Materiały stomatologiczne Klasyfikacja

Co to jest materiał stomatologiczny i jak można go scharakteryzować?

Materiał stomatologiczny = wyrób medyczny (zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych) Materiałem stomatologicznym jest nieorganiczny lub organiczny związek chemiczny lub mieszanina tych związków pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która jest przetworzona i przydatna do zastosowania w praktyce profilaktycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej w stomatologii.

Warunki jakie muszą spełniać materiały stomatologiczne: Odporność na wpływ niekorzystnych warunków panujących w jamie ustnej (pH, duża siła nacisku, wilgoć) Odporność na wysokie ciśnienie powstające podczas żucia Odporność na gwałtowne zmiany temperatury powstające podczas jedzenia zimnych i gorących pokarmów Odporność na związki zawarte w pokarmach, które mogłyby spowodować rozpuszczenie i uszkodzenie danego materiału.

Jakie materiały stomatologiczne nadają się do użycia? Materiał posiadający certyfikat europejski CE Materiał oryginalnie zapakowany i odpowiednio przechowywany Materiał z dopuszczalną datą ważności Materiał nie stanowiący bezpośredniego zagrożenia (w przypadku stosowania środków ochronnych) Materiał, którego właściwości i zastosowanie jest nam dobrze znane (zgodnie z instrukcją użytkowania)

Klasyfikacja materiałów stomatologicznych ze względu na zastosowanie (uproszczona) Materiały podstawowe, stosowane w fazie finalnej procesu leczniczego jako trwałe elementy Materiały pomocnicze, stosowane czasowo, przejściowo Materiały i leki stomatologiczne do stosowania miejscowego

Klasyfikacja materiałów stomatologicznych (obejmująca jedynie materiały do wypełnień) Materiały tymczasowe: Dentyna wodna Eugenolan cynku Masy samoutwardzalne Cementy prowizoryczne 2a. Materiały podkładowe – materiały izolacyjne: Cementy fosforanowe Cementy karboksylowe Cementy szkło – jonomerowe (glasjonomery) Lakiery podkładowe Linery na bazie żywic polimerowych 2b. Materiały izolacyjno – lecznicze: Eugenolan cynku / cement cynkowo- eugenelowy Twardniejące preparaty na bazie wodorotlenku wapnia 2c. Materiały lecznicze: Nietwardniejące materiały na bazie wodorotlenku wapnia Biopreparaty

3a. Materiały do wypełnień stałych – materiały ceramiczne: Cementy krzemowe Cementy krzemowo – fosforanowe 3b. Materiały ceramiczno – organiczne: Cementy szkło – jonomerowe (glasjonomerowe) 3c. Materiały złożone na bazie żywic polimerowych: Materiały kompozytowe Ormocery Kompomery 3d. Materiały organiczne: Szybko polimeryzujące masy akrylanowe 3e. Stopy i roztwory metali: Amalgamaty srebra Złoto kohezywne 3f. Materiały do profilaktycznego wypełniania bruzd międzyguzkowych / wypełniacze szczelin / laki szczelinowe: Laki na bazie materiałów kompozycyjnych Laki na bazie kompomerów Laki na bazie cementów szkło – jonomerowych

Klasyfikacja materiałów stomatologicznych ze względu na przeznaczenie użytkowe Materiały do wypełniania zębów: Czasowe (opatrunkowe) Podkładowe Do wypełnień stałych (trwałych) 2. Materiały endodontyczne (pasty) 3. Materiały wyciskowe (masy) 4. Materiały laboratoryjne (protetyczno-ortodontyczne) 5. Leki stomatologiczne 6. Materiały i preparaty pomocnicze 7. Laki i uszczelniacze bruzd

Materiały do wypełnień czasowych Są to materiały stosowane przejściowo na określonych etapach leczenia stomatologicznego czyli przed założeniem materiału ostatecznego. Charakteryzuje ich krótka trwałość (kilka dni do kilku tygodni). Cechują się dużą plastycznością ułatwiającą zakładanie i usuwanie z ubytku Wykazują neutralność w stosowaniu z innymi lekami Nie oddziałują negatywnie na tkanki miękki i przyzębie a wręcz działają na nie kojąco i przeciwbakteryjnie ( np. dzięki zawartości tymolu)

Materiały do wypełnień czasowych Ten rodzaj materiałów można podzielić na: Cementy cynkowo - siarczanowe (Zn+S) Cementy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe (ZnOE) Materiały samotwardniejące: Chemoutwardzalne (w jamie ustnej); (Coltosol) Światłoutwardzalne (Clip) 4. Cementy prowizoryczne

Charakterystyka cementu cynkowo – siarczkowego (Zn+O) Cement ten potocznie zwany jest fleczerem. Jest to cement wieloskładnikowy w którego skład wchodzą: tlenek cynku, bezwodny siarczan cynku, tymol, mastyks, guma arabska, dekstryna, magnezja oraz woda destylowana i wspomagająco eugenol, fenol, boraks. Cement ten może być zarabiany ręcznie za pomocą szpatułki metalowej poprzez połączenie gotowego proszku (np. Multidentin, Tymodentin) z wodą destylowaną (15-25s. zarabiania, 1,5-3 min. czas wiązania) lub też w formie bezpośrednio gotowej do użycia bez konieczności zarabiania – materiał chemoutwardzalny, który wiąże pod wpływem śliny i temperatury (np. Coltosol – pasta fleczerowa)

Charakterystyka fleczeru Materiał ten charakteryzuje neutralność do tkanek zęba w szczególności miazgi oraz ewentualnych leków Dobre wiązanie materiału w obecności śliny Działanie przeciwbakteryjne Charakteryzuje się dobrą izolacją termiczną i chemiczną (zabezpieczenie zęba przed reakcją na bodźce zewnętrzne, wysoka i niska temperatura) Stosowany głównie jako opatrunek ale także w protetyce do czasowego mocowania koron i mostów Jest materiałem kruchym i nieodpornym na wypłukiwanie Przy niestarannym jego założeniu lub zbyt długim użytkowaniu mocny ucisk materiału na tkanki miękkie i przyzębie może doprowadzić do odleżyn i stanów zapalnych.

Rodzaje cementów cynkowo - siarczanowych Cementy do zarabiania z wodą destylowaną: Multidentin (czerwony, żółty i biały), Tymodentin, Aquadentin, Oxidentin, Fletscher C, Artidentin, Providentin, Aquatin, Proviplen 2. Pasty chemoutwardzalne – fleczerowe: Provident, Cavit G i M, Improvin, Provimat, Ultradur, Temprit, Cimpat, Centrix, Citodur, Coltosol, Provipast, Temstik, Teporary Filling 3. Materiały tymczasowe światłoutwardzalne: Fermit, Fermit N, Clip F

Cementy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe Materiał składa się z proszku i płynu, w którego skład wchodzą: tlenek cynku, dwutlenek krzemu i kalafonia oraz eugenol i kwas ortoetoksybenzoesowy. Dodatkowo mogą występować składniki uszlachetniające i uplastyczniające np. poliwinyl. Cement ten przygotowuje się poprzez zmieszanie odpowiednich proporcji proszku i płynu za pomocą metalowej szpatułki aż do uzyskania plastelinowej konsystencji (czas zarabiania 60-90s., czas wiązania nawet do kilku godzin przy szczelnym przechowywaniu) Materiał tymczasowy stosowany przejściowo przy próchnicy głębokiej oraz jako zaopatrzenie czasowe ubytku

Do cementów tlenkowo-cynkowo-eugenolowych zalicza się: Caryosan znajduje zastosowanie jako materiał czasowy do wypełnień kanałów w endodoncji dziecięcej, cement podkładowy oraz do tymczasowego mocowania prac protetycznych. Vival stosowany jako materiał czasowy o przedłużonej trwałości np. przy leczeniu mlecznych zębów, niekiedy używany jako podkład. Super EBA, Alumina EBA Cement, Cavitec, Funal, Harvard Eugenat, Iso-Pulp, Kalsogen, Kariofil, Pulpal, Pulpisol, Nelkend, Zinoment

Charakterystyka cementów tlenkowo-cynkowo-eugenolowych Działają leczniczo – odontropowo, przeciwbólowo i wysuszająco Dzięki zawartości eugenolu działają bakteriobójczo Zapewniają lepszą adhezję w porównaniu do cementów cynkowo-siarczkowych Wiążą w obecności śliny Niestety wykazują się aktywnością chemiczną z innymi materiałami (niedopuszczalne łączenie z kompozytem) Przy nieprawidłowych proporcjach może dojść do uszkodzenia miazgi Zaburzają smak

Cementy prowizoryczne Są cementami znacznie trwalszymi od wcześniej wymienionych. Charakteryzują się dużą szczelnością dlatego mogą być stosowane do wypełnień czasowych ale w czasie znacznie przekraczającym kilka tygodni. Materiały te są mieszaniną tlenków cynku i krzemu zarabianych roztworem kwasu fosforowego. Do tego rodzaju materiałów można zaliczyć: Multiplen, Plerodont, Septo-Pack, Tem-Pack, Vonder Pack.