Diagnostyka i leczenie nowotworów układu moczowego Iwona Skoneczna, Wojciech Rogowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie FALENTY, 23 października 2005

DIAGNOSTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW UKŁADU MOCZOWEGO > 13 tys. zachorowań > 8 tys. zgonów ROCZNIE W POLSCE

Nowotwory urologiczne 2000

Nowotwory nerek i dróg moczowych Podstawowy objaw: KRWIOMOCZ OBOWOWIĄZKOWA DIAGNOSTYKA KAŻDEGO KRWIOMOCZU USG, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, CYSTOSKOPIA, UROGRAFIA małe guzy 3 - 4 cm nie wywołują dolegliwości

Epidemiologia nowotworów nerki w Polsce

bezobjawowe zdiagnozowane w usg NOWOTWORY NEREK KRWIOMOCZ - 60% BÓL - 45% GUZ - 35% gorączka - 10% utrata masy ciała - 25% zespoły paranowotworowe - gorączka, osłabienie, nadciśnienie, neuropatia, nadkrwistość bezobjawowe zdiagnozowane w usg

NOWOTWORY NERKI T1-T2 95 % - 88 % (1999) 5-letnie przeżycia: 65 % (1969)

NOWOTWORY NERKI WYLECZENIE = CHIRURGIA nefrektomia radykalna leczenie oszczędzające miąższ nerki nefrektomia laparoskopowa

RAK NERKI Czego onkolog oczekuje od pacjenta ? szybka dgn krwiomoczu usg j.brzusznej u chorych bezobjawowych

Epidemiologia nowotworów pęcherza moczowego w Polsce

Nowotwory pęcherza moczowego objawy Krwiomocz/krwinkomocz (bezbolesny) Częstomocz Objawy dyzuryczne Nawracające infekcje dróg moczowych Bóle w podbrzuszu Grupy ryzyka: palacze tytoniu, ekspozycja na aminy aromatyczne, farby, barwniki, garbniki, lakiery

Nowotwory pęcherza moczowego diagnostyka Badanie ogólne moczu Usg jamy brzusznej z oceną pęcherza DO UROLOGA

Nowotwory pęcherza moczowego powierzchowne (70%) Cis Ta T1 Błona śluzowa Lamina propria mięśniówka W wycinku z TURT obecna mięśniówka bez nacieku raka

Nowotwory pęcherza moczowego inwazyjne = naciek mięśniówki T2a T2b T3 N+ M+ Błona śluzowa mięśniówka Tk. tłuszczowa okołopęcherzowa T4a inwazja stercza, macicy, jelita, guz ruchomy T4b inwazja ściany miednicy, guz nieruchomy

RAK PĘCHERZA Czego onkolog oczekuje od pacjenta ? Zaprzestania palenia szybka dgn krwiomoczu/krwinkomoczu usg

Epidemiologia nowotworów gruczołu krokowego w Polsce

50-LETNI MĘŻCZYZNA – badanie per rectum, PSA NOWOTWORY STERCZA Średni wiek rozpoznania - 72 lata (USA) dynamika rozwoju nowotworu zmienna od bardzo powolnej do umiarkowanie szybkiej część chorych nawet z odległymi przerzutami ma długie przeżycia i umiera z przyczyn niezależnych od nowotworu screening (DRE, PSA +/- TRUS) – kontrowersyjny brak charakterystycznych objawów raka stercza Częstomocz Krwiomocz Wąski strumień moczu Bóle kostne – kręgosłupa i miednicy – w chorobie przerzutowej 50-LETNI MĘŻCZYZNA – badanie per rectum, PSA Wcześniej jeśli obciążenia dziedziczne

Badanie per rectum

Zależność poziomu PSA od wieku

NOWOTWORY STERCZA Rozpoznanie – biopsja pod kontrolą usg (TRUS) Odpowiedni dobór leczenia PSA < 20ng/ml – radykalne leczenie miejscowe Leczenie operacyjne Leczenie radioterapią Teleradioterapia brachyterapia

RAK STERCZA Czego onkolog oczekuje od pacjenta ? Kontrolne badania u urologa Rodzinne występowanie – wczesna dgn

Epidemiologia nowotworów jądra w Polsce

Nowotwory zarodkowe jądra Najczęściej występujące nowotwory w przedziale wieku 25 – 40 lat Od lat czterdziestych XX w. 3 – 4 –krotny wzrost zapadalności CHEMIOWYLECZALNE Od lat siedemdziesiątych XX w. ok. 70% spadek śmiertelności w USA oraz krajach Europy Zachodniej i Japonii wskutek wprowadzenia chemioterapii opartej o cisplatynę

NOWOTWORY JĄDRA - ETIOLOGIA wnętrostwo (niezstąpienie jądra do worka mosznowego) niedorozwój gonad niepłodność występowanie rodzinne

NOWOTWORY JĄDRA OBJAWY niebolesne powiększenie się jądra 40% dyskomfort w okolicy jądra stwierdzenie guzka lub zgrubienia w jądrze Nagły, ostry ból jądra < 10%

NOWOTWORY JĄDRA -ROZPOZNANIE U MŁODYCH MĘŻCZYZN Z NIESPECYFICZNYMI OBJAWAMI LUB Z OBJAWAMI CHOROBY NOWOTWOROWEJ O NIEZNANYM PUNKCIE WYJŚCIA POWINNO WYKLUCZYĆ SIĘ NOWOTWÓR JĄDRA LUB PRZESTRZENI ZAOTRZEWNOWEJ

Nowotwory zarodkowe jądra Wszyscy chorzy z nowotworami zarodkowymi z przerzutami powinni być leczeni agresywnie z założeniem wyleczenia Nowotwory jądra są wyleczalne jeśli zastosujemy optymalne postępowanie Wszyscy lekarze mający do czynienia z chorymi na nowotwory jądra muszą mieć świadomość wczesnych i późnych powikłań chemioterapii

Nowotwory urologiczne Opóźnienie w diagnostyce Spowodowane przez pacjenta Spowodowane przez lekarza

Nowotwory urologiczne Opóźnienie w diagnostyce Spowodowane przez pacjenta ignorancja zakłopotanie obawa przed rakiem lęk przed utratą męskości niski poziom edukacji

Nowotwory urologiczne Opóźnienie w diagnostyce Spowodowane przez lekarza... Spowodowane przez system opieki zdrowotnej...