Ustna prezentacja tematu. WYKŁAD Ustna prezentacja tematu. co? - przekazanie informacji, dlaczego? - wyjaśnienie zjawisk, procesów, jak? – opisywanie określonych umiejętności i metod postępowania, sformułowanie definicji i pojęć porządkujących.

CHARAKTERYSTYKA WYKŁADU Koncentracja na treści, a nie na procesie uczenia się. Prowadzący boi się użyć innych metod lub nie ma doświadczenia z pracy tymi metodami. Przyzwyczajenie słuchaczy do wygodnej i dobrze znanej roli biernego słuchacza. PLUSY idealny dla dużych grup ekonomiczny (czas i finanse) materiał jest ułożony w odpowiednią strukturę wysoki poziom kontroli nad czasem i treścią MINUSY pasywne podejście brak informacji zwrotnej wymaga wysokiej koncentracji obu stron słabe zapamiętywanie

DWA RODZAJE PRACY wykład polegający na prezentacji pewnych treści, szkolenie umiejętności w grupie zwykle angażujące też relacje pomiędzy uczestnikami, szkolenie umiejętności w relacji instruktor-kursant zawsze angażujące relacje pomiędzy tymi osobami. Podczas wykładu techniki aktywizujące mają służyć raczej urozmaiceniu przekazu i zwiększeniu szansy na jego przyjęcie.

ETAPY PRZYGOTOWANIA WYKŁADU Analiza tematu. Opracowanie konspektu. Napisanie wprowadzenia. Napisanie rozwinięcia. Opracowanie zakończenia.

ANALIZA TEMATU przemyśl sporządź listę zagadnień do przedstawienia zgromadź informacje i materiały sporządź notatki

Opracowanie konspektu ustal główne, kluczowe punkty ustal podpunkty do punktów kluczowych w logicznym porządku zła struktura wstęp fakt dane zakończenie dobra struktura wstęp (niezwykły/zdumiewający) odpowiedni cytat/mało znany fakt fakt przykład z życia/anegdota stymulujące zakończenie

PRZYKŁAD: Jak składać spadochron? „Spadochron to urządzenie wykorzystujące opór aerodynamiczny do zmniejszania prędkości ciała w powietrzu. Rozróżnia się spadochrony osobowe, towarowe, stabilizujące, uniwersalne, przeciwkorkociągowe i hamujące. Spadochron składa się z czaszy, linek i uprzęży. Są one złożone i umieszczone w pokrowcu. Czasza półkolista ma w środku mały otwór tzw. kominek służący stateczności opadania. Szybkie otwieranie spadochronu umożliwia tzw. pilocik wyciągający go z pokrowca. Dzisiaj nauczymy się, jak składać spadochron. Przećwiczymy to kilka razy i będziecie już sami wiedzieli, jak się to robi”.

PRZYKŁAD: Jak składać spadochron? „Gdy w przyszłym tygodniu wyskoczycie z samolotu, wasz spadochron może zadziałać na dwa sposoby: otworzy się albo się nie otworzy. Jeśli się otworzy, będzie to oznaczało, że mnie dzisiaj uważnie wysłuchaliście. Jeśli się nie otworzy – nie będziecie musieli powtarzać tych zajęć, mogę wam to przyrzec. A więc do pracy.” Na podst.: Don Aslett, Jak przemawiać publicznie i nie wyjść na idiotę. Warszawa 1994, s. 42.

NAPISANIE ROZWINIĘCIA nie przepisuj wszystkiego słowo w słowo podziel informację na części przystępne dla słuchających uwiarygodnij swoją wypowiedź faktami, historyjkami i przykładami pomyśl jak urozmaicić wystąpienie (humor słowny lub ilustracje) sprawdź, czy styl i język wypowiedzi są właściwie dobrane sprawdź, czy to co napisałeś, układa się w logiczną całość niech ktoś sprawdzi jasność i zwięzłość wypowiedzi oraz jej poprawność przeczytaj, by zorientować się, jak brzmi wypowiedź i ile czasu trwa Uwaga! Czytanie podczas szkolenia jest nie do przyjęcia!

W ROZWINIĘCIU… zorganizuj treść według przejrzystego kryterium, np.: sekwencyjnie (najpierw robimy to ... potem to ..., potem kolejno to... i to ...), według struktury według problemu i jego rozwiązania

OPRACOWANIE ZAKOŃCZENIA podsumuj główne punkty, poproś słuchaczy o pytania, powiedz, gdzie uczestnicy mogą otrzymać więcej informacji, nawiąż w zakończeniu do treści zawartych we wprowadzeniu. Rzecz nie zakończona jest niczym. Henri Frédéric Amiel (1821-1881) pisarz szwajcarski

WSKAŹNIK „MGLISTOŚCI” 1. Zaznacz dowolny fragment tekstu składający się ze stu kolejnych słów w Twoim liście lub piśmie. Podziel sto przez liczbę użytych w tym fragmencie zdań. N = ...... 2. Następnie podkreśl „trudne” słowa w wybranym fragmencie (przez „trudne” rozumiemy słowa czterosylabowe i dłuższe, poza imionami własnymi). Policz je. T = Twój wskaźnik mglistości = (N+T) x 0,4 Przykład: Jeżeli przeciętnie budujesz zdania z 20 słów, a na każde 100 słów używasz 10 trudnych, to ich suma wynosi 30. Cztery dziesiąte tej liczby równa się 12, a więc taki jest Twój wskaźnik mglistości.

LISTA KONTROLNA CZYNNOŚCI WYKONANYCH PODCZAS PRACY NAD PRZYGOTOWANIEM WYKŁADU Czy sprecyzowałem cele? Czy scharakteryzowałem słuchaczy? Czy dokonałem analizy tematu? Czy wypisałem główne punkty? Czy opracowałem konspekt? Czy podzieliłem punkty główne na podpunkty? Czy zaplanowałem pomoce wizualne? Czy przygotowałem lub/i zapoznałem się z pomocami wizualnymi? Czy napisałem interesujące wprowadzenie? Czy napisałem rozwinięcie? Czy ułożyłem całość w porządku logicznym? Czy uwzględniłem fakty, przykłady? Czy połączyłem podpunkty tak, by stanowiły harmonijną całość? Czy napisałem zakończenie, wyciągnąłem wnioski? Czy odczytałem ze dwa razy?

Jeżeli Twój wynosi więcej niż trzynaście, to trudno zrozumieć to co napisałaś/-eś. Przemówienia Churchilla znajdują się na drugim końcu skali ze wskaźnikiem 3,2. (Gordon Dryden, Jeannette Vos: Rewolucja w uczeniu.)

PLANOWANIE I WYKONANIE POMOCY WIZUALNYCH Plansze flip-chart Foliogramy Prezentacja PowerPoint

PO CO POMOCE WIZUALNE? Chcesz wzbudzić zainteresowanie słuchaczy. Chcesz skupić ich uwagę. Chcesz wzmocnić swój przekaz Chcesz zilustrować fakty lub pojęcia trudne do wyjaśnienia wyłącznie za pomocą słów. Chcesz uatrakcyjnić wykład.

BLOK RYSUNKOWY Przygotuj blok wcześniej. Pisz dużymi, drukowanymi literami. Pisz starannie i w prostych liniach. Pisz tylko punkty główne (nie całe ustępy). Nic zapełniaj całej strony od góry do dołu. Nie mów do sztalug podczas pisania (ludzie Cię nie usłyszą). Zanim oderwiesz kartkę, upewnij się, że słuchacze mieli czas na jej przeczytanie. Możesz także używać techniki odkrywania. Przećwicz wyrywanie kartek, nie jest to takie łatwe, jak się wydaje. Nie stawaj przed sztalugami.

PROJEKTOWANIE FOLIOGRAMU Nie używaj więcej niż czterech-sześciu słów w linii i maksymalnie sześciu-siedmiu linii na folii (wysokość liter 8-16 mm, grubość linii 1,5-2,5 mm, odstęp między wierszami ponad 15 mm). Używaj tylko słów istotnych. Korzystaj z całej powierzchni folii, nie grupuj wszystkich słów czy obrazu na górze. Używaj prostego, pogrubionego, dostosowanego wielkością pisma technicznego. Możesz używać foliogramów w układzie poziomym lub pionowym. Na podst.: Sztuka prezentacji. Warszawa 1995; Andrzej Wiszniewski: Jak przekonująco mówić i przemawiać. Wrocław-Warszawa 1996.

WYŚWIETLANIE FOLIOGRAMÓW Zawsze wyreguluj rzutnik, jeszcze przed pojawieniem się grupy. Ustaw foliogram na środku ekranu. Nie pokazuj więcej informacji niż to konieczne. Używaj techniki odkrywania. Używaj pióra lub wskaźnika, aby pokazywać na foliogramie to, na co chcesz zwrócić uwagę. Wyłącz rzutnik, jeśli: zmieniasz foliogram (wygląda to bardziej elegancko i daje Ci możliwość jego prawidłowego ułożenia). zmieniasz temat (inaczej słuchacze będą wpatrywali się w światło jak ćmy).

ZASADY TWORZENIA SLAJDU używaj słów, punktów i slajdów oszczędnie: maks. 8 słów w punkcie, 5 punktów w ramce i 10 ramek w ciągu 25 minutowej prezentacji, każdy slajd ma tytuł, utrzymuj jednolity styl, nie używaj wszelkich możliwości ustawień; ogranicz się do 2 czcionek i 5-6 kolorów, unikaj slajdów z samym tekstem, zmieniaj media (wykład, filmy, slajdy), by podtrzymać uwagę - ale z umiarem.

ZASADY TWORZENIA SLAJDU każdy slajd ma tytuł, utrzymuj jednolity styl, nie używaj wszelkich możliwości ustawień; ogranicz się do 2 czcionek i 5-6 kolorów, używaj słów, punktów i slajdów oszczędnie: maks. 8 słów w punkcie, 5 punktów w ramce, 10 ramek w ciągu 25 minutowej prezentacji, unikaj slajdów z samym tekstem, zmieniaj media (wykład, filmy, slajdy), by podtrzymać uwagę - ale z umiarem.

Przemawiam – dobre i złe zachowania Patrz każdemu w oczy. Mów powoli i wyraźnie. Zastosuj jakieś porównanie. Odwołaj się do przykładów z życia. Mów we własnym imieniu. Powtórz najważniejsze zdania. Opowiedz dowcip. Zapytaj o zdanie jednego z uczestników. Poproś ludzi o podniesienie ręki w jakiejś sprawie. Przedstaw się, zanim zaczniesz mówić. Jak najwięcej razy powiedz „tak”. Stań mocno na obu nogach, pozostaw ręce wolne do gestykulowania. Uśmiechaj się czasem. Stań w pozycji „listka figowego” (z rękami założonymi na rozporku). Załóż ręce z tyłu i przechadzaj się. Stój na jednej nodze i kiwaj się. Załóż ręce na piersiach. Włóż ręce do kieszeni i podzwaniaj monetami lub kluczami. Stań z głową opartą na ręce. Patrz się wyłącznie w sufit. Kończ od czasu do czasu zdania pytaniem „Prawda?” lub „Tak?”. Spróbuj zagrozić publiczności. Pouczaj i moralizuj. Przeczytaj z kartki nie zwracając uwagi na słuchaczy. Mów cicho. Rób długie przerwy.

PRZEMAWIAM – ZACHOWANIA Patrz każdemu w oczy. Mów powoli i wyraźnie. Zastosuj jakieś porównanie. Odwołaj się do przykładów z życia. Mów we własnym imieniu. Powtórz najważniejsze zdania. Opowiedz dowcip. Zapytaj o zdanie jednego z uczestników. Poproś ludzi o podniesienie ręki w jakiejś sprawie. Przedstaw się, zanim zaczniesz mówić. Stań mocno na obu nogach, pozostaw ręce wolne do gestykulowania. Uśmiechaj się czasem.

PRZEMAWIAM - ZACHOWANIA Stań w pozycji „listka figowego” (z rękami założonymi na rozporku). Załóż ręce z tyłu i przechadzaj się. Stój na jednej nodze i kiwaj się. Załóż ręce na piersiach. Włóż ręce do kieszeni i podzwaniaj monetami lub kluczami. Stań z głową opartą na ręce. Patrz się wyłącznie w sufit. Jak najwięcej razy powiedz „tak”. Kończ od czasu do czasu zdania pytaniem „Prawda?” lub „Tak?”. Spróbuj zagrozić publiczności. Pouczaj i moralizuj. Przeczytaj z kartki nie zwracając uwagi na słuchaczy. Mów cicho. Rób długie przerwy.

„Trzy osoby”

TECHNICZNE PRZYGOTOWANIE SZKOLENIA sprzęt (ustawienie, sprawność) aranżacja sali oświetlenie, temperatura itp.

UKŁAD SALI (1)

UKŁAD SALI (2)

JAK ZMNIEJSZAĆ STRES? Solidne przygotowanie się. Zyskanie dystansu wobec szkolenia. Ważne osoby na sali – nie myśl o ich obecności, nie patrz na nie. Obawa przed ośmieszeniem: „śmiej się z siebie, to inni nie będą się z ciebie śmiali”. Zabraknie materiału: zaplanuj „bufory” – coś co możesz, ale nie musisz uwzględnić w wystąpieniu. Słuchacze nie znają twoich lęków, jeśli ich nie okażesz, to oni ich nie poznają.