Duszność Katedra i Klinika Otolaryngologii Akademia Medyczna w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk

Duszność - stan uświadomionej konieczności wzmożenia czynności oddechowej duszność wysiłkowa - po wysiłku fizycznym duszności spoczynkowa - bez uprzedniej aktywności fizycznej

asfiksja (duszenie się) - najcięższa postać duszności, jest stanem ostrej niewydolności oddechowej

duszności krtaniowa - zwężenie drogi oddechowej na poziomie krtani jest dusznością spoczynkowo-wysiłkową ma charakter wdechowo-wydechowy ostra przewlekła (może być nieuświadomiona)

duszności krtaniowa towarzyszy jej zwykle zjawisko akustyczne, określane jako świst krtaniowy (ang. stridor). Świst krtaniowy jest dźwiękiem o szorstkim brzmieniu powstałym w wyniku przeciskania się powietrza przez zwężone światło krtani, ulegającego turbulencji i wywołującego wibrację jej ścian.

Duszność krtaniowa jest zawsze stanem bezpośredniego zagrożenia życia, niejednokrotnie o dramatycznym przebiegu

Przyczyn należy szukać od poziomu gardła do poziomu oskrzeli Przyczyny duszności: Przyczyn należy szukać od poziomu gardła do poziomu oskrzeli Na poziomie gardła Na poziomie krtani Na poziomie tchawicy Na poziomie oskrzeli

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy Ropień zagardłowy lub przestrzeni przygardłowej Ropień języka Ropień dna jamy ustnej Obrzęk naczynioruchowy Quinckego Nowotwory złośliwe Choroby zakaźne (mononukleoza zakaźna, błonica)

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień przestrzeni przygardłowej

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień języka

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień dna jamy ustnej

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Obrzęk Quinkego

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Nowotwory złośliwe –rak migdałka

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Obrzęk krtani Zapalenie nagłośni Ropień nagłośni Porażenie fałdów głosowych Urazy krtani i szyi Ciało obce Skurcz krtani Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Brodawczaki krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zapalenie nagłośni

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Porażenie fałdów głosowych

Przyczyny duszności na poziomie tchawicy: Zwężenia tchawicy (bliznowate, ucisk z zewnątrz przez wole, guz śródpiersia) Uraz tchawicy Ciało obce Tracheomalacja Nowotwory tchawicy Stany zapalne Powikłania po tracheotomii

Objawy: Zwężenie światła gardła lub okolicy nadgłośniowej utrudnienie wdechu słyszalny stridor głos zwykle jest prawidłowy

Objawy: Zwężenie światła krtani duszność wdechowo-wydechowa często chrypka lub bezgłos

Objawy: Zwężenie okolicy podgłośniowej duszność wdechowo-wydechowa często „szczekający kaszel” głos zwykle jest prawidłowy

Objawy: Zwężenie światła tchawicy Ciężka duszność wdechowo-wydechowa Uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych – wciąganie dołków nadobojczykowych, dołka nad mostkiem, przestrzeni międzyżebrowych głos jest prawidłowy

W każdym przypadku konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia zachowawczego bądź chirurgicznego, w zależności od przyczyny duszności.

Postępowanie: Ustalenie poziomu, na którym nastąpiło upośledzenie drożności dróg oddechowych Rozpoznanie: badanie laryngologiczne, w tym badanie krtani w laryngoskopii pośredniej Zebranie wywiadu od chorego lub osoby towarzyszącej

Leczenie duszności krtaniowej obejmuje: przywrócenie oraz utrzymanie drożności drogi oddechowej możliwie najszybsze usunięcie przyczyny wystąpienia duszności

Leczenie zachowawcze jest z reguły wystarczające w przypadku zmian zapalno-obrzękowych. "tracheotomia farmakologicza„ - podawanie kortykosteroidów w iniekcjach dożylnych u dorosłych w dawce do 1000 mg u dzieci 10 mg/kg masy ciała.

Duszność w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego: może zawierać komponentę duszności krtaniowej. Lekiem z wyboru jest epinefryna, dawka zależnie od wartości ciśnienia tętniczego krwi chorego oraz stopnia nasilenia objawów anafilaksji. U chorych w ciężkim stanie - dożylnie po rozcieńczeniu 0,1 ml epinefryny 1:1000 w 9,9 ml soli fizjologicznej przez 5 - 10 minut. Przy mniej nasilonych objawach - podskórnie lub domięśniowo dawka 0,3 - 0,5 ml (0,01 ml/kg roztworu 1:1000, maksymalnie do 0,5 ml). Ponadto kortykosteroidy (np. metylprednizolon 125 - 250 mg i.v. lub hydrokortryzon 250 - 1000 mg i.v.) oraz leki przeciwhistaminowe anty H1 (difenhydramina 1 mg/kg i.v. lub i.m. zwykle 50 mg) lub anty H2 (cymetydyna 300 mg i.v., i.m., p.o.).

Utrzymywanie się duszności krtaniowej mimo stosowanego leczenia zachowawczego wymaga mechanicznego udrożnienia górnych dróg oddechowych.

Interwencja chirurgiczna obejmuje intubację dotchawiczą, tracheotomię, a w szczególnych okolicznościach – konikotomię lub konikopunkcję.