Choroby alergiczne u dzieci – atopowe zapalenie skóry Joanna Lange Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego

atopowe zapalenie skóry alergiczny nieżyt nosa triada alergiczna alergiczny nieżyt nosa astma

Definicja Jest to przewlekła i nawrotowa dermatoza zapalna, której towarzyszy wybitny świąd i charakterystyczny obraz zmian skórnych.

Epidemiologia

Czynnik wywołujące i zaostrzające atopowe zapalenie skóry podrażnienie mechaniczne, wełna, kurz, detergenty, chemikalia Staphylococcus aureus drapanie alergeny wyprysk k-ka Langerhansa świąd sucha skóra, zaburzona bariera ochronna skóry limf. Th2 eozynofil psychika, neuropeptydy nieprawidłowa odpowiedź autonomiczna nieprawidłowości limfocytów T CD4+, zaburzona równowaga komórek Th1/Th2 podwyższone stężenie IgE

Atopowe zapalenie skóry-mieszana etiologia predyspozycje genetyczne; czynniki zewnętrzne: alergeny pokarmowe alergeny zewnątrzpochodne (kurz domowy, pleśnie) czynniki infekcyjne (Staphylococcus aureus) alergeny kontaktowe u dorosłych

Kryteria Hanifina i Rajki

Kryteria PODZIAŁ: cechy podstawowe (główne); cechy mniejsze (dodatkowe) ROZPOZNANIE: 3 cechy podstawowe i 3 cechy mniejsze

Cechy podstawowe (główne) typowa morfologia i lokalizacja zmian (w zależności od wieku chorych); świąd ( bez niego nie ma atopowego zapalenia skóry); przewlekły i nawrotowy charakter; w wywiadzie: atopia u pacjenta lub w rodzinie

Cechy mniejsze (dodatkowe) suchość skóry; rybia łuska; rogowacenie przymieszkowe; obecność nadwrażliwości typu I (IgE-zależna); podwyższone stężenie IgE w surowicy; wczesny początek choroby; upośledzenie odporności komórkowej i skłonność do zakażeń skóry; skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego rąk i stóp; zapalenie brodawek sutkowych; zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);

Cechy mniejsze (dodatkowe) nawrotowe zapalenie spojówek; objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki); keratokonus (stożek rogówki); przednia katarakta; przebarwienie powiek i skóry wokół oczu; rumień twarzy; łupież biały; świąd podczas pocenia; pogrubienie fałdów na szyi; nietolerancja wełny; nietolerancja pokarmowa; wpływ czynników środowiskowych i stresu; biały dermografizm.

Cechy mniejsze atopowego zapalenia skóry

Cechy mniejsze atopowego zapalenia skóry Objaw Dennie-Morgana Wyprysk pieniążkowaty Biały dermografizm

Zmiany na twarzy zajęcie policzków objaw Dennie Morgana zmiany w okolicach pozausznych zmiany na skórze czaszki

Zmiany na twarzy zajęcie policzków

Zmiany na twarzy objaw Dennie Morgana

Zmiany na twarzy zmiany w okolicach pozausznych

Zmiany na twarzy zmiany na skórze czaszki

Zmiany na kończynach lokalizacja w fałdach skóry zgięcia łokciowe doły podkolanowe fałdy na szyi

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn - ssanie palca

Okolice zasłonięte pieluszką z reguły nie są zajęte

Świąd - nie ma atopowego zapalenia skóry bez świądu

Staphylococcus aureus Powikłania bakteryjne nadkażenia: stała kolonizacja bakteriami możliwość rozwoju infekcji infekcje wirusowe: wirusy z grupy herpes inne wirusy reperkusje psychiczne Staphylococcus aureus

Zakażenia Staphylococcus aureus

Zakażenia wirusem z rodzaju herpes infekcje zlokalizowane ospopodobne uszkodzenie skóry Kaposi

infekcje zlokalizowane uszkodzenie typu Kaposi

Inne wirusy wirusy z rodzaju varicella-zoster wirus papilloma - brodawki zwykłe pox wirus - molluscum contagiosum wirusy z rodzaju varicella-zoster

Atopowe zapalenie skóry u dzieci Zapalenie na skórze powiek Łupież biały Wyprysk pieniążkowaty Zapalenie na skórze dłoni - lichenifikacja

Manifestacja kliniczna i histopatologiczna . Rumień . Obrzęk . Zmiany pęcherzowe . Obrzęk w przebiegu wyprysku . Lichenifikacja

Manifestacja kliniczna Histopatologia Zaczerwienienie skóry, które znika pod uciśnięciem skóry szkiełkiem koresponduje z rozszerzeniem powierzchownych kapilar

Elementy grudkowe korespondują z obrzękiem skóry

subkliniczne gromadzenie płynu Stan gąbczasty subkliniczne gromadzenie płynu obrzęk międzykomórkowy naskórka

obrzęk w przebiegu wyprysku Pęcherze śródnaskórkowe pęknięcie pęcherzy śródnaskórkowych

Śródnaskórkowe zgrubienia Lichenifikacja Śródnaskórkowe zgrubienia Zgrubienia naskórkowe w miejscach toczącego się przewlekłego procesu zapalnego

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych Zmiany na twarzy i na szyi Ciężki wyprysk atopowy

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych Uczulenie kontaktowe na nikiel Wyprysk na skórze dłoni

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Leczenie atopowego zapalenia skóry nawodnienie skóry; stosowanie środków zmiękczających; stosowanie preparatów steroidowych; identyfikacja i w miarę możliwości eliminacja czynników zaostrzających przebieg choroby: substancje drażniące; alergeny; stres; zakażenia skóry

Leczenie atopowego zapalenia skóry Świąd ważny cel - opanowanie świądu; nasilenie świądu: sucha skóra w zimie; pocenie się w miesiącach letnich; wełna - drażnienie skóry; środki drażniące - mydła, substancje rozpuszczające tłuszcze; stres; ekspozycja na alergeny i inne.

Leczenie atopowego zapalenia skóry Nawodnienie skóry umiarkowane ciepłe kąpiele nawilżające 20-30 minut - okluzyjne środki zmiękczające na skórę (zatrzymują wilgoć); płatki owsiane, soda do kąpieli - wzmaga działanie przeciwświądowe, ale nie zwiększa wchłaniania wody przez skórę; reguła 3 minut - kąpiel 3 minuty, w ciągu 3 minut substancje zmiękczające na osuszoną (nie wytartą) skórę !

Kortykosteroidy do stosowania miejscowego Leczenie atopowego zapalenia skóry Kortykosteroidy do stosowania miejscowego

Stosowanie preparatów steroidowych Kortykosteroidy miejscowe Stosowanie preparatów steroidowych podstawa leczenia zmian wypryskowych; stosować łącznie z preparatami zmiękczającymi skórę; nie stosować steroidów fluorowanych na skórę twarzy, okolicę narządów płciowych zewnętrznych i okolice fałdów skórnych; nakładać tylko na skórę zmienioną chorobowo;

Stosowanie preparatów steroidowych Kortykosteroidy miejscowe Stosowanie preparatów steroidowych silnie działające steroidy w zaostrzeniach choroby i przez krótki czas (do 3 tygodni); preparaty o średniej sile działania - np. triamcynolon 0,1% - leczenie przewlekłego AZS - tułów i kończyny; maści - dokładniej pokrywają naskórek- wchłania się więcej leku !;

Różnice w penetracji steroidów zależne od obszaru skóry Kortykosteroidy miejscowe Różnice w penetracji steroidów zależne od obszaru skóry 42 x 13 x 6 x 3,6 x 3,5 x 1,7 x 1,1 x 1,0 x 0,83 x 0,42 x 0,14 x absorpcja hydrokortyzonu, całkowity efekt zależny od obszaru anatomicznego

Blokada receptora dla KS Kortykosteroidy miejscowe Tachyfilaksja Blokada receptora dla KS Terapia przerywana I ETAP 7-14 dni codziennie II ETAP 3-6 miesięcy 1-2 x w tygodniu 1 x dziennie steroidy 5-6 x podłoże

Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe Leczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe odpowiedni dobór środków czyszczących (mydła, preparaty do prania); regulacja temperatury i wilgotności powietrza; eliminacja znanych alergenów wywołujących zaostrzenia (pokarmy, alergeny powietrznopochodne);

Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe Leczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe rozwiązywanie problemów emocjonalnych, unikanie sytuacji stresowych; opanowywanie zakażeń: Staphylococcus aureus - zazwyczaj makrolidy, cefalosporyny I generacji, wirusy z rodzaju herpes - ewentualnie leczenie acyclowirem; grzybice - Pityrosporum ovalae; zakażenie świerzbowcem.

Leczenie atopowego zapalenia skóry Leki antyhistaminowe histamina nie jest jedynym mediatorem odpowiadającym za świąd; nasilenie świądu w nocy - leki sedatywne na noc - I generacja (hydroksyzyna, diphenhydramina); doksepina - trójpierścieniony antydepresant - działa na H1 i H2;

Leczenie atopowego zapalenia skóry Edukacja chorych edukacja pacjentów i ich rodzin; wytłumaczenie charakteru choroby - przewlekłość, przebieg z okresami remisji i zaostrzeń; ustalanie planu leczenia na każdej wizycie.

Wskazania do konsultacji specjalistycznej Leczenie atopowego zapalenia skóry Wskazania do konsultacji specjalistycznej ciężkie lub przewlekłe AZS; erytrodermia lub nasilone złuszczanie; konieczność zastosowania przez chorego sterydów doustnie; konieczność hospitalizacji; identyfikacja czynników wyzwalających i alergenów; potrzeba intensywnej edukacji; współistnienie astmy i (lub) nieżytu nosa; pogorszenie jakości życia; powikłania zakaźne; powikłania oczne; konsekwencje psychospołeczne choroby wątpliwości co do prawidłowego rozpoznania AZS