Ściągawka dla rodziców, czyli co należy wiedzieć i co należy zrobić, aby chronić dziecko przed paleniem papierosów.

PRZYCZYNY PALENIA PAPIEROSÓW PRZEZ MŁODZIEŻ uwarunkowania kulturowe; przyczyn palenia należy poszukiwać w zachowaniach rówieśników, którzy w tym okresie rozwojowym stają się wyznacznikami wartości i postaw; charakterystyczna dla tego wieku chęć „bycia dorosłymi”; nacisk grupowy i potrzeba akceptacji przez środowisko rówieśnicze; postawa ludzi dorosłych (palenie pomimo zakazów, sprzedaż papierosów nieletnim, reklama papierosów); postrzeganie używek jako sposobu radzenia sobie ze stresem i kłopotami; nieświadomość dotycząca odroczonych w czasie skutków palenia tytoniu; młodzi ludzie nie potrafią sobie wyobrazić siebie samych za „x” lat. Ignorują fakt, że młodość nie trwa wiecznie. Uważają, że „innych może to spotkać, mnie – nie”.

SKUTKI PALENIA PAPIEROSÓW a) odroczone w czasie choroby odtytoniowe: nowotwory (płuc, przełyku, żołądka oraz górnych dróg oddechowych), rozedma płuc, choroby serca; b) natychmiastowe: zapach i oddech palacza, osad nazębny, pożółknięcie skóry, zmarszczki, upośledzenie smaku i węchu, infekcje, kaszel, zapalenie oskrzeli, obniżenie się temperatury, podwyższenie ciśnienia krwi

SKUTKI PALENIA PAPIEROSÓW Wyniki wielu badań wskazują, że palenie papierosów może prowadzić do przedwczesnej śmierci, mimo to nadal wiele osób nałogowo oddaje się tej czynności. Nałogowe palenie tytoniu przyczynia się do znacznego skrócenia życia. Szacuje się, że o 3 lata skraca się życie przy wypaleniu 10 papierosów dziennie, o 6 lat przy wypaleniu 20 papierosów dziennie i do 8 lat w przypadku wypalenia 2 paczek papierosów dziennie.

SKUTKI PALENIA PAPIEROSÓW Dym papierosowy zawiera ponad 10 tys. substancji chemicznych. Można je podzielić na cztery grupy: substancje podrażniające, które działają hamująco na system oczyszczania układu oddechowego; tlenek węgla, który wiąże się z hemoglobiną, zajmując miejsce cząsteczek tlenu; nikotyna, która zatrzymywana jest przez układ nerwowy i przyczynia się do powstawania zjawiska nałogu, przyspieszenia akcji serca oraz podniesienia ciśnienia tętniczego, co sprzyja osadzaniu się tłuszczów na ściankach tętnic; smoła i czynniki rakotwórcze.

Według WHO bierne palenie jest przyczyną: Dym z papierosa zawiera około 4000 chemikaliów, z których co najmniej 40 powoduje raka. Według WHO bierne palenie jest przyczyną: zakażeń dolnych dróg oddechowych, częstszych objawów podrażnienia dróg oddechowych, zaostrzenia objawów astmy oskrzelowej, zapalenia ucha środkowego, zwiększonego ryzyka wywołania syndromu nagłej śmierci dziecka, zespołu nagłej śmierci niemowląt (śmierć łóżeczkowa).

Bierne palenie jest przyczyną takich nieswoistych zmian jak: występowanie zaburzeń zachowania (zwłaszcza ze strony układu nerwowego): impulsywność trudności w skupieniu uwagi niepokój nadwrażliwość trudności w przystosowaniu trudności w nauce U dzieci starszych bierne palenie jest przyczyną: alergii osłabienia sprawności płuc

Strumień główny i strumień boczny: BIERNE PALENIE - DYM Strumień główny i strumień boczny: główny, to dym wypuszczany przez palącego boczny, to dym wydobywający się do atmosfery z tlącego się papierosa Bierny palacz „pochłania” oba rodzaje dymu. Dziecko przebywające 1 godzinę w zadymionym pomieszczeniu pochłania taką ilość nitrozoamin jaka znajduje się w dymie głównym 35 papierosów z filtrem i benzopirenu jakby samo wypaliło 4 papierosy.

Dziecko szuka pretekstów, żeby na chwilę „wyrwać się” z domu. NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ? Symptomy – niektóre bardziej, inne mniej oczywiste, które mogą świadczyć o tym, że dziecko pali papierosy: Ubrania Twojego dziecka śmierdzą dymem papierosowym. (UWAGA! Dziecko może po prostu przebywać w towarzystwie palących znajomych). Znajomi dziecka są palaczami. Pamiętaj, że przebywanie w ich towarzystwie większa ryzyko popadnięcia w nałóg aż 9-krotnie! Dziecko szuka pretekstów, żeby na chwilę „wyrwać się” z domu. Jego zachowanie się zmienia. Staje się bardziej zamknięte w sobie, odsuwa się od rodziców. Często czujesz zapach dymu na ubraniach i włosach dziecka.

Odnosisz wrażenie, że dziecko ma słabszą kondycję i częściej choruje. NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ? Kilkakrotnie zauważyłeś zapałki lub zapalniczki w pokoju dziecka lub w kieszeniach jego ubrań. Dziecko ma często otwarte okno w pokoju – nawet, jeśli na zewnątrz panuje niska temperatura. Dziecko ma nieświeży oddech, w związku z czym często żuje gumy lub kupuje różne pastylki. Odnosisz wrażenie, że dziecko ma słabszą kondycję i częściej choruje. Dziecko ma suchy kaszel, szczególnie intensywny o poranku oraz częste bóle głowy, zwłaszcza na początku palenia oraz wtedy, kiedy dziecko pali naprawdę dużo. Dziecko ma płytki oddech i szybko się męczy.

JEŚLI ZAUWAŻYMY, ŻE NASZE DZIECKO PALI PAPIEROSY… Jeśli zauważymy, że nasze dziecko pali papierosy musimy wysłuchać co ma do powiedzenia i spokojnie z nim porozmawiać. Należy być przygotowanym na to, iż początkowo będzie ono zaprzeczać, udawać, że to nieprawda. Nie możemy wierzyć zapewnieniom dziecka, że ma ono kontrolę nad papierosami i, że samo poradzi sobie z tym problemem. Musimy zastanowić się, dlaczego sięgnęło ono po papierosy i oczywiście działać!!! Nie możemy liczyć, że problem sam się rozwiąże. Musimy stosować zasadę „ograniczonego zaufania” - starać się zawsze wiedzieć, gdzie jest i co robi nasze dziecko. Nauczyć, że o wszystko może pytać a my musimy odpowiadać na zadane pytania.

JEŚLI ZAUWAŻYMY, ŻE NASZE DZIECKO PALI PAPIEROSY… Bardzo ważny jest dobry kontakt z dzieckiem. Rodzic, który ma taki kontakt, na pewno zauważy jakieś niepokojące zmiany w zachowaniu dziecka i natychmiast, w odpowiedni sposób, zareaguje. Należy okazywać dziecku ciepło, rozmawiać, nie unikając trudnych tematów, nie lekceważyć problemów dziecka, nie oceniać i nie porównywać z innymi, zawsze służyć radą. Bardzo ważnym jest, aby znać i poznawać przyjaciół swojego dziecka. Należy zawsze wyrażać negatywną postawę wobec palenia papierosów.

PRZEBIEG PROCESU UZALEŹNIENIA OD NIKOTYNY Faza Przygotowania Faza Próbowania Faza Eksperymentowania Faza Regularnego palenia

Dziecko przebywając wśród dorosłych „oswaja się” z papierosem; FAZA PRZYGOTOWANIA Kształtują się postawy i przekonania o pożytkach płynących z palenia papierosów; Dziecko przebywając wśród dorosłych „oswaja się” z papierosem; Palenie – czynność użyteczna, ”krok w dorosłość”, pomoc w sytuacjach stresowych, przynależność do grupy.

Zaczyna się, gdy dziecko sięga po pierwszego papierosa; FAZA PRÓBOWANIA Zaczyna się, gdy dziecko sięga po pierwszego papierosa; Zazwyczaj dzieje się to pod presją rówieśników; Konsekwencje pierwszych prób palenia zależą m.in. od doznań fizjologicznych po wypaleniu pierwszych 2-3 papierosów oraz psychospołecznych czynników usposabiających do palenia;

ROZPOCZYNANIE PALENIA Odsetek młodzieży w Polsce rozpoczynającej palenie w wieku: 11 i mniej lat wynosi 13,8% 12 lat wynosi 9,2% 13 lat wynosi 9,6% 14 lat wynosi 11,3% 15 lat wynosi 9,7% J. Mazur, Zdrowie subiektywne, styl życia i środowisko psychospołeczne młodzieży szkolnej w Polsce, IMiD, HBSC, 2006

FAZA EKSPERYMENTOWANIA Początkowo nieregularne powtarzanie palenia; Dziecko sięga po kolejnego papierosa w czasie spotkań koleżeńskich, pod wpływem otoczenia; Czynnikiem sprzyjającym jest łatwy dostęp do papierosów; Ta faza nie musi przejść w następną; Od pierwszych prób sięgnięcia po papierosa do regularnego palenia mogą upłynąć 2-3 lata.

FAZA REGULARNEGO PALENIA Wypalanie papierosów w stałych odstępach, początkowo raz w tygodniu, a następnie z rosnącą częstotliwością; Czynniki sprzyjające regularnemu paleniu przez dzieci: łatwy dostęp do papierosów, społeczna obojętność, przyzwolenie rodziców (w tym ich palenie), brak konsekwentnej polityki przeciwtytoniowej w lokalnej społeczności.

Na zjawisko składa się: FAZA UZALEŻNIENIA Pełne uzależnienie – jest głębokim zaburzeniem zakorzenionym w głównych sferach osobowości człowieka, gdzie powstaje przymus i niemożność powstrzymania się od przyjmowania nikotyny. Na zjawisko składa się: tolerancja nikotyny, głód nikotynowy w razie podejmowania prób rzucenia palenia, wysokie prawdopodobieństwo powrotu do palenia papierosów.

PALENIE CODZIENNE Odsetek młodzieży palącej papierosy codziennie zwiększa się wraz z wiekiem: 11 lat wynosi 0,8%, 13 lat wynosi 3,0%, 15 lat wynosi 12,4%. J. Mazur, Zdrowie subiektywne, styl życia i środowisko psychospołeczne młodzieży szkolnej w Polsce, IMiD, HBSC, 2006

PALENIE PAPIEROSÓW PRZYPOMINA ROSYJSKĄ RULETKĘ: NIE POZWALAJMY NA TO, BY NIKOTYNA BYŁA TRAKTOWANA JAKO LEGALNY NARKOTYK PALENIE PAPIEROSÓW PRZYPOMINA ROSYJSKĄ RULETKĘ: NIKT Z BIORĄCYCH UDZIAŁ W GRZE NIE JEST BEZPIECZNY, ZAWSZE KTOŚ MUSI ZGINĄĆ… Prezentację opracował SU