STOSUNKI POLSKO-KRZYŻACKIE

KONFLIKT Z KRZYŻAKAMI Sprowadzenie krzyżaków-Krzyżacy zostali sprowadzeni w 1226r. przez Konrada Mazowieckiego, który za podbój i chrystianizację Prus nadał Zakonowi w czasowe władanie ziemię chełmińską-sfałszowanie umowy do 1283r.-podbój ziem pruskich i utworzenie silnego państwa zakonnego ze stolicą w Malborku, połączenie w 1237r. Z Zakonem Kawalerów Mieczowych w Inflantach

STOSUNKI POLSKO-KRZYŻACKIE 1308r.-podstępne zajęcie Pomorza Gdańskiego, które próbowali odzyskać Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki Sąd papieski w Inowrocławiu 1320r.skazał Zakon na zwrot Pomorza i zapłacenie odszkodowania- sprzeciw Zakonu 1326-1333 wojna Łokietka z Krzyżakami 1335r. zjazd w Wyszehradzie –sędziowie Jan Luksemburski i Karol Robert Andegaweński skazali Zakon na zwrot Kujaw i ziemi dobrzyńskiej

STOSUNKI POLSKO-KRZYŻACKIE sąd papieski w Warszawie 1339r. –Krzyżacy mieli zwrócić wszystkie ziemie, które zajęli i zapłacić odszkodowanie-sprzeciw Zakonu 1343r.pokój w Kaliszu-Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską , Krzyżacy zatrzymali Pomorze i ziemię chełmińską jako „jałmużnę”; Kazimierz Wielki zachował tytuł „Pana Pomorza”

WIELKA WOJNA Z KRZYŻAKAMI 15 lipca 1410r.-zwycięstwo Władysława Jagiełły i Witolda pod Grunwaldem nad wojskami wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena; oblężenie Malborka , od którego Jagiełło musiał odstąpić po wycofaniu się Witolda 1411r.pokój w Toruniu- Polska odzyskała ziemię, a Litwa Żmudź(do śmierci Witolda i Jagiełły); Zakon miał zapłacić 300 tys. guldenów za wydanie jeńców i grodów krzyżackich

GRUNWALD 15 VII 1410

ZNACZENIE ZWYCIĘSTWA POD GRUNWALDEM załamanie potęgi Zakonu poparcie udzielone przez ludność państwa krzyżackiego królowi polskiemu na soborze w Konstancji w 1415r.Krzyżacy oskarżyli Litwę i Jagiełłę o pozorny chrzest- obrona polskiego króla przez rektora Akademii Krakowskiej Pawła Włodkowica

STOSUNKI POLSKO-KRZYŻACKIE 1414r.-”wojna głodowa ”; obie strony niszczyły plony i zasiewy; zakończyła się w 1422r. pokojem nad jeziorem Melno: Żmudź powróciła do Litwy, do Polski okręg Nieszawy i kilka wsi na Kujawach 1432r. –interwencja Krzyżaków, popierających Świdrygiełłę na Litwie w czasie wojny domowej oraz atak wojsk krzyżackich na Kujawy ; odwetowa wyprawa Polaków na Pomorze

WOJNA TRZYNASTOLETNIA 1454-1466 1440r.powstanie Związku Pruskiego szlachty i mieszczan Pomorza i Prus; rozwiązanie Związku przez cesarza i klątwa papieża na jego członków 6 III 1454r.-inkorporacja Prus do Polski przez Kazimierza Jagiellończyka; wypowiedzenie wojny Zakonowi neutralność Litwy; opieszałość pospolitego ruszenia, które wyruszyło na wojnę dopiero po uzyskaniu przywilejów cerekwicko- nieszawskich

WOJNA TRZYNASTOLETNIA 1454-1466 Klęska Polaków pod Chojnicami w 1454r.;rozbicie powstańców pruskich pod Malborkiem; zwycięstwo Piotra Dunina pod Świecinem koło jeziora Żarnowieckiego w 1462r.; zwycięstwo floty Gdańska i Elbląga w bitwie na Zalewie Wiślanym pokój w Toruniu w 1466r.- Polska odzyskała tzw. Prusy Królewskie, Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską i michałowską, Warmię, a pozostałe ziemie ze stolicą w Królewcu stały się lennem Polski;

„WOJNA POPIA” 1478-1479 Konflikt o wybór biskupa warmińskiego, który był jednocześnie księciem Warmii-krzyżacy, którzy poparli wybór Mikołaja Tungena wbrew woli Kazimierza Jagiellończyka, który popierał innego kandydata; wojna zakończyła się kompromisowym poddaniem Tungena królowi Polski W 1489r. po śmierci Tungena kapituła warmińska wybrała biskupem Łukasza Watzenrode Spór ostatecznie rozwiązano 1512r.-kandydat musiał uzyskać zgodę Polski

SEKULARYZACJA ZAKONU Ostatnia wojna z Zakonem (1519-1521)-rozejm, sekularyzacja –zeświedczenie 1525r.-hołd Albrechta Hohenzollerna złożony Zygmuntowi I Staremu- Prusy Książęce lennem Polski; miały wspierać finansowo i zbrojnie Koronę; obowiązywał je zakaz łączenia z Brandenburgią, a w razie wygaśnięcia linii Hohenzollernów miały być przyłączone do Polski; książę otrzymał miejsce w senacie

ZAKON KAWALERÓW MIECZOWYCH rozwiązano kwestię Zakonu w Inflantach na mocy układu w Wilnie w 1561r.pomiędzy królem Zygmuntem Augustem a ostatnim mistrzem Zakonu Kawalerów Mieczowych Gotardem Kettlerem –Inflanty włączono do Rzeczypospolitej , a Kurlandia została lennem Polski pod panowaniem księcia Kettlera

ZNACZENIE HOŁDU wzrost pozycji Rzeczypospolitej nad Bałtykiem koniec wojen i istnienia Zakonu Krzyżackiego powstanie świeckiego państwa pruskiego, które stało się w przyszłości zagrożeniem dla Polski

HOŁD PRUSKI 1525r. – JAN MATEJKO