Prof. dr hab. n. med. Jacek Suzin Dr n. med. Jakub Welfel Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych w ginekologii I Klinika Ginekologii i Onkologii Ginekologicznej Instytutu Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Główne objawy chorobowe w ginekologii krwawienia z dróg rodnych, ból upławy, inne (np. świąd sromu)

Krwawienia z dróg rodnych Fizjologiczne krwawienie z narządów płciowych - krwawienie miesiączkowe, - krwawienie owulacyjne, - rzadko- krwawienia u noworodków płci żeńskiej mogą wystąpić w pierwszych dobach życia pod wpływem estrogenów matki z okresu życia płodowego (reakcja Halbana)

Krwawienia z dróg rodnych Patologiczne krwawienie dróg rodnych - zaburzenia cyklu płciowego, - zaburzenia w obrębie narządów płciowych (np. nadżerka szyjki macicy, endometrioza, polip szyjkowy, urazy, choroby zapalne i nowotworowe) - krwawienie związane z rozwojem elementów jaja płodowego i ciążą, - krwawienia spowodowane chorobami krwi i zaburzeniami układu krzepnięcia

Brak krwawienia miesiączkowego Pierwotny brak miesiączki - uwarunkowany genetycznie (np. zespół Turnera), - wrodzone wady rozwojowe żeńskich narządów płciowych (np. zarośnięcie pochwy, macicy, brak pochwy i macicy), - zaburzenia neuroendokrynologiczne (np. podwzgórzyca młodzieńcza), - przyczyny psychogenne (np. jadłowstręt psychiczny)

Brak krwawienia miesiączkowego Wtórny brak miesiączki - fizjologicznie - ciąża, przekwitanie, - zaburzenia neuroendokrynologiczne - np. zespół Sheehana, przedwczesne wygasanie czynności hormonalnej jajników, - przyczyny psychogenne, - przyczyny jatrogenne (po operacji, radioterapii, immunosupresji), - zarośnięcie jamy macicy (zespół Ashermana)

Główne objawy chorobowe w ginekologii - ból umiejscowienie i promieniowanie, charakter, cykliczność, objawy towarzyszące bólowi

Lokalizacja bólu bóle umiejscowione głęboko w miednicy, promieniujące w kierunku okolicy krzyżowej i pochwy (np. endometrioza), uczucie rozpierania w podbrzuszu, ból promieniujący do okolicy krzyżowej (bolesne miesiączkowanie, zespół napięcia przedmiesiączkowego), ból rozlany, szczególnie silny przy ucisku (stany zapalne w miednicy mniejszej), ostry ból promieniujący do kości krzyżowej o charakterze skurczów (np.zapalenie przydatków), napadowy przeszywający ból podbrzusza (np. skręcona torbiel jajnika)

Charakter bólu ból kolkowy, często bez tkliwości (skurcz zatkanego mechanicznie rurowego narządu trzewnego (np. jelita, moczowodu, pęcherzyka żółciowego, wyrostka robaczkowego), nagły początek silnego rozlanego bólu w miednicy nagłe przerwanie ukrwienia(np. skręt torbieli jajnika) lub nagła perforacja narządu z następczym wyciekaniem jego zawartości do jamy otrzewnej, stopniowe narastanie bólu w ciągu kilku godzin (stan zapalny narządu trzewnego np. wyrostka robaczkowego, przydatków)

Charakter bólu ból umiejscowiony (dotyczy jednego z jajników lub jajowodów, ewentualnie części macicy), ból obejmujący cały brzuch (rozlane zapalenie otrzewnej), ból z tkliwością wokół guzowatej masy w przydatkach (torbiel jajnika, ropień lub ciąża ektopowa), ból i wymioty (ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, rzadziej zapalenie przydatków lub odmiedniczkowe zapalenie nerek lub niedrożność jelit)

Cykliczność bólu - zespół napięcia przedmiesiączkowego, bóle cykliczne - ból owulacyjny, - dysmenorrhoea, - endometrioza bóle niecykliczne - stany zapalne pochwy i sromu - bóle pochodzenia miednicznego (zrosty, tyłozgięcie macicy, - ciąża ektopowa, - guzy jajników, - nowotwory narządu rodnego, - inne przyczyny ginekologiczne i nieginekologiczne

Badania dodatkowe w diagnostyce różnicowej bólów brzucha badania laboratoryjne - ograniczone znaczenie (np. test ciążowy, leukocytoza), ultrasonografia (np. guzy w jamie brzusznej, ciąża ektopowa), laparoskopia diagnostyczna

Najczęstsze przyczyny bólu u kobiet zgłaszających się do ginekologa - stany zapalne narządów płciowych, - skręcona torbiel lub guz jajnika, - nowotwory narządów płciowych, - zespół napięcia przedmiesiączkowego, - bolesne miesiączkowanie, - endometrioza, - ciąża pozamaciczna, - poronienie Przyczyny pozaginekologiczne

Główne objawy w ginekologii - upławy Źródła i przyczyny powstawania przedsionek pochwy (nadmierne wydzielanie, zakażenie), pochwa ( nadmierne złuszczanie, zakażenie), szyjka macicy (nadmierne wydzielanie, zmiany przerostowe/nowotwór, zakażenia), trzon macicy (zmiany przerostowe/nowotwór, zakażenia, podrażnienia ciałem obcym), jajowody (zakażenia, rozrost)

Rozpoznawanie upławów wywiad (czas trwania, dolegliwości, zmiany w zabarwieniu, zmiany zapachu), oglądanie narządów płciowych (wziernikowanie pochwy), badanie mikroskopowe wydzieliny (podstawowe znaczenie w ocenie upławów), posiew z wydzieliny (w przypadkach przewlekle nawracających, opornych na leczenie bakteryjnych zapaleń pochwy i szyjki macicy), badanie palpacyjne (dwuręczne)

Główne przyczyny upławów 1. Stany zapalne narządów płciowych - zakażenia pochwy i sromu, - zapalenie błony śluzowej macicy, - zapalenie mięśnia macicy, - zapalenie przymacicz, - zapalenie przydatków, 2. Nowotwory narządów płciowych 3. Czynniki mechaniczne 4. Czynniki psychiczne

Leczenie chorych ginekologicznych - leczenie zachowawcze - preparaty przeciwzapalne w infekcjach sromu i pochwy, - preparaty hormonalne (antykoncepcja, leki w zaburzeniach cyklu, w endometriozie, HTZ), - inne leki ( w tym cytostatyki)

Leczenie operacyjne w ginekologii Wybór drogi, rodzaju i metody operacji -rodzaj choroby, - lokalizacja zmian chorobowych, - warunki dojścia do operowanego narządu, - wiek chorej, - choroby współistniejące i stan ogólny chorej - okres rozwoju i funkcji narządów płciowych z uwzględnieniem potrzeb psychoseksualnych i rozrodczych Operacje brzuszne i operacje drogą pochwową

Leczenie operacyjne w ginekologii - rodzaje operacji Operacje diagnostyczne (pobranie wycinków, wyłyżeczkowanie kanału szyjki i jamy macicy, endorette, punkcje) operacje przywracające należną anatomię i funkcję narządom płciowym (operacje plastyczne, operacje wytwórcze, udrożnienie jajowodów i in.), operacje ratujące zagrożone życie kobiety - stany nagłe (np.hysterectomia okołoporodowa, podwiązanie tętnic biodrowych wewnętrznych)

Leczenie operacyjne w ginekologii - rodzaje operacji Operacje oszczędzające (wyłuszczenie mięśniaków, nadpochwowa amputacja trzonu macicy, wykręcenie uszypułowanego mięśniaka, wyłuszczenie guza jajnika), operacje przywracające zdrowie lub chroniące życie kobiety (dysplazja i rak sromu, szyjki i trzonu macicy, mięśniak macicy, guz przydatków, przewlekłe niepoddające się leczeniu zmiany zapalne przydatków) operacje paliatywne w onkologii ginekologicznej