Potas Zawartość potasu w ustroju wynosi 53,8mmol/kg masy ciała Ogólna ilość potasu wynosi około 150g 90% tej ilości znajduje się wewnątrz komórek 10% poza komórkami Tkanka tłuszczowa, a ustrojowa zawartość K+

Potas Dobowe zapotrzebowanie na potas 20-33mmol Zawartość potasu w diecie 75-100mmol (3-4g) Wchłanianie w górnym odcinku przewodu pok. Wydalanie 90% przez nerki 10% z kałem Maksymalne wydalanie 350mmol/dobę Słabe możliwości konserwowania potasu

Potas-wydalanie Wydalanie potasu pobudza: aldosteron, deoksykortykosteron, kortyzol Jedyny znany czynnik hamujący – antagoniści aldosteronu: amylorid, triamteren, spironolakton

Potas-rola fizjologiczna 1. Decyduje o elektroobojętności i osmolarności komórek (główny kation wnętrza komórki) 2. Przeciwdziała zmianom stężenia jonów wodorowych 3. Aktywuje wiele enzymów komórkowych 4. Uczestniczy w transporcie tlenu przez Hg 5. Ułatwia wydalanie CO2 z ustroju

Hipokaliemia-przyczyny Stężenie potasu w surowicy poniżej 3,5mmol/l 1. Niedostateczna podaż 2. Utrata przez przewód pokarmowy (wymioty, biegunki, przetoki) 3. Utrata przez nerki -nadużycie diuretyków pętlowych lub tiazydowych -tubulopatie -zapalenia nerek (kłębuszkowe i odmiedniczkowe) -wielomocz po ostrej niewydolności nerek -diureza osmotyczna 4. Transmineralizacja – alkaloza, po podaniu glukozy

Objawy hipokaliemii 1. Ze strony serca: - skurcze dodatkowe - częstoskurcz - nadwrażliwość na naparstnicę - migotanie komór (ostatni objaw)

Objawy hipokaliemii 1. Ze strony serca: - spłaszczenie załamka T - obniżenie odcinka ST - pojawienie się fali U

Objawy hipokaliemii 2. Ze strony mięśni szkieletowych: - osłabienie siły mięśniowej - porażenie mięśni 3. Ze strony mięśni gładkich: - zaparcie - niedrożność porażenna jelit - trudności w oddawaniu moczu

Objawy hipokaliemii 4. Ze strony OUN: - apatia - senność - śpiączka 5. Ze strony nerek: - utrata potasu przez komórki kanalików nerkowych prowadzi do ich zwyrodnienia wodniczkowego – słabe zagęszczanie moczu - wielomocz

Objawy hipokaliemii 6. Ze strony komórek (ogólnie): - do komórek napływa wodór (w miejsce potasu) – we krwi występuje zatem alkaloza

Hiperkaliemia Stan, w którym dochodzi do wzrostu stężenia potasu w surowicy krwi powyżej 5,5 mmol/l Przyczyny: 1. nadmierna podaż potasu 2. niedostateczne wydalanie potasu 3. nadmierne uwalnianie potasu z komórek

Hiperkaliemia - przyczyny: Nadmierna podaż potasu: -podawanie pokarmów bogatych w potas chorym z niewydolnością nerek -stosowanie dużych dawek soli potasowej penicyliny -zastosowanie płynu dializacyjnego o dużej zawartości potasu

Hiperkaliemia - przyczyny: Niedostateczne wydalanie potasu: -w niewydolności nerek -w niewydolności kory nadnerczy -przy nadmiernym przyjmowaniu leków - antagonistów aldosteronu -przy wrodzonym bloku cewkowym w zakresie wydalania potasu ( zespół Arnolda-Healy )

Hiperkaliemia - przyczyny: Nadmierne uwalnianie potasu z komórek: - w zespole zmiażdżenia - w oparzeniach - przy masywnej hemolizie - w ostrym zapaleniu trzustki - napadowe dziedziczne porażenie mięśni

Hiperkaliemia - objawy: Ze strony mięśnia sercowego: - bradykardia, a następnie asystolia - w EKG występuje: - zanik załamka P - poszerzenie zespołu QRS - skrócenie odcinka ST - wysokie, szpiczaste T

Hiperkaliemia - objawy: Ze strony układu nerwowego: - zaburzenia świadomości Ze strony mięśni szkieletowych: - osłabienie mięśni - skurcze pojedynczych grup mięśniowych

Hiperkaliemia - objawy: Równowaga kwasowo-zasadowa: - hiperkaliemia rodzi tendencje do kwasicy

Wapń Całkowita zawartość wapnia w ustroju – 1000- 1400g. 99% w kościach, 1% w płynie poza i wewnątrzkomórkowym 1% szybko ulega wymianie Stężenia wapnia w osoczu 2,25-2,75 mmol/l Wapń przesączalny 65%, nieprzesączalny 35% Frakcja przesączalna dzieli się na zjonizowaną i kompleksową

Na stężenie wapnia w osoczu wpływają 4 czynniki: 1. wchłanianie w jelicie 2. wydalanie przez nerki 3. nasilenie procesów osteogenezy 4. nasilenie procesów osteolizy

Wchłanianie wapnia w jelicie zależy od: - ilości wapnia w pokarmie - pH (niskie sprzyja jonizacji wapnia, wzrost wchłaniania, wysokie hamuje wchłanianie) - czynników hormonalnych

Wapń Pobudzające czynniki hormonalne: Hamujące czynniki hormonalne: - parathormon - kalcitriol - hormon wzrostu - tyroksyna i 3-jodotyronina Hamujące czynniki hormonalne: - glikokortykoidy - kalcytonina

Na wydalanie wapnia przez nerki wpływają: 1. hormony - pobudzają wydalanie: GH, glikokortykoidy, kalcytonina, tyroksyna, 3-jodotyronina - hamuje wydalanie: parathormon 2. dieta - pobudza wydalanie: sód, magnez, glukoza, białko 3. leki - diuretyki pętlowe pobudzają wydalanie - tiazydy hamują wydalanie

Czynniki pobudzające ostegenezę: Wapń Czynniki pobudzające ostegenezę: - kalcytonina - fosforany - androgeny - estrogeny - alkalizacja ustroju

Czynniki pobudzające osteolizę: Wapń Czynniki pobudzające osteolizę: - parathormon - kalcitriol - glikokortykoidy - PGE1 - zakwaszenie ustroju - hiperwitaminoza A - procesy zapalne i nowotworowe toczące się w kościach

Wapń Rola w ustroju: 1. Regulator pobudliwości komórek (zmniejsza przepuszczalność błony komórkowej dla sodu) 2. Aktywator kalmoduliny i troponiny C 3. Aktywator procesów krzepnięcia 4. Ma podstawowe znaczenie w procesie odnowy i mineralizacji tkanki kostnej.

Hipokalcemia Przyczyny: 1. Niedobór wapnia w pokarmach 2. Niedostateczne wchłanianie spowodowane: - niedobór witaminy D - niedoczynność przytarczyc - zespół złego wchłaniania 3. Nadmierna utrata z moczem (diuretyki pętlowe) 4. Spadek uwalniania z kości (niedoczynność przytarczyc) 5. Nadmierne odkładanie w kościach i tk. miękkich

Hipokalcemia Objawy: 1. Tężyczka 2. Zaburzenia psychiczne (niepokój, obniżenie nastroju) 3. Zaburzenia neurologiczne 4. Zaburzenia troficzne skóry

Hiperkalcemia - przyczyny 1. Nadmierne wchłanianie - w hiperwitaminozie D - w niedoborze glikokortykoidów - w sarkoidozie (nadmierna hydroksylacja wit. D) 2. Wzmożona osteoliza - z przyczyn hormonalnych (nadczynność przytarczyc, kory nadnerczy) - z przyczyn nowotworowych (szpiczak mnogi) 3. Upośledzone wydalanie z moczem (tiazydy) 4. Hiperproteinemia (w gammapatiach)

Hiperkalcemia - objawy 1. Zaburzenia czynności nerek - zaburzenia zagęszczania i zakwaszania moczu - wielomocz - wapnica i kamica nerek 2. Zaburzenia czynności układu pokarmowego - nudności - wymioty - zaparcia

Hiperkalcemia - objawy 3. Zaburzenia czynności układu nerwowego - osłabienie odruchów - adynamia mięśni - depresja - senność 4. Zaburzenia czynności serca - tachykardia - skurcze dodatkowe - nadwrażliwość na glikozydy naparstnicy

Hiperkalcemia - objawy Gdy stężenie wapnia w osoczu przekroczy 4 mmole/l dochodzi do przełomu hiperkalcemicznego przejawiającego się tachykardią , odwodnieniem (występującym wskutek wcześniejszej poliurii) , oligurią (występującą wskutek powstałego odwodnienia) i śpiączką .

Magnez Zawartość magnezu w ustroju 14,5mmol/kg W całym ustroju jest ok. 1 mola magnezu (24g) Wchłanianie magnezu – transport aktywny w jelicie cienkim Nerki mają zdolność konserwowania magnezu Rozmieszczenie: -50% kości -5% płyny pozakomórkowe -45% wewnątrz komórek

Funkcje magnezu 1. Regulator pobudliwości 2. Aktywator wielu enzymów komórkowych 3. Uczestniczy w agregacji rybosomów 4. Integralnym składnikiem receptorów beta- adrenergicznych 5. Wpływ na magazynowanie noradrenaliny 6. Udział w budowie tkanki kostnej

Niedobory magnezu Stężenie magnezu w osoczu 0,75-1,25 mmol/l A. Hipomagnezemia: 1. Ostre zapalenie trzustki 2. Wyrównywanie kwasicy ketonowej B. Niedobór magnezu: 1. Niedostateczna podaż 2. Nadmierna utrata przez przewód pokarmowy 3. Nadmierna utrata przez nerki

Hipomagnezemia - objawy 1. Nadwrażliwość nerwowo-mięśniowa 2. Napady tężyczki przy prawidłowej kalcemii 3. Pląsawica 4. Depresja, dezorientacja, splątanie 5. Podniecenie lęk 6. Halucynacje, majaczenia 7. Drgawki

Hipermagnezemia - przyczyny 1. Nadużywanie środków zobojętniających i przeczyszczających zawierających magnez 2. Niedostateczne wydalanie przez nerki: - przewlekła niewydolność nerek – faza skąpomoczu - ostra niewydolność nerek – faza bezmoczu - niewydolność przytarczyc lub kory nadnerczy

Hipermagnezemia - objawy 1. Wymioty, zaparcia 2. Niemożność oddania moczu 3. Osłabienie mięśni 4. Senność 5. Rozszerzenie naczyń krwionośnych 6. Spadek pobudliwości serca