Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Korszach ID grupy: 96/38_MP_G2 Kompetencja: Matematyka i przyroda Temat projektowy: Budowa cząsteczkowa materii Semestr/rok szkolny: Semestr I 2009/2010

CZĄSTECZKOWA BUDOWA MATERII Rozwój Przez Kompetencje 96/38_mp_g2

Demokryt z Abdery

Życiorys Demokryt z Abdery był największym spośród filozofów greckich zajmujących się zagadnieniem budowy świata. Od jego czasów tak naprawdę datuje się rozwój atomistyki. Żył między około 460, a 370 rokiem p.n.e.

Swoją teorię opisał w dziele: "O małym porządku świata" Swoją teorię opisał w dziele: "O małym porządku świata". Uważał, że nic nie może się zmieniać w coś zupełnie innego. Naturę widział jako ciągły ruch małych, materialnych, niepodzielnych i wiecznych cząstek, które nazwał atomami (od 'atomos'- 'niepodzielny'). Atom był niezmienny. Nie mógł też powstać ani zostać unicestwiony. Stanowił podstawową cegiełkę z atomów kulistych, gorzkie- z kanciastych, ciecze- z owalnych.

Metale natomiast złożone są z atomów z zameczkami, dzięki którym mogą się przypinać do siebie, a życie składa się z atomów bardzo drobnych, okrągłych i gładkich, natomiast dusza- z najbardziej kształtnych cząsteczek powietrza i ciepła. Rodzajów atomów miało być nieskończenie wiele. Różne kombinacje połączeń tych miniaturowych elementów tworzą różne ciała. Przedmioty twarde zbudowane z atomów ułożonych gęsto, a miękkie- z cząsteczek, między którymi występuje dużo pustej przestrzeni.

Następnie Demokryt stwierdził, że cząstki umieszczone w pustej przestrzeni obdarzone rozmiarem i masą mogą się nieustannie poruszać. Podobne atomy przyciągają się, a różne odpychają. Mogą się one czasami zderzać, zlepiać ze sobą i grupować za pomocą zameczków i haczyków. Wszechświat według Demokryta był ciągłym grupowaniem się i rozpraszaniem atomów pozostających w nieustannym ruchu.

Demokryt uważa, że są rodzaje poznania: poznanie rozumowe i zmysłowe, poznanie pierwsze nazywa prawdziwym, drugie- fałszywym. W rzeczach naprawdę istnieje atom i próżnia, reszta wynika z błędnego mniemania. W codziennych czynnościach Demokryt zalecał kierować się rozumem, widząc w nim "nieśmiertelne rozkosze". Zmysłowo postrzegane rzeczy takie jak zapach, barwa, temperatura, nie istnieją naprawdę, są one tylko wynikiem tego, w jaki sposób je postrzegamy

Wykonawca: Anita Michałowska klasa 1 a gim.

John Dalton

John Dalton Ur. 6 września 1766r. w Cockermouth, zm. 27 lipca 1844r. w Manchester) – angielski fizyk, chemik i meteorolog. Twórca nowożytnej atomistycznej teorii materii opublikowanej w rozprawie "A new System of Chemical Philosophy", odkrył prawo ciśnień cząstkowych, prawo stosunków wielokrotnych, opwadę wzroku nazywaną później daltonizmem. Na jego cześć jednostkę masy atomowej nazwano daltonem.

W roku 1793 opublikował Meteorological Observations and Essays W roku 1793 opublikował Meteorological Observations and Essays. Był pierwszym, który pokazał że deszcz jest powodowany nie przez zmiany ciśnienia, ale przez zmianę temperatury z wysokością. Pokazał, że zmiany temperatury z wysokością są związane z rozprężaniem powietrza. W roku 1788 zaczął obserwacje aurory - zjawiska meteorologicznego związanego z elektrycznością w atmosferze. Uważał, że istnieje związek pomiędzy zjawiskiem aurory i polem magnetycznym.

Daltonizm Podczas pobytu w Kendal Dalton dokonał odkrycia zjawiska, które dziś określa się mianem daltonizmu. Od tego momentu zaczął prowadzić badania nad własnym wzrokiem, ponieważ stwierdził, że cierpi na tę wadę wzroku. W 1794 roku przedstawił w Towarzystwie Filozoficznym i Literackim w Manchesterze pracę na ten właśnie temat.

Teoria atomistyczna Dalton zauważył, że własności gazów najlepiej dają się wytłumaczyć przy założeniu, iż są one zbudowane z atomów. Stwierdził, że związek chemiczny zawsze zawiera te same ilości wagowe składających się nań pierwiastków. Na początku XIX w. zrewolucjonizował naukę, ogłaszając teorię atomistyczną budowy materii. Wstępne elementy koncepcji Daltona opublikowane zostały przez Thomasa Thomsona w roku 1804, natomiast pełną pracę opublikował Dalton w roku 1808.

Podstawowe założenia teorii Daltona: 1.Materia złożona jest z niewidzialnych atomów 2.Wszystkie atomy jednego pierwiastka mają identyczną masę i pozostałe właściwości 3.Każdy pierwiastek zbudowany jest z niepowtarzalnych atomów, różniących się od innych masą 4.Atomy są niezniszczalne i nie podlegają przemianom podczas reakcji chemicznych, zmienia się tylko ich wzajemne ułożenie i powiązanie 5.Cząsteczka związku chemicznego składa się ze skończonej i niewielkiej liczby atomów różnych pierwiastków

Skan publikacji J Daltona A New System of Chemical Philosophy, wydanej w 1808

Wykonała Emilia Zajul

Kartezjusz

Życiorys Kartezjusz ur. 31 marca 1596 r. w La Haye-en-Touraine w Turenii, zm. 11 lutego 1650 r. w Sztokholmie – francuski matematyk, filozof i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, uważany za prekursora nowożytnej kultury umysłowej. Kartezjusz zajmował się też optyką, chemią, mechaniką, anatomią, embriologią, medycyną, astronomią i meteorologią. Wywarł wielki wpływ na filozofię i naukę następnych stuleci.

Materia Według Kartezjusza materia, to byt rozciągnięty w przestrzeni, wypełniający ją całą (brak absolutnej próżni), podzielny nieskończenie, nie tylko w postaci ciał (cząstek), ale subtelnego materiału przenoszącego oddziaływania między nimi (Meteorologia 1637, Zasady filozofii 1644). Koncepcja ta była nieco zbliżona do tej, jaka wynika z fizyki współczesnej, lecz czysto spekulatywna. Dlatego zwyciężyła koncepcja przedstawiona przez Izaaka Newtona: świat składa się z ciał zbudowanych z twardych i sztywnych, niepodzielnych cząstek, nieprzenikliwych (jedno miejsce może zajmować jedna tylko cząstka), rozciągłych w absolutnej przestrzeni i trwających w absolutnym czasie, zdolnych do ruchu, obdarzonych bezwładnością (masą bezwładną) i ważkością (masą ważką), rozdzielonych absolutną próżnią; oddziaływania przenoszą się na odległość (przez próżnię, bez pośrednictwa ciał materialnych), z nieskończoną prędkością (Philosophiae naturalis principia mathematica 1687, Optyka 1704).

Podstawowym atrybutem materii i miarą jej ilości (a w fizyce posiadanie cech mierzalnych decyduje o uznaniu danego bytu za realny), jest w tym ujęciu masa. Koncepcja ta wydawała się mieć mocne oparcie w ścisłych prawach fizyki newtonowskiej (dynamiki i teorii grawitacji) i stała się filozoficzną podstawą dalszego rozwoju mechaniki klasycznej, a następnie, po uznaniu ciepła za skutek ruchu cząstek (Herapath, Carnot), kinetycznej teorii gazów i termodynamiki. Rozwój fizyki wydawał się dowodzić nieistnienia imponderabiliów – bytów istniejących obiektywnie, rozciągłych, lecz nie posiadających masy, takich jak cieplik.

Wykonała : Aleksandra Kostyra klasa 1”a”gim .

Chemia Pierwiastek i Izotop

Pojęcia Pierwiastek - to zbiór atomów o tej samej liczbie protonów. Izotopy - to atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów w jadrze. ( liczbą masową)

Występowanie pierwiastków w przyrodzie: A) stan wolny: - tlen, - azot, - siarka, - węgiel. B) stan związany: - związki chemiczne.

Podział izotopów Naturalne- występują w przyrodzie, Sztuczne- zostały otrzymane w wyniku reakcji jądrowych.

Wykonawca: Justyna Białous 1 b gim

Pierwiastek

Co to jest pierwiastek? Pierwiastek chemiczny, substancja prosta stanowiąca zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej. Atomy danego pierwiastka chemicznego mogą się różnić liczbą neutronów, a zatem i masą jądra. Atomy takie nazywamy izotopami danego pierwiastka.

Niemal wszystkie pierwiastki chemiczne występujące w naturze powstały w gorących wnętrzach gwiazd. Stało się to podczas kosmicznych eksplozji lub tuż po Wielkim Wybuchu w supergorącym pierwotnym gazie.

Budowa wnętrzna gwiazd Nasza wiedza o budowie wewnętrznej gwiazd oraz o procesach, które w nich zachodzą wystarczy, by stwierdzić, które ze spotykanych na co dzień substancji pochodzą z początków świata, a które powstały podczas dalszych etapów jego ewolucji" - wyjaśnia astronom dr Weronika Śliwa.

Krążenie pierwiastków w przyrodzie Krążenie pierwiastków w przyrodzie - zjawisko, stałego, cyklicznego krążenia niektórych pierwiastków chemicznych w przyrodzie. Zjawisko to jest sumą procesów biologicznych, hydrologicznych i atmosferycznych, a także w pewnym stopniu geologicznych. Na krążenie pierwiastków w przyrodzie składają się cykle biogeochemiczne poszczególnych substancji.

promieniotwórczość Przemiany jednych pierwiastków w inne zachodzą samorzutnie w przypadku pierwiastków promieniotwórczych (promieniotwórczość naturalna), lub w przypadku innych pierwiastków tylko w wyniku bombardowania jąder atomowych wysokoenergetycznymi cząstkami lub powolnymi neutronami. Pierwiastki chemiczne o liczbie atomowej większej od 92 otrzymywane są w wyniku sztucznych reakcji jądrowych

Pierwiastki chemiczne najogólniej dzielimy na metale, niemetale i półmetale (obecnie nazwa półmetale nie jest zalecana). Większość z nich występuje we Wszechświecie w związkach chemicznych lub w postaci mieszaniny izotopów. Obecnie znanych jest 115 pierwiastków (usystematyzowanych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych) odpowiadających liczbom atomowym od 1 do 118. Pierwiastki chemiczne najogólniej dzielimy na metale, niemetale i półmetale (obecnie nazwa półmetale nie jest zalecana). Większość z nich występuje we Wszechświecie w związkach chemicznych lub w postaci mieszaniny izotopów. Obecnie znanych jest 115 pierwiastków (usystematyzowanych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych) odpowiadających liczbom atomowym od 1 do 118. Pierwiastki chemiczne najogólniej dzielimy na metale, niemetale i półmetale (obecnie nazwa półmetale nie jest zalecana). Większość z nich występuje we Wszechświecie w związkach chemicznych lub w postaci mieszaniny izotopów. Obecnie znanych jest 115 pierwiastków (usystematyzowanych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych) odpowiadających liczbom atomowym od 1 do 118. Pierwiastki chemiczne najogólniej dzielimy na metale, niemetale i półmetale (obecnie nazwa półmetale nie jest zalecana). Większość z nich występuje we Wszechświecie w związkach chemicznych lub w postaci mieszaniny izotopów. Obecnie znanych jest 115 pierwiastków (usystematyzowanych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych) odpowiadających liczbom atomowym od 1 do 118. Podział pierwiastków Pierwiastki chemiczne najogólniej dzielimy na metale, niemetale i półmetale (obecnie nazwa półmetale nie jest zalecana). Większość z nich występuje we Wszechświecie w związkach chemicznych lub w postaci mieszaniny izotopów. Obecnie znanych jest 115 pierwiastków (usystematyzowanych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych) odpowiadających liczbom atomowym od 1 do 118

Układ okresowy pierwiastków Układ okresowy pierwiastków - zestawienie wszystkich pierwiastków chemicznych w postaci rozbudowanej tabeli, uporządkowanych według ich rosnącej liczby atomowej, grupujące pierwiastki według ich cyklicznie powtarzających się podobieństw właściwości, zgodnie z prawem okresowości Dmitrija Mendelejewa

wykonała Marta Mikulska 1a gim

MATERIA ATOMY I CZĄSTECZKI

POJĘCIA ATOM - najmniejszy składnik materii, któremu można przypisać właściwości chemiczne. CZĄSTECZKA (molekuła) – trwałe połączenie więcej niż jednego atomu połączone wiązaniami chemicznymi.

MODELE ATOMÓW THOMSONA - uważał on, że każdy atom jest zbudowany z jednorodnej kuli elektryczności dodatniej. Wewnątrz tej kuli znajdują się ujemne elektrony. BOHRA - według tego modelu elektron krąży wokół jądra jako naładowany punkt materialny, przyciągany przez jądro siłami elektrostatycznymi.

CZY WIESZ, ŻE…? Cząsteczki w powietrzu poruszają się z prędkością 1500km/h, zderzając się z innymi atomami 80 miliardów razy na sekundę. Węgiel łączy się z innymi atomami tak dobrze, że jedna cząsteczka pewnych związków węglowych, takich jak DNA, może składać się z milionów atomów. Istnieje tak wiele cząsteczek zawierających węgiel, że poświęcono im całą dziedzinę chemii. Nazywamy ją chemią organiczną, ponieważ cząsteczki zawierające węgiel są podstawą życia wszystkich organizmów. Wszystkie atomy są bez przerwy w ruchu; dostarczając im energię sprawiamy, że poruszają się coraz szybciej i stają się coraz cieplejsze.

CZĄSTECZKI DNA Kwas deoksyrybonukleinowy (inaczej DNA) - wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny należący do kwasów nukleinowych. Występuje w chromosomach i pełni rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych. Cząsteczka DNA: A) fosforanowo-węglowodanowy łańcuch główny, B) węglowodan, C) reszta fosforanowa, D) zasada azotowa

Aleksandra Lis Diana Łozowska WYKONAWCY: Aleksandra Lis Diana Łozowska

Stany skupienia

Wyróżniamy trzy stany skupienia:

Ciała stałe 1.Są twarde. 2. W ustalonej temperaturze mają własny kształt i rozmiary. 3. Mają stałą objętość – są nieściśliwe. 4. Dzielą się na bezpostaciowe i krystaliczne. 5. Mogą być: sprężyste, plastyczne, kruche zależy to między innymi od wielkości działającej siły. 6. Pod wpływem temperatury część z nich może zmienić stan skupienia na ciekły lub gazowy.

Gazy 1. Nie mają własnego kształtu. 2. Naczynia (pomieszczenia) w których się znajdują wypełniają równomiernie. 3. Są ściśliwe i rozprężliwe tzn. można łatwo zmienić ich objętość. 4. Pod wpływem temperatury część z nich może zmienić stan skupienia na ciekły lub stały

Ciecze 1. Nie mają własnego kształtu, przyjmują kształt naczynia w którym się znajdują. 2. Dokładnie oblewają przedmioty w nich zanurzone. 3. Mają stałą objętość – są nieściśliwe. 4. Może zachodzić w nich zjawisko dyfuzji. 5. Pod wpływem temperatury mogą zmienić stan skupienia na stały lub gazowy.

Ciało stałe To każda substancja, która nie jest płynna, czyli zachowuje kształt i jest nieściśliwa.

Wyróżniamy trzy rodzaje ciał stałych:

Sprężyste Jest to ciało, na które działa jakaś siła. Zmienia ona kształt danego ciała, ale kiedy znika przedmiot ten powraca do pierwotnego kształtu, np. sprężyna.

Jest to ciało, którego kształt możemy dowolnie zmieniać. Plastyczne Jest to ciało, którego kształt możemy dowolnie zmieniać.

Jest to ciało, które pod wpływem siły kruszy się. Kruche Jest to ciało, które pod wpływem siły kruszy się.

Gaz To stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całą dostępną mu przestrzeń.

Ciecz Ciało fizyczne, które trudno zmienia objętość, a łatwo zmienia kształt. Wskutek tego ciecz przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje, ale w przeciwieństwie do gazu nie rozszerza się, aby wypełnić je całe.

Woda występuje najczęściej w postaci cieczy, jednak może być ona również ciałem stałym (lód lub śnieg), a także gazem (para wodna). Prawie wszystkie substancje mogą przechodzić z jednego stanu skupienia w inny. Rozróżnia się następujące przejścia fazowe wody :

Obieg wody w przyrodzie

ze stanu stałego w ciekły - topnienie ze stanu ciekłego w stały - krzepnięcie ze stanu ciekłego w gazowy - parowanie ze stanu gazowego w ciekły - skraplanie ze stanu stałego w gazowy - sublimacja ze stanu gazowego w stały - resublimacja

Autorzy Kasia Pupin & Agnieszka Rechinbach Klasa I a gim.

KOMÓRKA

KOMÓRKA ZWIERZĘCA Komórki zwierzęce mają rozmaite kształty, wielkości i kolory. Większość jest zbudowana z cieniutkiej błony, otaczającej częściowo przezroczystą, galaretowatą substancję, i wiele maleńkich części wewnętrznych nazywanych organellami. Wielkość, kształt i organelle komórki zależą od wykonywanej przez nią pracy. Ludzki organizm zbudowany jest z ponad 50 bilionów komórek.

KOMÓRKA ROŚLINNA Komórka roślinna jest rodzajem komórki eukariotycznej charakteryzującej się obecnością plastydów, silnym rozwojem wakuoli, celulozową ścianą komórkową oraz specyficznymi połączeniami, tzw. plazmodesmami – utworzonymi z pasm cytoplazmy i łączącymi wnętrza sąsiadujących ze sobą komórek.

Komórka roślinna przyjmuje zwykle postać wielościanów, które bywają izodiametryczne oraz mniej lub bardziej wydłużone (np. komórki tkanek mechanicznych i przewodzących). Przeciętna wielkość komórek roślinnych waha się w granicach od 20 do 300 μm; komórki wydłużone mogą osiągnąć kilka cm długości, natomiast długość rurek mlecznych może dochodzić do kilku metrów.

MINERAŁY

Co to w ogóle są minerały ? Minerał to pierwiastek lub związek chemiczny będący normalnie ciałem krystalicznym, którego struktura ukształtowała się w wyniku procesów geologicznych.

Znaczenie minerałów Większości z nas pierwiastki, takie jak: cynk, chrom, mangan czy miedź bardziej kojarzą się z przemysłem ciężkim niż ze zdrowym odżywianiem. Natomiast, gdy ktoś wspomina o niklu, fosforze czy molibdenie - myślami wracamy do lat szkolnych i sprawdzania naszej wiedzy przez nauczyciela z bogactw naturalnych różnych krajów. W istocie jednak wymienione pierwiastki (i wiele innych) są ważnym składnikiem procesów przemiany materii w organizmie człowieka. Owe minerały, metale i sole, spożywane w odpowiednich dawkach - pozwalają nam długo cieszyć się zdrowiem, aktywnością fizyczną, zachować urodę, wewnętrzny spokój oraz na co dzień odczuwać radość z życia.

Powodem wielu dolegliwości i chorób jest niedostatek (lub nadmiar) substancji mineralnych w organizmie.

Cechy charakteryzujące dany minerał: układ krystalograficzny twardość minerałów łupliwość rysa przełam barwa minerału zabarwienie minerału gęstość połysk

Nauką zajmującą się minerałami jest mineralogia Nauką zajmującą się minerałami jest mineralogia. Naukami wywodzącymi się z mineralogii są: petrografia, petrologia, gemmologia (nauka o kamieniach szlachetnych), krystalografia i jej pochodne. Mineralogia dzieli się także na topomineralogię (nauka o występowaniu minerałów), mineralogie genetyczną, mineralogie opisową. Jest przede wszystkim nauką interdyscyplinarną, pełni istotna rolę w badaniach w zakresie chemii, fizyki, ochrony środowiska, astronomii, medycyny, oraz w naukach technicznych.

Przygotowała : Aleksandra Bańka Kl. I A Gimn. 