Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lichnowach ID grupy: 96/70_MP_G1 Opiekun: Anna Skorupa Kompetencja: Matematyczno- przyrodnicza Temat projektowy: Czy wiem, co jem? Semestr/rok szkolny: IV semestr, rok szkolny 2011/2012

Co to jest odżywianie? Odżywianie – proces życiowy polegający na pozyskiwaniu przez organizm ze środowiska pokarmu a dokładniej zawartych w nim składników odżywczych.

Układ pokarmowy Układ pokarmowy spełnia bardzo ważne zadanie, tj. przekształca pokarm spożywany przez człowieka, dostarczając organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje on do spełnienia różnorodnych funkcji życiowych. Główną jego rolą jest trawienie i wchłanianie pokarmu.

Składniki odżywcze i ich dzienne zapotrzebowanie Białka 10 – 15% Tłuszcze 20 – 30% Węglowodany 55 – 65% Składniki mineralne Witaminy

Białka 1 g białka daje 4 kcal jest źródłem energii norma na dzienne zapotrzebowanie 1 grama na 1 kg masy ciała ( 60 kg to 60 g) są zbudowane z aminokwasów Funkcje: składnik budulcowy całego organizmu (komórki, tkanki) rola odpornościowa funkcja transportowa (hemoglobina) nośnik dla niektórych witamin i składników mineralnych są odpowiedzialne za aktywność wielu enzymów biorących udział w przemianach metabolicznych Trawienie - żołądek - pepsyna

Białka zwierzęce i roślinne jaja kurze, mleko, sery, mięsa i wędliny oraz ryby; największą wartość odżywczą mają białka jaj i mleka. ziemniaki, kasza, pieczywo, ryż; produkty zbożowe, które są spożywane w większych ilościach, dostarczają człowiekowi dużych ilości białka roślinnego, musi ono być jednak uzupełniane białkiem zwierzęcym.

Niedobór i nadmiar Niedobór : zmniejszenie odporności, osłabienia, u dzieci i młodzieży opóźnienia wzrostu oraz ogólnego pogorszenia rozwoju fizycznego, a także umysłowego. Nadmiar wywołuje zaburzenia metabolizmu, prowadząc do uszkodzenia wątroby i nerek. Bezsenność, nerwowość, wzrost ciśnienia tętniczego, bóle mięśni i stawów, choroby serca, zakwaszenie organizmu.

Tłuszcze 1 g tłuszczu daje 9 kcal są nośnikami wit. A,D,E,K budowa- połączenie glicerolu z kwasami tłuszczowymi Zapotrzebowanie: młodzież żeńska – 85 – 90 g. Męska 110 – 125 g. Właściwości termoregulacyjne umożliwiają utrzymywanie narządów wewnętrznych w prawidłowym położeniu ochrona narządów wewnętrznych przed urazami mechanicznymi zapewniają energię powstającą w wyniku spalania tkanki tłuszczowej podnoszą smak potraw Trawienie – jelito cienkie - lipazy

Pochodzenia zwierzęcego i roślinnego Grupa tłuszczów nasyconych, uzyskiwane z tkanki tłuszczowej zwierząt lądowych i morskich oraz z mleka. Należy je ograniczać – miażdżyca Tłuszcze płynne lub stałe; produkty jadalne, powstają z nasion, kiełków oraz owoców. Zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe .

Węglowodany są to związki organiczne składające się z węgla, wodoru i tlenu inaczej zwane: sacharydy, cukry 1 g daje 4 kcal są głównym, najtańszym i najłatwiej dostępnym źródłem energii, glukoza jest prawie wyłącznym źródłem energii dla mózgu i mięśni,  młodzież żeńska 16-20 lat - 355-390 g. młodzież męska 16-20 lat - 450-545 g. Trawienie – jama ustna – amylaza ślinowa.

Niedobór i nadmiar Rozpad białek, utrata jonów, w szczególności kationów sodu, odwodnienie organizmu, ogólne wyniszczenie. Otyłość i cukrzyca typu 2, choroby sercowo- naczyniowe, miażdżycę, nadciśnienie i wiele innych.

Włókno pokarmowe - błonnik Oporne na działanie enzymów trawiennych człowieka Funkcje: regulowanie perystaltyki jelit działanie przeciwmiażdżycowe stymulowanie rozwoju korzystnej mikroflory jelitowej zwiększa objętość i masę kału wpływ na metabolizm węglowodanów hamowanie łaknienia Norma dzienna 25 – 40 g dziennie

Źródło błonnika

Składniki mineralne stanowią około 4% masy ciała przyjmowane są prawie wyłącznie z pożywieniem, gdyż organizm człowieka nie ma możliwości ich wytwarzania. zapewniają prawidłowy rozwój, reprodukcję oraz zdrowie przez cały okres trwania życia Wyróżniamy: mikroelementy (żelazo, cynk, miedź, mangan, chrom, selen)poniżej 100 miligramów makroelementy (wapń, magnez, fosfor, potas, sód, chlor) powyżej 100 miligramów.

Witaminy związki organiczne, których organizm ludzki nie potrafi wytworzyć (oprócz wit. D) niezbędne dla wzrostu i rozwoju organizmu oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych niedobór powoduje hipowitaminoza brak – awitaminoza nadmiar – hiperwitaminoza w szczególności A,D,E,K Wyróżniamy: witaminy rozpuszczalne w tłuszczach( ADEK) witaminy rozpuszczalne w wodzie z grupy B, wit. C, F

Piramida żywienia

ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA ZALECA CODZIENNE SPOŻYWANIE CO NAJMNIEJ 5 PORCJI OWOCÓW I WARZYW Z RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ

Zasady zdrowego żywienia Spożywaj 4-5 posiłków dziennie, bez podjadania między posiłkami. Zróżnicowana i urozmaicona dieta. Nie pij płynów w trakcie posiłków (rozcieńczanie soków żołądkowych powoduje zaburzenie procesów trawiennych, powstawanie gazów, wzdęć i zaparć). Dokładnie gryź i przeżuwaj spożywany pokarm. Zachowuj równowagę kwasowo - zasadową organizmu. Spożywaj produkty z niskim indeksem glikemicznym. Spożywaj ostatni posiłek najpóźniej na 2 - 3 h przed snem. Spożywaj minimum 1,5 litra wody dziennie. Staraj się ograniczać ilość spożywanej kawy i zwykłej herbaty (tanina).

Indeks glikemiczny Indeks glikemiczny to wskaźnik zawartości cukru w produkcie węglowodanowym. Indeks glikemiczny dotyczy tylko węglowodanów, ponieważ tłuszcze i białka nie powodują wysokiego wzrostu poziomu glukozy. Najkorzystniejsze do spożycia są produkty, których IG nie przekracza 60 np: czekolada gorzka, truskawki, pomarańcze, rzodkiew, rabarbar, ogórek, kapusta, orzechy.

Bilans energetyczny Nadwaga występuje wtedy, gdy dostawa energii przekracza zapotrzebowanie organizmu. Czynniki wywołujące nadwagę: zbyt mało ruchu; obciążenia rodzinne (dziedziczne skłonności do tycia, często są to jednak dziedziczne nawyki złego jedzenia); siedzący tryb życia; częste jedzenie (np. w barach szybkiej obsługi); nadmierne podjadanie między posiłkami; problemy natury psychicznej; jedzenie słodkich i tłustych produktów.

Efekty zbyt częstego jedzenia fast-foodów

Choroby związane z otyłością Cukrzyca typu 2 Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca Niewydolność serca Udar mózgu Nowotwory Zaburzenia oddychania Kamica pęcherzyka żółciowego Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe Żylaki kończyn dolnych Powikłania ciążowe Zaburzenia miesiączkowania Depresja

Kalorie 1 kaloria oznacza ilość energii potrzebnej do ogrzania 1g wody o 1°C. W praktyce do opisu wartości energetycznych pokarmów używa się kilokalorii (kcal). Jedna kilokaloria to 1000 kalorii. Młodzież żeńska 16-20 lat 2500-2700 Młodzież męska 16-20 lat 3200-3700 Przy codziennej aktywności fizycznej.

Jedzenie z mcdonalda Duża ilość tłuszczu nasyconego i cholesterolu Bardzo dużo kwasów toksycznych typu trans Mała zawartość substancji odżywczych Duża ilość soli Wysokokaloryczne

Wszystko co spożyjemy powyżej 500 kcal w trakcie jednego posiłku zamieni się w tłuszcz zapasowy.

BMI (Body Mass Index) czyli Wskaźnik Masy Ciała Charakteryzuje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Obliczając BMI możemy określić ilość tkanki tłuszczowej w organizmie. BMI = masa ciała [kg] / wzrost2 [m2] Wartości prawidłowe BMI= 20 – 24,9 Nadwaga BMI= 25 – 29,9 Otyłość BMI= powyżej 30

Nasze wskaźniki BMI

Substancje chemiczne dodawane do żywności Barwniki Konserwanty E składniki

Barwniki syntetyczne Znajdują się w marmoladach ,żelach, gumach do żucia , powłokach tabletek. Mogą wywoływać różne reakcje alergiczne np. pokrzywkę, duszności.

konserwanty Przedłużają ważność konsumpcyjną żywności. Środkami konserwującymi są np. kwas benzoesowy, kwas mlekowy, kwas octowy.

Benzoesany Benzoesany nie kumulują się w organizmie i są łatwo wydalane z moczem i podawane zgodnie z zaleceniami są bezpieczne dla zdrowia. Masowo stosowany przy produkcji dżemów, galaretek, margaryny i napojów orzeźwiających. Może powodować alergie i różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Guma arabska (E 414) – stabilizator, zagęstnik Substancja ta jest często wykorzystywana jako zagęszczacz przy produkcji lukru do ciast , gumy do żucia i napojów orzeźwiających. Ogólnie nie budzi zagrożeń, w wysokich stężeniach może powodować wzdęcia.

Glutaminian sodu E 621 Substancja wzmacniająca smak danego produktu spożywczego. Glutaminian sodu nadaje charakterystyczny smak potrawom, zwany umami. Nadmierne jego spożycie może mieć wpływ na zwiększone ryzyko powstawania otyłości. Glutaminian w diecie = otyłość 3 razy częściej. W glutaminian sodu w szczególności są bogate wszelkie proszkowane potrawy i mieszanki przyprawowe. Zazwyczaj są to gorące kubki, chińskie zupki, sosy instant, zupy w proszku, gotowe dania w słoikach, wędliny, pasztety, chińskie sosy sojowe, rybne, maga, a także gotowe mieszanki przypraw

E dodatki to składniki chemiczne dodawane do żywności w celu poprawienia jej smaku, wyglądu, trwałości lub innych właściwości.

Wnioski z ankiety dotyczącej codziennego odżywiania się gimnazjalistów naszej szkoły

bez śniadania do szkoły częściej wychodzą chłopcy po kolacji dodatkowe posiłki zjada więcej chłopców niż dziewcząt nasi gimnazjaliści nie objadają się słodyczami spora grupa nie jada w ogóle ryb duża grupa gimnazjalistów podjada miedzy posiłkami zadowalające jest to ,że większość gimnazjalistów je surówki, sałatki i owoce każdy gimnazjalista w ciągu dnia zjada co najmniej jeden posiłek na gorąco

DZIĘKUJEMY!