P F P T R i o y Z l d t E m u C ł T e A m . . . W I A M Y

Mali Wielcy Ludzie Lat Dwudziestych

Polska po prawie stu trzydziestu latach niewoli w 1918 roku odzyskała niepodległość . Nastąpił gwałtowny rozwój wszystkich dziedzin życia , wśród nich teatru i filmu . Szczególnie intensywny rozwój sztuki filmowej nastąpił po 1930 roku . Kręcono bardzo dużo filmów , szczególnie komedii i melodramatów . Polskie kino dorobiło się również swoich gwiazd . Różne było ich pochodzenie społeczne np. J. Andrzejewska , jedna z jedenaściorga dzieci fizycznych pracowników teatru czy A . Żabczyński syn generała , sam wszechstronnie wykształcony. Łączyło ich oddanie wybranemu zawodowi i uwielbienie ze strony publiczności .

A oto Kilka Wybranych Osób

Jadwiga Smosarska Hanna Ordonówa Jadwiga Andrzejeka Mira Zimińska Loda Halma Aleksander Żabczyński Stanisław Sielański Stefan Jaracz Antoni Fertner Michał Znicz

Jadwiga Smosarska Urodziła się w 1898 roku . Bardzo poważnie traktowała swój przyszły zawód i przygotowywała się do niego starannie.W 1920 roku ukończyła warszawską szkołę Dramatyczną , grała bardzo dużo w warszawskich teatrach ,do historii przeszły jej role Luizy w „ Intrydze i miłości ‘’ czyli roli „ Wieczór trzech Króli ‘’. Oczywiście szybko upomniał się o niej film . Tę swoją nową dziedzinę bardzo poważnie , kończąc w 1925 roku w Paryżu studia filmowe .Było jak to się obecnie określa profesjonalistką .

Znakomita zarówno w dramatach , np Znakomita zarówno w dramatach , np. ,, Trędowata ‘’ czy ,, Księżna Łowicka ‘’ gdzie zagrała z samym Stefanem Jaraczem , jak i komedjach . Najbardziej znane to : „Czy Lucyna to dziewczyna ” , „ Dwie Joasie ‘’ , „ Jadzia ‘’. W roku 1939 wyjechała do Stanów Zjednoczonych i tam już została . Niestety kariery nie zrobiła .Do Polski wróciła w 1970 r. Zmarła w Warszawie w 1971 r.

Jadwiga Andrzejewska Urodziła się w 1915 roku pracowników technicznych teatru . Rodzice nie tylko pracowali w teatrze ,ale na jego terenie również mieszkali .Dlatego Jadzia debiutowała już jako kilkumiesięczne niemowlę . Czasem było to bardzo bolesne . Gdy potrzebne było płaczące dziecko ,szczypano ją mocno w miękką część ciała i płacz slychać było aż na ulicy . Jako dziesięcioletnia dziewczynka wystąpiła z Ireną Solską ,znaną i cenioną aktorką ,w sztuce „ Nauczycielka ‘’ Nikodemiego. Zagrała wspaniale i zdobyła pewną sławę i popularność .Póżniej było gorzej . Statystowała w teatrach , nawet przez jakiś czas pracowała jako ekspedientka .

Po tych chudych latach K Po tych chudych latach K . Adwentowicz zaangażował ją do sztuki „ Dziewczęta w mundurkach ”. Wielki sukces i sława . Teraz była rozchwytywana . Oczywiście odkrył ją również film . Zadebiutowała w „ Dziejach grzechu ‘’ , ale sławę filmową zdobyła w „ Wyroku życia ‘’ ( 1933 ) grała również w francuskiej wersji tego filmu .Była znakomita zarówno w dramatach jak i komediach , było również gwiazdą warszawskich kabaretów . Do wojny zagrała w 15 filmach . Wojna goniła ją po całym świecie , najpierw Lwów ,potem Azja Srotkowa , z II korpusem trafiła do Iranu ,Włoch . Cały ten czas związana była z aktorstwem , nakręciła nawet kilka filmów ,ostatni we Włoszech . Do Polski wróciła w 1947 r . Wybrała swoją rodzinną Łódż .W jednym z wywiadów po przyjeżdzie powiedziała

‘’ Jestem rodowitą łodzianką,, ,chociaż grałam w Warszawie ,zawsze kocham swoją brzydką Łódż .Najpierw występowała na estradzie potem w Teatrze 7 : 15 a póżniej już do samej śmierci w Teatrze Powszechnym . Grała dużo wteatrze i filmie , aleniestety nie były to filmy wybitne .Wybitna w nich była tylko Ona.Jerzy Andrzejewski ( nie rodzina ) omawiając film ,, A jeśli była jesień ‘’ napisał;; W niedobrym filmie była znakomita i chociaż filmu uratować nie mogła – udzieliła mu własnego światła .A to było bardzo piękne światło .

Mira Zimińska Urodziła się w 1901 roku .Początkowo podobnie jak jej wspaniałe koleżanki , związana była z warszawskimi kabaretami ,, Qui pro Quo ‘’ Wielka Rewia , Morskie Oko . Nie była może gwiazdą pierwszej wielkości jak Ordonówna ,ale miała swoją wierną kochającą ją widownię . Wiele jej piosenek jest znanych i śpiewanych do dzisiaj . Oczywiście została gwiazdą filmu . Reżyserzy filmowi korzystali z usług osób znanych i cenionych przez publiczność . Wiedzieli że nazwisko Zimińska ściągnie ich do kina . Najbardziej znane filmy z udziałem Miry Zimińskiej to ,, Każdemu wolno kochać’’ ,,Manewry miłosne ‘ .. Papa się żeni ‘’ czy .. Ada to nie wypada’’. Po wojnie przez kilka lat występowała na scenach łódzkich teatrów . Zresztą w tym czasie w Łodzi przebywała cała

czołówka polskich aktorów i reżyserów. Zagrała między innymi Marię w czołówka polskich aktorów i reżyserów . Zagrała między innymi Marię w .. Małym Dworku ‘’ czy też w bliskich jej sercu farsach .. Madam Sant-Gene’’ .. Żołnierz królowej Madagaskaru’’ W1949 r.nagle całkowicie zmieniła swoje życie . Wraz z mężem T. Sygietyńskim zajęła się zorganizowaniem i następnie prowadzeniem Zespołu Pieśni i Tańca .. Mazowsze’’ . Po śmierci męża robiła to samodzielnie ze znakomitym rezultatem. Zmarła w 1997 r. Do końca pracująca i aktywna .

Hanna Ordonówna Urodziła się w 1902 r.jako Anna Maria Pietruszyńska . Swoją wielką karjerę rozpoczęła już jako kilkunastoletnia dziewczyna . W 1915 r. Zaczęła występować jako tancerka w warszawskim Teatrze Wielkim . W 1916 r. Przybrała swój artystyczny pseudonim – Hanka Ordonówna . Spiewać zaczeła w 1918 r . . Od razu swoim charakterystycznym lekko zachrypniętym głosem zdobyła publiczność . Śpiewać zaczeła w kabarecie .. Sfinks ‘’ potem przez wiele lat występowała w Qui pro Quo . Jak wielu ówczesnych artystów występowała również na scenie . Grała między innymi Violę w ..Wieczorze Trzech Króli ‘’ czy Katarzynę w ,, Poskromieniu złośnicy ‘’ . Jednak kariery jako aktorka dramatyczna nie zrobiła . Jej powołaniem była estrada i oczywiście film . Zaczeła występować już w filmach niemych np....Niewolnica miłości ‘’ . Największą popularnością cieszyły się filmy , w których

nie tylko grała ale i śpiewała. Z filmu nie tylko grała ale i śpiewała . Z filmu .. Szpieg w masce ‘’ pochodzi jeden z jej największych przebojów .. Miłosć Ci wszystko wybaczy ‘’ . W zasadzie wszystkie jej piosenki stawały się przebojami . Teksty i muzykę do jej piosenek pisali najwybitniejsi twórcy tamtych czasów . J. Tuwim, H. Włast , J. Petersburski , A. Hemar i inni . Jej twórczość znana była nie tylko w Polsce . Występowała dużo między innymi w Austri i Francji . Była bohaterką wielkiej sensacji towarzyskiej . Oświadczył się jej i został przyjęty hrabia Tyszkiewicz . W ten sposób dawna Marysia Pietruszyńska została hrabiną Tyszkiewiczową . Po wybuchu wojny znalazła się podobnie jak wielu innych w Związku Radzieckim [ Rosji] i potem wraz z wojskiem gen. Andersa dotarła do Izraela . Opiekowała się tam dziećmi polskich uchodżców . Robiła to znakomicie .

Już wtedy okazało się , że jest ciężko chora na gruźlicę Już wtedy okazało się , że jest ciężko chora na gruźlicę . W tamtych latach była to choroba właściwie nieuleczalna . Jedynym lekarstwem słońce i ciepło . Dlatego mieszkała w Hajfie w Indiach później w Bejrucie . W tym czasie odkryła w sobie kolejny talent , Malarski .Niestety choroba zwyciężyła . Zmarła w 1950 roku Bejrucie . Zostały po niej piosenki lubiane i śpiewane do dziś .

Loda Halama pierworodną Halamów była urodzona w r. 1905 Józefa,znana jako Zizi później żona Feliksa Parnela ( I voto) i E. Sędziemira (II voto). W 1913 roku przyszła na świat rzecia „Halamka” Alicja (punia) zamężna kolejno za Jerzym pułkownikiem Bardzińskim i Czesławem Konarskim. Najmłodsza z sióstr, Helena,zwana Eną,urodziła się 1919 poślubiła płk. Johna Halleta. Lokadja—Loda w roku 1929 wyszła za mąż po raz pierwszy Andrzeja hr. Dembińskiego. Po raz drugi w roku 1939 za Georege’a Golembiowskiego. W roku 1941przyszedł na świat jej syn George.

„Loda Halama urodzona 1911 tancerka; występy w Warszawskich kabaretach iTeatrze Wielkim ( 1934-1936 primabalera ) oraz za granicą; po wojnie w zespole anglo-polish Balet w wielkiej brytani, 1948-1958w Hollywood, od 1959 roku w Londynie; występy goscnne w Polsce.’’ W materjałach do dziejów filmu w Polsce Władysława Jewsiewickiego, pod hasłem „Loda Halama’’ znajdujemy następujący zestaw filmów: 1927- Uśmiech losu 1933- Prokurator Alicja Horn 1934- Koch,Lubi,Szanuje 1935- Manewry Miłosne 1936- August Mocny ( August der Starke-Wersja niemiecka) 1936- Fredek uszczęśliwia świat

Stefan Jaracz Urodził się w 1883 roku. Był z pochodzenia synem wiejskiego nauczyciela . Ukończył gimnazjum w Tarnowie .Początkowo nie miał pomysłu na dalsze życie .Studiował prawo potem przyrodę . Aż przyszedł dzień a właściwie noc , sam Stefan Jaracz tak to wspomina „ Przyszła noc pewna bezsenna , zakończona zerwaniem się z łóżka z ogromnym krzykiem : Wstępuję do teatru ! Nazwijcie to jak chcecie , a ja nie boję się śmieszności i nazywam to powołaniem ‘’. Początki były bardzo trudne , biednie i głodno . Pierwszy prawdziwy angaż z normalnymi zarobkami otrzymał dopiero w 1908 roku .Działo się to w Łodzi .zaangażował go A. Zelwerowicz do teatru , który mieścił się przy ulicy Cegielnej (obecnie Jaracza ) na miejscu obecnego teatru imienia Stefana Jaracza . Od tej pory zaczeła się jego wielka kariera . Okres współ pracy z Osterwą w reducie to jedno pasmo sukcesów .

Do legendy przeszły jego teatralne role Smugoń w Do legendy przeszły jego teatralne role Smugoń w ..Uciekła mi przepióreczka ‘’ Rejent w ,, Zemście’’ czy Frania w .. Szczęściu Frania ‘’ .W filmie nie grał dużo, ale za to role wybitne stary Baryka w ..Przedwiośniu ‘’ Wielki książe w .. Księżnej Łowickiej ‘’ profesor w .. Młodym lesie ‘’, z uwagi na swoje warunki zewnętrzne [ niewysoki ] w .. Pani Walewskiej ‘’ .. Panu Tadeuszu’’ czy chyba najlepszym swoim filmie .. Jego wielka miłość’’ grał Napoleona .W okresie okupacji niemieckij odmówił gry w teatrach i filmie. Niemcy zesłali go do Oświęcimia .Tam stracił zdrowie i zaraz po wojnie 11. VIII 1945 r. Zmarł w Otwocku .

Antoni Fertner Urodził się w 1873 r. Od młodych lat związany aktorstwem . Był według A .Grzymały- Siedleckiego najlepszym polskim aktorem komediowym . Grywał w teatrze kabaretach i oczywiście w filmie . Zaczął bardzo wcześnie bo już w 1911 r, nakręcił swój pierwszy film .. Antoś pierwszy raz w Warszawie ‘’ i zaraz potem ,, Antek Klawisz ‘’ . Momentalnie podbił widzów rozśmieszając ich do łez . W życiu prywatnym był bardziej poważny . Po sukcesach .. Antka’’ założył spółkę .. A .Fertner , Zagrodzki i S- ka’’ , mieli zamiar sami produkować filmy . Niestety zbankrutowali . Póżniej wraz z M. Ćwiklińską , próbował być przedsiębiorcą teatralnym – prowadzili własny teatr w Warszawie . Też długo się nie utrzymali . Ale cały czas grał . Lista filmów z jego udziałem jest bardzo długa . Stworzył charakterystyczną postać nieodparcie śmieszną , mały ,łysy zawsze uśmiechnięty grubasek , stale uwikłany w jakieś nieprawdopodobne kłopoty . Jego najbardziej znane i do dziś często pokazywane w telewizji filmy to ;; Zapomniana melodia ‘’ ;;Papa się żeni ‘’ , ;; Jadzia ‘’ . Po wojnie występował w teatrach warszawskich zmarł w 1959 r. . Swoje wspomnienia spisał i wydał w książce pt.;;Podróże komiczne ‘’ .

Stanisław Sielański Urodził się w 1899 r. Swoją karerę rozpoczoł jak wielu z jego pokolenia w warszawskich kabaretach . Znany i ceniony przez publiczność szybko został odkryty przez filmowców . Był aktorem który w międzywojennej Polsce nakręcił najwięcej filmów . Naliczono ich około piędziesięciu . Stworzył w nich swoją własną ; charakterystyczną postać pozornie gapiowatego , niezbyt rozgarniętego lekko jąkającego się gościa , który nieustannie zaplątuje się w dziwne afery i zawsze wychodzi z nich cało . Najbardziej znane jego filmy to ;; Papa się żeni ‘’( jak widzimy w tym filmie wystąpiła cała plejada gwiazd ) „ Będzie lepiej ‘’ , „ Manewry miłosne ‘’ ;; Królowa przedmieścia ‘’ czy ;; Hultajska trójka ‘’ . S. Sielański prawie zawsze grał role drugoplanowe , służących , urzędników , ordynansów i. t.p. , ale każde jego pojawienie się na ekranie wywoływały salwy śmiechu . Główne role zagrał tylko w dwóch filmach ;;Dorożkarz nr. 13 ‘’ i ;; Szczęśliwa trzynastka ‘’ . Po wybuchu wojny przez Rumunię dostaje się do Francji ,po klęsce Francji do Anglii , swoją wędrówke zakończył w Stanach Zjednoczonych . Tam grał dla Poloni występował nawet w telewizji , ale to już nie było to . Stanisław Sielański zmarł w 1955 r. W Nowym Jorku .

Michał Znicz Urodził się w 1888 r . [ niektóre żródła podaja że 1892 r. ]. Jego rodowe nazwisko Feiertag . Pochodził z rodziny o artystycznych talentach , ale muzycznych . Jego matka była pianistką . , podobnie siostra . Jego brat Józef był śpiewakiem operowym ;jego przyrodnim bratem ( ojciec ożenił się po raz drugi ) był znany aktor rewiowy Konrad Tom . Aktorem został też Michał , który przybrał nazwisko Znicz . Był aktorem komicznym , ale równie dobrze sobie radził z dramatem . Często wspominana jest jego znakomita rola w „ Świerszczu za kominem ” gdzie w jednej ze scen najprawdziwiej płakał . Scena była jego żywiołem , szczególnie role komedjowe . Uwielbiał kontakt z publicznością i wszelkie objawy żywej reakcji na jego grę .

Potrafił wprowadzać zmiany w granej sztuce otwartej kurtynie . Jeżeli np. . Publiczność nie dość żywo reagowała , powiedzieć do partnerki grającej jego żonę „ Żono , coś ty za marmury dziś do nas zaprosiła ? ” , albo proponował jej rozwiązanie zagadki „ Co to jest ; na początku „ z” na końcu „ z ” a w środku nic ? ” Rozwiązanie to oczywiście Znicz . Jego talent wykorzystali filmowcy . Grał za równo w dramatach np. ,, Młody las ” ze Stefanem Jaraczem czy „ Różą ” , jak i komediach : „ Dodek na froncie ” , „ Jadzia ” czy „ Zapomniana melodia ’’ . Niestety nie przeżył wojny . Niemcy z uwagi na pochodzenie zamkneli go w gecie . Przyjaciele wykradli go stamtąd , jednak zmarł w grudniu 1944 roku .

Aleksander Żabczyński Urodził się w 1900 r . . J ego rodzina nie miała nic wspólnego z aktorstwem . Jego ojciec był zawodowym wojskowym . Dosłużył się stopnia generała . Początkowo syn poszedł w ślady ojca . Skończył szkołę oficerską . Został oficerem w 1 pułku artylerji polowej . Ale to nie było to . Zaczął studiować aktorstwo w Instytucie Reduty Juljusza Osterwy . Ożenił się z aktorką . Od 1930 r . Całkowicie poświęcił się aktorstwu . Występował w teatrach rewiowych Morskie Oko ; Cyrulik Warszawski . Grał również w teatrach dramatycznych np.. Fortunia w ;;Świeczniku ‘’ czy Benedykta w ;;Wiele hałasu o nic ‘’ . Był męszczyzną , niezwykle przystojnym , znakomicie śpiewającym , do tego umiał i lubił się bawić . Kochały go wszystkie kobiety w Warszawie , a od kiedy zaczął grać w filmach , był idolem pań od lat nastu do stu w całej Polsce . Chętnie zresztą z tego uwielbienia pań korzystał . Przez jakiś czas był życiowym partnerem Lody Halamy .

Grał bardzo dużo , wystąpił w około 25 –ciu filmach , przedewszystkim komediach . ;;Manewry miłosne ‘’ Ada to nie wypada ‘’ ;;Jadzia ‘’ ;; Pani minister tańczy ‘’ to tylko niektóre tytuły filmów w których wystąpił . Jako oficer w chwili wybuchu wojny został zmobilizowany . Po zakończeniu walk znalazł się w Rosji i póżniej z II korpusem , przeszedł cały jego szlak bojowy . Walczył pod Monte Casino , został odznaczony Krzyżem Walecznych . Do kraju zdecydował się wrócić w 1947 r . Grał w warszawskich teatrach Klasycznym i Polskim . Piękna , barwna postać . Zmarł w 1958 r .

Autorzy Stefan Wiśniewski i Natalia Biega