Czym jest to co zwiemy filozofią?

tradycji judeochrześcijańskiej, racjonalizmu greckiego, Kultura zachodnia, która wytworzyła naukę wywodzi się z dwóch podstawowych źródeł: tradycji judeochrześcijańskiej, racjonalizmu greckiego,

Według legendy pierwszym filozofem miał być Tales z Miletu – człowiek, który dzięki sile umysłu zdołał przewidzieć zaćmienie słońca (28 VI 585 p.n.e.)

Filozofia powstała jako przeciwwaga dla opartego na fundamencie wiary religijnego sposobu opisywania świata. Jako wyjaśnienie bazujące na ludzkiej racjonalności, filozofia stała się zalążkiem tego, co zwiemy dziś nauką.

Aż do czasów nowożytnych rolę nauki pełniła tzw Aż do czasów nowożytnych rolę nauki pełniła tzw. „filozofia przyrody” a wielu uczonych tamtych czasów mówiło o sobie jako o filozofach. Jeszcze w czasach Woltera opublikowano, poważny i merytoryczny podręcznik do ichtiologii pt. Filozofia ryb.

Dziś pod pojęciem filozofii rozumiemy zazwyczaj badanie najbardziej abstrakcyjnych i ogólnych cech świata, a także kategorii jakimi go opisujemy (umysłu, prawdy, materii itp.). Filozofia staje się obecnie, prawie zawsze filozofią czegoś. Mówienie o filozofii nie może więc być proste, tak jak prosta nie może być żadna uogólniona refleksja nad światem, lub chociaż jednym z jej aspektów (np. religijnym, historycznym, fizycznym czy biologicznym).

Istnieją więc, co najmniej dwa podstawowe sposoby nauczania filozofii Istnieją więc, co najmniej dwa podstawowe sposoby nauczania filozofii. Pierwszy z nich to model dydaktyczny polegający na ukazaniu filozofii przez pryzmat jej historii oraz poglądów jej najważniejszych twórców. Drugi model prezentuje filozofię jako pewien system zbudowany z różnych dziedzin i dyscyplin szczegółowych. Taki model obowiązuje w procesie nauczania zawodowych filozofów. Pokażę Państwu, że filozofia, choć nie jest nauką sensu stricte to jednak podobnie jak współczesne przyrodoznawstwo dzieli się ona na ściśle określone i często wysoce hermetyczne dziedziny. Współczesna filozofia nie jest już dziedziną autonomiczną, a jej zakres i wyniki zależą coraz częściej od wyników poszczególnych dziedzin wiedzy (w tym również nauk przyrodniczo-matematycznych).

Filozofię podzielić możemy na kilka podstawowych działów odpowiadających poszczególnym sferom życia ludzkiego.

ETYKA Nauka o takich pojęciach abstrakcyjnych jak: dobro, zło, obowiązek, prawo, wolność. Współczesna etyka wykorzystuje na szeroką skalę osiągnięcia nauk medycznych i biologicznych analizując min. takie problemy społeczne jak: transplantologia, aborcja czy tzw. determinizm biologiczny.

ESTETYKA Badanie wartości dziel artystycznych i ich relacji z otaczającym nas światem. Szukanie odpowiedzi na pytanie o istnienie wartości estetycznych, kryteriów piękna. Estetyka bazuje na wynikach takich dyscyplin badawczych jak socjologia, historia i psychologia, ale również, co szczególnie interesujące nauk przyrodniczych – np. biologii czy fizyki (piękno - symetria jako motor badań i kryterium oceny wielu teorii fizycznych).

EPISTEMOLOGIA   Nauka o poznaniu. Stawia pytania o źródła naszej wiedzy (poznanie rozumowe / poznanie zmysłowe), pytanie o rolę doświadczenia w powstawaniu wiedzy. Omawia także kwestię zmienności wiedzy i jej związków z kulturą. Epistemologia odwołuje się do osiągnięć biologii, psychologii oraz fizyki

METAFIZYKA Nazwa tej najbardziej kontrowersyjnej dziedziny filozofii pochodzi od komentatorów dzieł Arystotelesa. Obecnie metafizyka obejmuje analizę tych zagadnień, których nie bada się przy pomocy nauk przyrodniczych, a które mogą się do nich odnosić. Kwestie te to min. tzw. problem mind-body, zagadnienie przyczynowości, substancji, przypadłości itp.

ONTOLOGIA Nazwa wywodząca się z gr. terminu byt (ontos). Ontologia wydzieliła się z metafizyki w wieku XVIII, za sprawą niemieckiego filozofa Christiana Wollfa. Współcześnie ontologia to metafizyka tego co istnieje. Nic więc dziwnego, że nowoczesna ontologia operuje na bazie fizyki i innych nauk przyrodniczych. Rozważa znaczenie i zakres takich pojęć naukowych jak: czas, przestrzeń (tu gł. na bazie OTW), problem podzielności materii (na bazie QM) i wiele innych zagadnień, które na pierwszy rzut oka nie kojarzą się raczej z refleksją humanistyczną.

LOGIKA Kula u nogi większości studentów filozofii. Logika jest to ogólna nauka o wnioskowaniu. Logikę podzielić możemy już na wstępie na: - dedukcyjną (w której prawdziwość przesłanek pociąga za sobą prawdziwość wniosków) indukcyjną (w której badamy już tylko prawdopodobieństwa) Logika, ma nas więc ustrzec przed błędami rozumowania, a dla filozofów jest często tym czym matematyka dla fizyków i chemików ( aparatem formalnym).

LOGIKA L. deonyczna L. epistemiczna L. klasyczna L. rozmyte (nieklasyczne) L. matematyczna L. modalna L. erotetyczna Logika jest dziś częścią wspólną oraz podstawą filozofii i matematyki.

SEMIOTYKA Badania nad systemami symboli w tym również nad językiem. semantyka - bada relacje pomiędzy znakami (słowami), a rzeczami do których się one odnoszą. (model języka, jego interpretacja), syntaktyka - abstrakcyjne badanie znaków i relacji między nimi - syntaktyka języka to jego gramatyka. Bada się tu nie znaczenia zdań ale ich formy uniwersalne wzorce, pragmatyka - badanie relacji pomiędzy użytkownikami a znakami jakimi się oni posługują.

FILOZOFIA NAUKI Badanie kwestii wyrastających z refleksji nad nauką i praktyką naukową. FN pyta o podział nauk, stosowane w niej metody, o to co odróżnia naukę od paranauki i pseudonauki. Pytamy także o to, czy teorie mogą być uzasadniane czy są jedynie tymczasowymi hipotezami, czy może istnieć jedna zunifikowana dziedzina nauk ścisłych. Filozofia nauki przez długi czas uprawiana była w sposób wysoce abstrakcyjny i zmatematyzowany - poszukiwano w niej idealnej metodologii nauk (tak postępowali neopozytywiści czy falsyfikacjoniści). Dziś coraz popularniejsza jest socjologiczno - historyczna analiza rozwoju nauki i schematów jej tworzenia. Filozofia nauki utożsamiana jest często z metodologią.

W ramach filozofii uprawiane są także elementarne filozofie nauk: Filozofia matematyki, Filozofia fizyki, Filozofia biologii, Filozofia chemii, Filozofia religii, Filozofia kultury, Filozofia sztuki,

Tak więc, jak państwo widzicie, filozofia jest obecnie bardzo uszczegółowiona (zdywersyfikowana), przypomina pod tym względem takie dziedziny wiedzy jak chemia czy fizyka. Nie ma dziś filozofów, którzy znaliby się na wszystkim.

Wykaz przedmiotów Wstęp do filozofii Historia filozofii antycznej Logika matematyczna Ontologia przyrodnicza Historia filozofii średniowiecznej Historia filozofii nowożytnej Logika ogólna Filozofia nauki Filozofia angloamerykańska Estetyka Historia filozofii polskiej Historia filozofii niemieckiej Etyka Metafizyka Filozofia społeczna Filozofia współczesna Epistemologia

Dziękuję za uwagę