Efektivní pedagogika prvopočáteční gramotnosti The Effective Pedagogy of Early Literacy Konference – Praha – 28. 11. 2007

Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz jest psychologiem klinicznym dziecięcym. Jest dyrektorem Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, jak również uprawia profesjonalną praktykę psychologiczną. Jest autorką ponad 300 publikacji, w tym kilkunastu książek, z zakresu psychologii klinicznej dziecka oraz wielu wydawnictw służących do pracy z dziećmi. Jej zainteresowania to psychologia kliniczna dziecka, dysleksja rozwojowa, leworęczność, profilaktyka niepowodzeń szkolnych i terapia pedagogiczna. Opracowała kilka narzędzi diagnostycznych np. Skalę Ryzyka Dysleksji, Skalę Obserwacji Zachowania dla Dzieci i Rodziców, Skalę Oceny zachowania i Wytworów. Jest autorką Metody Dobrego Startu - systemu ćwiczeń wspomagającego rozwój psychomotoryczny dzieci, przydatnego w przygotowaniu do nauki szkolnej, wczesnej edukacji oraz w profilaktyce niepowodzeń szkolnych. Wyróżniła nowy typ zabaw, które nazwała zabawami relacyjno-relaksacyjnymi i opublikowała je pod nazwą „Przytulanki”. Jest autorem scenariuszów kilku filmów dydaktycznych dot. Metody Dobrego Startu, Metody Ruchu Rozwijającego V. Sherborne, redaktorem polskiej wersji angielskich filmów o dysleksji. Zorganizowała kilkanaście konferencji naukowych poświęconych problematyce dysleksji. Prof. Marta Bogdanowicz jest członkiem wielu międzynarodowych towarzystw naukowych. Pełni funkcję wiceprzewodniczącej European Dyslexia Association i Polskiego Towarzystwa Dysleksji, które założyła w 1990 roku.

Originál článku / Oryginał artykułu: Stanovich, K. (2005) “The future of a mistake: Will discrepancy measurement continue to make the learning disabilities field a pseudoscience?“ Learning Disability Quarterly, 28, 2, 103-106. Je dostupný na internetové stránce / Dostępny na stronie internetowej Keith Stanovicha: http://leo.oise.utoronto.ca/~kstanovich/ Překlad / Tłumaczenie: Marcin Szczerbiński

Marcin Szczerbiński jest absolwentem Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Department of Human Communication Science, University College London. Od 2001 roku pracuje w Department of Human Communication Sciences, University of Sheffield (instytucie którego głównym zadaniem jest kształcenie logopedów) gdzie wykłada metodologię, statystykę i psychometrię, psychologię rozwojową oraz zagadnienia czytania, pisania i dysleksji. Jego zainteresowania naukowe obejmują: rozwój umiejętności czytania i pisania (analizowany zwłaszcza z perspektywy psychologii poznawczej), dydaktykę czytania i pisania, trudności w czytaniu i pisaniu (ich mechanizmy, diagnoza i terapia). Marcin jest członkiem krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Dysleksji z którym współpracuje nad opracowaniem rzetelnych i trafnych metod diagnozy trudności w czytaniu i pisaniu.

Obr.č. 1. Navrhovaný model diagnózy dyslexie Ryc. 1. Proponowany model diagnozy dysleksji Tento dokument je shrnutím následující práce: Powyższe dokument jest streszczeniem następującej pracy: Szczerbiński, M. (2007). “Dysleksja rozwojowa: próba definicji” W: M Kostka-Szymanska (ed.). Dysleksja – problem znany czy nieznany? Lublin: Wydawnictwo UMCS (str. 47-70).

National Reading Panel, 2000, U.S.A. Rose Review of Reading, 2006, U.K.

N.B. Jak výzkum očních pohybů ukazuje, dobří čtenáři se zaměřují na každé písmenko každého slova, ačkoliv se může zdát, že tomu tak není, protože procesy jsou natolik zautomatizované. As the research on eye movements shows, skilled readers focus on each letter of every word, although it may not appear that this is the case, because processes are so automatic. V praxi se bohužel běžně věří, že čtenáři vidí slova jako vizuální obrysy, tu a tam slova sondují a jiná odhadují z kontextu. Unfortunately, in practice it is commonly believed that readers see words as visual shapes, sample words here and there, and guess at others from context. (1997: 101) ...používání hádání z kontextu nebo obrázkových podnětů zkrátka není podpořené výzkumem jako efektivní metoda učení prvopočátečního čtení. …the use of guessing from context or picture ‘cues’ is simply not supported by research as an effective approach to beginning reading instruction. (1997: 105)  volný překlad z knihy pí. dr. Bonnie Macmillan Why Shoolchildren Can’t Read (Proč školáci neumí číst)

Teaching Reading Linda Siegel University of British Columbia Vancouver, CANADA linda.siegel@ubc.ca

Linda Siegel jest profesorem w Instytucie Psychologii Edukacyjnej i Poradnictwa oraz Edukacji Specjalnej na University of British Columbia w Kanadzie. Kieruje Katedrą Edukacji Specjalnej im. Dorothy C. Lam. Ukończyła studia bakałarskie na City University w Nowym Jorku, a studia magisterskie i doktoranckie na Yale University. Specjalizuje się w dysleksji oraz innych trudnościach w uczeniu się. Stworzyła ona system wykrywania dzieci ryzyka trudności w czytaniu oraz udzielania im pomocy w celu zredukowania bądź wyeliminowania tych trudności. Opublikowała szereg artykułów oraz rozdziałów w książkach poświęconych rozwojowi poznawczemu i językowemu (zarówno rozwojowi mowy jak i czytania, pisania i pisowni). Prowadzi badania nad czytaniem, trudnościami w uczeniu się (np. ich mechanizmami poznawczymi, diagnozą, testami inteligencji), dwujęzycznością, uczeniem się angielskiego jako języka obcego, wykrywaniem dzieci ryzyka trudności w czytaniu, rozwojem dzieci z bardzo małą masą urodzeniową ciała, oraz uczeniem się języka francuskiego, hiszpańskiego, chińskiego, pendżabskiego, arabskiego, włoskiego, portugalskiego, i innych. Prof. Siegel jest zastępcą redaktora naczelnego pisma Child Development [Rozwój Dziecka] oraz redaktorem naczelnym pisma International Journal of Behavioral Development [Międzynarodowe Czasopismo poświęcone Rozwojowi Zachowania], zasiada w radach redakcyjnych wielu innych czasopism, oraz w komisjach przyznających granty badawcze w USA, Kanadzie, Szwecji, Izraelu, W. Brytanii i Hong-Kongu. Niedawno była członkiem Narodowego Zespołu USA ds. rozwoju umiejętości czytania u dzieci i młodzieży których językiem ojczystym nie jest język angielski.

What children must know to begin to learn to read? Vocabulary – understanding and producing the meanings of words Phonological awareness Ability to break speech down into smaller units Letters of the alphabet Grammar understanding the basic structure of the language

Activities to teach Vocabulary Listening to stories Acting out stories Singing songs Labelling objects Guessing games

Phonological Awareness Ability to break speech down into smaller units  words  syllables  phonemes

Terminology Phonological Awareness – the ability to break down speech into smaller segments Phoneme – the smallest unit of sound Phonics – a method of teaching reading that emphasizes the association of sounds with letters

SYLLABLE IDENTIFICATION

How To Train Syllable Awareness Clapping each beat (syllable) Tapping each beat (syllable) with a pencil Action game (segmenting syllables on the body)

RHYME IDENTIFICATION

PHONEME IDENTIFICATION

Matching Initial Sounds

Oral cloze Jane ____her sister went up the hill. Dad ____ Bobby a letter yesterday.

Phonics Learning to say the sounds of the letters- reading Learning to write the sounds of the letters- spelling

Teaching Children to Read Print Teach the sounds of the letters Stress decoding Discourage guessing from context Words are combinations of sounds – using visual images will not lead to mastery New words must be sounded out

Reading 44 Training reading comprehension strategies Vocabulary Syntax

Internet Resources http://www.nvsd44.bc.ca Click on Firm Foundations Click on Reading 44

Děkuji Vám za pozornost ! 