Filozofia Karola Marksa

Karl Heinrich Marx (Karol Marks) 1818–1883 Urodzony w Trewirze (Niemiec żydowskiego pochodzenia); Filozof, socjolog, ekonomista, polityk, działacz Międzynarodówki;

Ważne pojęcia Burżuazja – klasa posiadaczy panująca w społeczeństwie kapitalistycznym, będąca głównym właścicielem środków produkcji, mająca jako podstawowe źródło dochodu wartość dodatkową wytwarzaną przez robotników; Kapitalizm – ustrój społeczno-gospodarczy łączący środki produkcji, należące do klasy kapitalistów, z siłą roboczą pracowników najemnych pozbawionych środków produkcji, którego celem działalności gospodarczej jest zysk; Komunizm – ideologia i kierunek rewolucyjnego ruchu robotniczego, opartego na marksizmie-leninizmie; najwyższe, bezklasowe stadium rozwoju społeczeństwa, w którym zrealizowana zostanie zasada: od każdego według jego zdolności, każdemu według jego potrzeb; Socjalizm – ogólna nazwa różnych ruchów i teorii społ. zmierzających do zbudowania ustroju opartego na społ. własności środków produkcji i sprawiedliwym podziale dochodu narodowego;

XIX-wieczny system pracy Zmniejszenie wzrostu ludzi, choroby – z uwagi na trudne warunki; Norma pracy – dla mężczyzn i kobiet: 12-14 godzin na dobę, 6 dni w tygodniu; dzieci pracowały w zakładach, wykonując czynności usługowe (ok. 10 godzin na dobę); Robotnikom płacono minimalne stawki, zaspokajające ich podstawowe potrzeby; Życie w mieście – pogorszenie warunków pracy w stosunku do pracy na roli; Alienacja – główne zło kapitalizmu;

Główne formy alienacji

Alienacja pracy Sytuacją idealną byłoby, gdyby poprzez pracę człowiek ciągle się rozwijał; Dla robotnika praca była formą przymusu; Praca - dawniej wyznacznik człowieczeństwa, teraz, staje się tym, co zwierzęce; Praca ciężka, monotonna, powodująca wiele chorób i wypadków; Wykonywana w dużym tempie; degradacja ludzi w sensie fizycznym i psychicznym; Tresura – człowiek musiał kontrolować swoją fizjologię; praca jako zło konieczne; Człowiek stawał się człowiekiem dopiero poza pracą;

Alienacja produktu pracy Robotnik jest wytwórcą towaru, ale nie jego właścicielem; Robotnikowi płaci się pensję, ale on sam nie wypowiada się w kwestii ceny produktu czy jego przyszłego właściciela; Robotnik nie ma wpływu na to, co dzieje się z produktem; Produkt „ma w posiadaniu” robotnika – zależność człowieka od rzeczy; Paradoks – im robotnik jest bardziej wydajny, tym gorzej na tym wychodzi: nadprodukcja pociąga za sobą brak popytu, a to w konsekwencji prowadziło do przerywania pracy na jakiś czas – w interesie kapitalisty było, aby towary nie zalegały w magazynach; Im wspanialsze produkty wyrabiał robotnik, tym uboższy się stawał – stale płacono mu tę samą pensję;

Alienacja istoty gatunkowej człowieka Przyroda jako nieorganiczne ciało człowieka; Żyjemy w świecie przetworzonym, wszędzie spotykamy ślady ludzkiej działalności; Człowiek jest istotą wolną, nie tylko uwarunkowaną popędami, możemy się odnieść do samych siebie jako do przedstawicieli gatunku; Robotnik nie jest istotą wolną – nie uczestniczy w dorobku kulturowym, nie zna się na sztuce, nauce – jego człowieczeństwo podlega degradacji; Szkodę ponosi istota człowieka; Porównanie z feudalizmem – chłop feudalny istniał w ramach pewnej zbiorowości, był jej organicznym elementem, podczas nieurodzaju podlegał opiece pana feudalnego – forma zależności osobowej; Robotnik działał jako jednostka – brak zakorzenienia, poczucia łączności z innymi ludźmi;

Główne dzieła Marksa Kapitał (1869–1894) – podstawa socjalizmu, samodzielne dzieło Marksa; Ideologia niemiecka (1845/6) – praca wspólna z Engelsem; Manifest komunistyczny (1848) – napisany wspólnie z Engelsem;

Zalety komunizmu według Marksa Powrót człowieka do stanu świadomości społecznej; Zniesienie własności prywatnej; Rozwiązanie konfliktu człowieka z człowiekiem i człowieka z przyrodą; Komunizm miał się opierać na kapitalizmie i wysoko rozwiniętej technice; Marks postulował dokonanie się przewrotu, w wyniku którego władzę mieliby przejąć pracownicy, proletariat;

Dziękuję za uwagę ;)