Doświadczenia RDLP w Katowicach w realizacji projektów małej retencji w lasach na Opolszczyźnie I Opolskie Forum Mikroretencji Opole, 01.10.2015r.

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Powierzchnia wód ponad 3 000 ha Zbiorniki i stawy ponad 100 szt. Inne obiekty melioracyjne ponad 1 000 szt.

Gospodarstwa Rybackie Gospodarstwo Rybackie Krogulna prowadzi działalność na obszarze 667 hektarów stawów, położonych w południowo-zachodniej części województwa opolskiego. 55 zbiorników śródleśnych zasilanych wodami głównie ze zlewni rzeki Stobrawa. Gospodarstwo Rybackie Niemodlin prowadzi działalność na obszarze 961,23 ha położonych na terenie Nadleśnictw Opole, Tułowice oraz Rudy Raciborskie. Równie ważne poza hodowlą ryb, są działania na rzecz ochrony przyrody oraz utrzymania w należytym stanie obiektów stawowych jako zbiorników retencji wodnej.

Odtworzenie prawidłowych stosunków wodnych na terenie rezerwatu przyrody  "Łężczok" Nadleśnictwo Rudy Raciborskie Modernizacja 152 ha stawów na obszarze NATURA 2000 Wartość projektu 5 200 000 zł ( ~1 268 292,68 Є) PO IiŚ – 85%, NFOŚiGW – 15 %

Głównym celem małej retencji na terenach leśnych jest spowolnienie odpływu wód poprzez zwiększenie możliwości retencyjnych zlewni Działania realizowane przez RDLP w Katowicach prowadzone są tak, aby dostosować warunki do istniejącego stanu ekosystemu leśnego oraz zwiększyć różnorodność biologiczną. Część obiektów zlokalizowana jest na obszarach Natura 2000 lub na terenach objętych innymi formami ochrony przyrody. RDLP w Katowicach realizuje przede wszystkim takie działania, które łączą zwiększenie retencji wody z ochroną przyrody.

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI W PGL LP Dwa projekty realizowane przez Lasy Państwowe w ramach POIiŚ 2007-2013, tj. Mała Retencja Nizinna oraz Mała Retencja Górska obejmują ekosystemy nizinne i górskie całego kraju. Uczestniczy w nim 233 nadleśnictw z terenu 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Zostało wybudowanych i zmodernizowanych około 7 000 obiektów piętrzących bądź retencjonujących wodę. Zaplanowano zretencjonowanie około 31 300 000 m3 wody

Zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI NIZINNEJ na całym obszarze RDLP W KATOWICACH Uczestniczyło 13 nadleśnictw. Osiągnięto poziom retencjonowania 3 200 000 m3 wody. Zostały wybudowane i zmodernizowane 134 obiekty piętrzące bądź retencjonujące wodę za kwotę ponad 18 mln zł w tym: - zbiorniki wodne (magazynowanie określonej ilości wody), - zastawki (budowla piętrząca stosowana na rowach oraz na niewielkich ciekach naturalnych), - mnichy (wprowadzanie i wyprowadzanie wody do stawu).

Osiągnięta pojemność retencyjna w zadaniach małej retencji nizinnej w RDLP w Katowicach

Ilość wybudowanych obiektów w zadaniach małej retencji nizinnej w RDLP w Katowicach

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI NIZINNEJ na terenie woj. Opolskiego Uczestniczyło 7 nadleśnictw: Zawadzkie, Tułowice, Brzeg, Namysłów, Olesno, Opole, Kluczbork, Lubliniec. Zostało wybudowanych i zmodernizowanych 70 obiektów za kwotę ponad 12 mln zł. Osiągnięto poziom retencjonowania 2 700 000 m3 wody.

PRZYKŁADOWE REALIZACJE Zbiornik REGOLOWIEC – Nadleśnictwo Zawadzkie Leśnictwo Haraszowskie (02-14-18-01) Gmina Kolonowskie Powiat Strzelecki ZLEWNIA: I Odra, II Mała Panew, III Bziniczka OSIĄGNIĘTA POJEMNOŚĆ RETENCYJNA: 1 275 907,00 m3 GATUNKI CHRONIONE: 21 gatunków roślin, 19 gatunków ptaków, 4 ryb, 3 płazów.

Zbiornik LISZCZOK – Nadleśnictwo Zawadzkie Leśnictwo Haraszowskie (02-14-17-01) Gmina Dobrodzień Powiat Oleski ZLEWNIA: I Odra, II Mała Panew, III Lublinica OSIĄGNIĘTA POJEMNOŚĆ RETENCYJNA: 199 464,00 m3 GATUNKI CHRONIONE: 22 gatunków ptaków, 2 ryb, 6 płazów. + obszar chronionego krajobrazu Lasy Stobrawsko–Turawskie

Zbiornik w Rezerwacie Przyrody Smolnik - Nadleśnictwo Olesno Leśnictwo Szumirad Gmina Lasowice Wielkie Powiat Kluczbork ZLEWNIA: I-Odra, II-Stobrawa, III-Budkowiczanka OSIĄGNIĘTA POJEMNOŚĆ RETENCYJNA: 556 544 m3 GATUNKI CHRONIONE: Wydra, Bóbr, 6 gatunków chronionych roślin, + obszar chronionego krajobrazu Lasy Stobrawsko–Turawskie

Nadleśnictwo Brzeg

Nadleśnictwo Namysłów

Nadleśnictwo Tułowice

Nadleśnictwo Świerklaniec

Zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach górskich

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI GÓRSKIEJ na całym obszarze RDLP W KATOWICACH Uczestniczyło 9 nadleśnictw Osiągnięto poziom retencjonowania 155 000 m3 wody Zostały wybudowane i zmodernizowane 1069 obiekty piętrzące bądź retencjonujące wodę za kwotę ponad 19 mln zł. w tym: - zbiorniki wodne, - zastawki (budowla piętrząca stosowana na rowach oraz na niewielkich ciekach naturalnych), - mnichy (wprowadzanie i wyprowadzanie wody do stawu), - przepusty (służące do przeprowadzenia wody zazwyczaj pod drogą), - brody (naturalne wypłycanie cieku lub sztucznie umocnione dno), - progi (budowle stale piętrzące wodę), - mosty.

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI GÓRSKIEJ na całym obszarze RDLP W KATOWICACH Nadleśnictwo Ilość obiektów w projekcie [szt] Ilość zretencjonowanej wody [m3] zaplanowane w trakcie realizacji wykonane Wg porozumienia zretencjonowana   1 Andrychów 3 n/d 2 Bielsko 193 22 400 22400 Jeleśnia 389 4 Prudnik 22 30 752 27 017 5 Sucha 9 6 Ujsoły 380 7 Ustroń 66 42 000 42000 8 Węgierska Górka Wisła 63 100 63100 RAZEM 1069 - 158 252 154 517

REALIZACJA PROJEKTU MAŁEJ RETENCJI GÓRSKIEJ na terenie woj. Opolskiego Uczestniczyło 1 nadleśnictwo: Prudnik Zostało wybudowanych i zmodernizowanych 22 obiektów za kwotę ponad 882 tys. zł. Osiągnięto poziom retencjonowania 27 000 m3 wody.

Przykłady realizacji obiektów w ramach Małej Retencji Górskiej

Osiągnięte funkcje / wskaźniki zapobieganie suszy, oczyszczanie wody, ograniczenie erozji, funkcje przeciwpowodziowe, poprzez zatrzymanie nadmiaru wód opadowych na terenach leśnych, spłaszczanie fali powodziowej w niższych partiach zlewni, odtworzenie naturalnych warunków wodnych torfowisk i innych mokradeł, utrzymanie i powstawanie ostoi flory i fauny wodnej, wodno-błotnej lub okresowo związanej z wodą, podtrzymywanie poziomu wód gruntowych, podtrzymywanie podziemnego zasilania źródlisk, wodopoje dla dzikich zwierząt.

Dziękuję za uwagę dr inż. Kazimierz Szabla Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach Opracowanie: Wojciech Jendroska, Anna Szady Zespół ds. Programów Pomocowych