BEZSENNOŚĆ

Bezsenność – subiektywna dolegliwość polegająca na zbyt krótkim lub nieregenerującym śnie. Chorobowość roczna wynosi do 35% populacji. 1,5 x częściej chorują kobiety. Znacznie częściej osoby powyżej 65 roku życia.

Ze względu na czas trwania dzielimy na: bezsenność przygodna – trwa do kilku dni; bezsenność krótkotrwała – do 3 tyg; bezsenność przewlekła Warunkiem rozpoznania są objawy w ciągu dnia: w bezsenności przygodnej i krótkotrwałej – senność i zmęczenie, w bezsenności przewlekłej – gorsza sprawność psychomotoryczna i obniżenie nastroju.

Bezsenność przygodna – może być spowodowana pracą zmianową, szybkim przekraczaniem stref czasu (jet lag, zespół odrzutowca), nagłym stresem. Bezsenność krótkotrwała – w nagłej chorobie somatycznej lub w żałobie.

Bezsenność przewlekłą rozpoznaje się wg klasyfikacji międzynarodowej ICD-10 gdy: osoba skarży się na trudności w zasypianiu, wybudzenia lub sen nie dający wypoczynku zaburzenia snu występują co najmniej 3 razy w tygodniu przez co najmniej 1 miesiąc zaburzenia snu prowadza do znacznie gorszego samopoczucia lub zaburzają codzienne funkcjonowanie.

Bezsenność przewlekła może być: pierwotna – spowodowana endogennymi nieprawidłowościami generowania snu wtórna – do zaburzeń psychicznych, schorzeń somatycznych (w tym oun), działania lub odstawienia substancji psychoaktywnych.

Bezsenność pierwotna (bez uchwytnej przyczyny) zazwyczaj zaczyna się nagle, pod wpływem stresów życiowych. Po ustąpieniu czynnika wyzwalającego ostra bezsenność przechodzi w fazę przewlekła. Bezsenności pierwotnej często towarzyszy gorsze zdrowie fizyczne i psychiczne, współwystępowanie zaburzeń psychicznych, zwłaszcza afektywnych, stały lęk przed bezsennością.

Przedstawiono hipotezę, że przyczyną bezsenności pierwotnej jest nadczynność neuronów produkujących kortykoliberynę. Nadczynność neuronów kortykoliberynowych spowodowana jest predyspozycją genetyczna oraz ekspozycją na stresy, zwłaszcza w dzieciństwie.

Leczenie bezsenności W każdej postaci bezsenności istotne jest przestrzeganie zasad higieny snu – stała pora udawania się na spoczynek i wstawania, powstrzymywanie się od drzemek w ciągu dnia, abstynencja od kofeiny, alkoholu i nikotyny. W bezsenności pierwotnej zaleca się terapię behawioralną – kontrola bodźców (kojarzenia łóżka ze snem, a nie aktywnością) i ograniczenie snu (przebywanie w łóżku tylko tyle ile czasu trwa sen pacjenta, ale nie krócej niż 4,5h).

Metoda behawioralna   nie wolno zasypiać na siłę, gdyż powoduje to napięcie, zdenerwowanie   i w efekcie pogłębia zaburzenia snu   po kilkunastu minutach leżenia lepiej wstać, zająć się jakąś monotonną   czynnością i położyć się, gdy odczujemy znużenie   nie wolno zasypiać przy włączonym radiu, telewizorze lub czytając   - ponieważ w ten sposób mózg zamiast wyciszać się, ulega aktywacji   nie powinno się uzupełniać niedoboru snu śpiąc długo w dzień, ponieważ utrudnia to zasypianie o pożądanej porze.

Leczenie bezsenności Wskazaniem do podawania leków nasennych jest głównie bezsenność krótkotrwała i przygodna. W bezsenności pierwotnej leki nasenne stosuje się w początkowej fazie terapii. Kuracja może być powtarzana po przerwie, polega na podawaniu agonistów receptora benzodiazepinowego, tj. pochodnych benzodiazepiny oraz nowych niebenzodiazepinowych leków nasennych, takich jak zopiklon (Dobroson, Imovane), zolpidem (Nasen, Stilonox), zaleplon (Morfeo).

Ze względu na możliwość tolerancji i uzależnienia zaleca się, aby pochodne benzodiazepiny przyjmować co trzeci dzień lub tylko w gorsze dni, w jak najmniejszej dawce, nie dłużej niż 4 tyg. U osób powyżej 65 r.ż leki nasenne podaje się w połowie dawki przewidzianej dla osoby dorosłej, ze względu na upośledzenie metabolizmu i większą wrażliwość układu nerwowego.

Przeciwwskazania do podawania benzodiazepin to: ciąża, interakcje z innymi lekami, nadużywanie alkoholu i innych środków uzależniających, prawdopodobieństwo samobójstwa, nocny niepokój w przebiegu zespołów otępiennych oraz bezdechy podczas snu. Objawy niepożądane : senność następnego dnia, zaburzenia pamięci, bezsenność z odbicia.