Automatyczne defibrylatory – strażnicy serc lek. med. Agata Bonderek-Borowczak Szacuje się, że w Polsce z przyczyn związanych z nieprawidłowym działaniem układu krążenia umiera ponad 160 tys. osób rocznie. Wiele z nich to ofiary nagłego zatrzymania krążenia (NZK). Gdy dochodzi do NZK - zanika puls, gdyż serce przestaje bić, poszkodowany traci przytomność i nagle upada. Śmierć następuje w ciągu zaledwie kilku minut, o ile natychmiast nie zostanie udzielona pierwsza pomoc. Do udzielenia takowej zobowiązuje każdego obywatela Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 roku. Mówi ona, że osoba, która znajdzie się na miejscu zdarzenia, powinna podjąć niezbędne czynności mające na celu uratowanie człowieka w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Obejmuje to prawo do użycia udostępnionych do powszechnego obrotu produktów oraz wyrobów medycznych. Mowa tu przede wszystkim o automatycznym zewnętrznym defibrylatorze czyli AED (ang. automated external defibrillator) - urządzeniu, które przepuszcza przez mięsień sercowy impuls elektryczny i przywraca w ten sposób jego normalną pracę. AED składa się z dwóch elektrod oraz jednostki centralnej. Urządzenie jest skomputeryzowane i przystosowane do użytkowania go, po krótkim przeszkoleniu, przez osoby bez wykształcenia medycznego. AED analizuje rytm pracy serca poszkodowanego i - jeżeli wystąpiło NZK - samo „podejmuje decyzję" o wyładowaniu elektrycznym. Rolą ratownika jest podążać za wydawanymi na głos poleceniami urządzenia.

By AED dobrze spełniały swoją rolę „strażników serc", powinny być instalowane w miejscach publicznych - tam, gdzie prawdopodobieństwo wystąpienia NZK jest większe niż raz na 2 lata. W ramach rozmaitych programów PAD (ang. Public Access Defibrillation), propagujących dostęp do wczesnej defibrylacji, AED-y rozmieszcza się w dużych zakładach pracy, w ośrodkach zdrowia, w urzędach i sądach, na lotniskach i na dworcach, w hotelach i Domach Pomocy Społecznej, w centrach handlowych, a także na stadionach sportowych i pływalniach. W Polsce w zakresie inicjatywy PAD działa program „LIFEPAK Ratunek dla serca". Jego celem jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa i zdrowia w miejscach publicznych. Na stronie http://www.aed.pl znajduje się mapa rozmieszczenia Lifepaków, czyli automatycznych zewnętrznych defibrylatorów, na której można łatwo sprawdzić, gdzie najbliżej nas znajduje się urządzenie ratujące życie.

Jak prawidłowo prowadzić resuscytację krążeniowo - oddechową przy użyciu AED? (Wg standardów Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego - AHA) 1. Sprawdzić czy osoba jest przytomna, czy oddycha, lub czy widać oznaki krążenia. 2. Jeśli nie oddycha, udrożnić drogi oddechowe i wykonać 2 oddechy ratunkowe. 3. Włączyć defibrylator AED. 4. Odsłonić klatkę piersiową. 5. Przykleić elektrody według zaleceń. 6. Dalej postępować zgodnie z komunikatami głosowymi. Ważne jest, aby zwrócić uwagę: - czy miejsce, w którym podejmujemy defibrylację, jest bezpieczne (poszkodowany nie może znajdować się w wodzie, w pobliżu nie może znajdować się źródło napięcia elektrycznego, odczynniki chemiczne ani otwarte źródło tlenu); - by elektrody były poprawnie przyklejone do klatki piersiowej poszkodowanego; - by wszyscy obserwatorzy akcji odsunęli się od poszkodowanego na czas analizy i wyładowania elektrycznego. Koordynator programu Ogólnopolski program „LIFEPAK Ratunek dla Serca", propagujący ideę powszechnego dostępu do defibrylacji, jest prowadzony przez Physio-Control, dział firmy Medtronic. Physio-Control jest czołowym producentem sprzętu do ratowania życia i dostawcą rozwiązań z zakresu telemedycyny. Szczegóły programu dostępne są na stronie: www.aed.pl