Pořadové číslo: VY_32_INOVACE_ICTVAČJPJ. Autor: Mgr. Marcela Szotkowská Předmět: Polský jazyk Třída: 8. A, 8.B Šablona projektu: šablona č. III/2 Inovace a zkvalitnění výuky prostřednictvím ICT Datum zařazení do výuky a zapsání do třídní knihy 5.1.1011 Jazyk: Polština Název a anotace: Adam Mickiewicz – „Pan Tadeusz“ Seznámení s dílem „Pan Tadeusz“, jako příklad národního eposu. Druh učebního materiálu: DUM - Prezentace PowerPoint Očekávaný výstup Uceleně reprodukuje přečtený text, jednoduše popisuje strukturu a jazyk literárního díla a vlastními slovy interpretuje smysl díla Využité materiály: Využité materiály na konci prezentace

Pan Tadeusz

czyli Ostatni zajazd na Litwie” „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie” Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem epopeja narodowa : - utwór epicki - pisany wierszem - pokazuje życie narodu w przełomowym momencie historycznym Księga I – Gospodarstwo, Wytłumaczenie słów

Pan Tadeusz Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie; Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie. Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem! Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem, (Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu Iść za wrócone życie podziękować Bogu), Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono. Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych; Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem, Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała, Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.

Inwokacja rozwinięta apostrofa autor zwraca się do boga, do muzy z prośbą o nadchnienie tutaj : do Matki Boskiej o trzech obliczach: Matki Boskiej Częstochowskiej Matki Boskiej Ostrobramskiej Matki Boskiej Nowogródzkiej - uratowała mu życie (zaniesiony przez matkę do kościoła odzyskał przytomność)

Główne wątki Spór o zamek Miłość Tadeusza i Zosi sądowo przyznany Soplicom prawa do niego robi sobie Hrabia (o tragicznej śmierci Stolnika opowiedział mu Gerwazy) zajazd szlachty doprowadza do porażki Soplicowa oddział Moskali – szlachta jednoczy się pogodzenie rodów – miłość Tadeusza i Zosi Miłość Tadeusza i Zosi Losy Jacka Soplicy – Księdza Robaka dzieje Jacka dowiadujemy się z opowieści Gerwazego i z przedśmiertnej spowiedzi Jacka zakochany w Ewie, podczas ataku Moskali zabija Stolnika, morderca i zdrajca – emigracja wstępuje do Legionów, na Litwę powraca jako Ksiądz Robak

Bohaterowie Soplicowie Horeszkowie Jacek Soplica : ojciec Tadeusza zakochany w Ewie zastrzelił Stolnika (gdy zamek atakowały wojska rosyjskie) emigracja Tadeusz Soplica syn Jacka Soplicy zakochany w Zosi Sędzia brat Jacka Soplicy Ksiądz Robak bernardyn, zakonnik Jacek Soplica Horeszkowie Ewa Horeszkówna córka Stolnika Horeszki – nie pozwala na ślub z Jackiem zakochana w Jacku Soplicy Zosia córka Ewy Sierota zakochana w Tadeuszu Telimena opiekunka Zosi przyjaciółka Ewy Gerwazy, zwany Klucznikiem sługa Stolnika Horeszki pragnie pomścić pana Hrabia - daleki krewny Horeszków

Wydarzenia historyczne (1791-1812) Koncert Jankiela 1. Konstytucja 3 Maja (1791 r.) – uchwalona przez polskich patriotów na Sejmie Czteroletnim. Ogranicza wpływ magnaterii na politykę państwa, a dopuszcza do głosu pozostałe stany. 2. Konfederacja targowicka (1792 r.) Zawiązali ją magnaci, którym nie podobały się reformy Sejmu Czteroletniego i postanowienia Konstytucji 3 maja. Poprosili o pomoc w zaprowadzeniu porządku w Polsce carycę Katarzynę II. Chętnie skorzystała z okazji - wybuch wojny Polski z Rosją. Wojnę wygrali Rosjanie, a Polskę znowu podzielono (II rozbiór – 1793 r.). 3. Rzeź Pragi (listopad 1794 r.) – szturm na prawobrzeżną Warszawę przez wojska rosyjskie pod koniec powstania kościuszkowskiego. 4. Tułaczka żołnierzy polskich i powołanie Legionów Polskich we Włoszech – po I i II rozbiorze żołnierze, którzy nie chcieli służyć zaborcom za zgodą Napoleona, powstały Polskie Legiony we Włoszech. Na ich czele stanął Jan Henryk Dąbrowski. 5. Marsz Napoleona na Moskwę (1812 r.)

Historia Utrata niepodleglości po trzecim rozbiorze Polski w 1795 r. – życie pod zaborami: rosyjskim, austriackim i pruskim. Walka Polaków o wolność: Wiara w Napoleona, we Włoszech utworzono w 1797r. Legiony Polskie. Dowódcą został Jan Henryk Dąbrowski. Napoleon utworzył Księstwo Warszawskie. Józef Wybicki napisał pieśń „Jeszcze Polska nie umarła” – hymn Polski. Napoleon poniósł klęskę w 1812r. w Moskwie, atakując Imperium Rosyjskie. Zrywy powstańcze: powstanie listopadowe – 1830r., wódz Piotr Wybicki. powstanie styczniowe – 1863r., 38 tys. Polaków zesłano na Syberię

PODSUMOWANIE 1. Czy „Pan Tadeusz” to utwór pisany prozą? 2. Na jakim instrumencie grał Jankiel na zaręczynach Zosi? 3. Czy utwór składa się z dwunastu ksiąg? 4. Czy Jacek Soplica to ksiądz Robak? 5. Czy „Pan Tadeusz” to utwór o historii Polski? 6. Czy autor wraca do czasów napoleońskich? 7. Podaj imię i nazwisko reżysera filmu na motywach „Pana Tadeusza”. 8. Czy Tadeusz otrzymał imię na pamiątkę Tadeusza Kościuszki? 9. Czy utwór jest obrazkiem zanikającego świata szlacheckiego?

materiały wykorzystane: pl.wikipedia.org www.youtube.com www.pan- tadeusz.pl www.pantadeusz.com