Powstanie Styczniowe 1863-1864

Powstanie Styczniowe (1863-1864) Polski zryw narodowy przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Powstanie wybuchło 22 stycznia 1863 r. Trwało do późnej jesieni 1864r. Swym zasięgiem objęło Królestwo Polskie i tzw. ziemie zabrane - Litwę, Białoruś i część Ukrainy. www.wikipedia.org.pl Herb powstańczy, symbolizował złączenie 3 narodów Rzeczypospolitej: Polski (Orzeł Biały), Litwy (Pogoń), Ukrainy (Michał Archanioł, herb Rusi Kijowskiej).

Przywódcy Powstania Styczniowego www.wikipedia.org.pl Ludwik Mierosławski

www.bn.pl Marian Langiewicz

www.bn.org.pl Romuald Traugutt

Pocztówka patriotyczna z początków XX wieku www.wikizaglebie.pl Pocztówka patriotyczna z początków XX wieku

Artur Grottger: Branka Branka, która w zamierzeniu miała przeciwdziałać wybuchowi powstania nazywanego później styczniowym, przyspieszyła tylko jego wybuch. Mimo że brankę utrzymywano w tajemnicy, część młodzieży opuściła Warszawę i sformowała pierwsze oddziały. W celu zapobieżenia brance na prowincji wyznaczono termin wybuchu powstania na 22 stycznia 1863 roku. www.wikipedia.org.pl Artur Grottger: Branka

Pierwsze dni Powstania W pierwszych dniach powstania powstańcy uderzyli na rosyjskie garnizony w województwach: podlaskim, augustowskim, płockim, lubelskim i radomskim. Wystąpienia powstańcze 22-25 stycznia miały miejsca m.in. w Małkini, Stelmachowie, Sokołowie, Łukowie, Białej Podlaskiej, Hrubieszowie, Kraśniku, Szydłowcu, Suchedniowie, Bodzentynie. Jednak większość ataków, m.in. z powodu słabego uzbrojenia, została odparta, a powstańcy zaczęli organizować obozy, w których szkolono ochotników. www.wikipedia.org.pl Polscy kosynierzy z Powstania Styczniowego

Maksymilian Gierymski: Patrol powstańczy – pikieta www.historia.org.pl Maksymilian Gierymski: Patrol powstańczy – pikieta

Walki powstańcze W Węgrowie Jan Matliński i Władysław Jabłonowski zebrali 3500 żołnierzy, w Siemiatyczach Władysław Cichorski zgromadził 3000 ludzi, obóz Apolinarego Kurowskiego w Ojcowie liczył 2500 żołnierzy, w Wąchocku Marian Langiewicz zebrał 1400 żołnierzy, w Janowie Roman Rogiński zgromadził 1000 ludzi. www.bn.org.pl Bitwa pod Węgrowem 3 II 1863

12 Sierpnia ZJEDNOCZENIE WIECZNE Władze Powstania Rząd Tymczasowy początkowo przewidywał, iż wodzem powstania zostanie operujący w województwie płockim Zygmunt Padlewski, jednak jego niepowodzenia spowodowały, że dyktatorem powstania mianowano przebywającego w Paryżu Ludwika Mierosławskiego. Po kilku tygodniach - w marcu – do powstania przyłączyli się "biali", przejmując zresztą w krótkim czasie kierownictwo powstania. Stało się to po śmierci przywódców "czerwonych" Stefana Bobrowskiego (w pojedynku) i Zygmunta Padlewskiego, rozstrzelanego przez Rosjan. Od kwietnia wojskami powstańczymi kierowali kolejno gen. Ludwik Mierosławski oraz dyktatorzy powstania gen. Marian Langiewicz i Romuald Traugutt. www.bn.org.pl 12 Sierpnia ZJEDNOCZENIE WIECZNE

Artur Grottger (1837–1867)- Pożegnanie powstańca www.wikipedia.org Artur Grottger (1837–1867)- Pożegnanie powstańca

www.wojsko-polskie.pl Leon Czekoński: Przejęcie oddziału powstańczego przez gen. Michała Heydenreicha-Kruka

„Strażnica" R. 3, nr 3 (13 kwietnia 1863) Powstańcza prasa W tym czasie ukazywały się powstańcze pisma Strażnica i Wiadomości z Pola Bitwy. W instrukcjach dla powstańczych oddziałów zalecano, by unikać walk z większymi jednostkami nieprzyjaciela, nakazywano utrudnianie komunikacji oraz odbijanie jeńcówi i rekrutów. www.bn.org.pl „Strażnica" R. 3, nr 3 (13 kwietnia 1863)

Biali Biali - obóz polityczny liberalnego ziemiaństwa, burżuazji i inteligencji w Królestwie Polskim. Powstał w 1858, kiedy car Rosji Aleksander II zezwolił na utworzenie Towarzystwa Rolniczego w Warszawie, które pod przewodnictwem Andrzeja Zamoyskiego dążyło do powszechnego zniesienia pańszczyzny, zamiany jej na czynsz lub uwłaszczenie chłopów. www.wikipedia.org Andrzej Zamoyski

Czerwoni Czerwoni to radykalni działacze demokratyczni w okresie powstania styczniowego (1863). Ich poglądy polityczne były przeciwstawne Białym. Wywodzili się z organizatorów manifestacji patriotycznych z 1861 roku. www.wikipedia.org Stefan Bobrowski

Wizerunki przywódców poległych Upadek Powstania Powstanie miało charakter wojny partyzanckiej. Stoczono ok. 1200 rozproszonych potyczek, ale ani jednej większej bitwy. Zginęło ok.30tys. uczestników. Nie nadeszła żadna pomoc z zagranicy, na jaką liczono, zwłaszcza z Francji. Powstanie objęło całe Królestwo,znaczną część Litwy oraz Wołyń i trwało z większą intensywnością ponad rok, a rozproszone oddziały partyzanckie walczyły jeszcze do jesieni. Ostatni odział powstańczy księdza Stanisława Brzóski utrzymał się na Podlasiu aż do wiosny 1865. www.bn.org.pl Wizerunki przywódców poległych w powstaniu w 1863 i 1864 r.

Oddział powstańczy witany przez chłopów na wiejskiej drodze Chłopi w Powstaniu Po początkowych sukcesach organizacyjnych, także wojskowych, powstańcy zaczęli jednak ulegać przeważającym siłom rosyjskim. Traugutt starał się wciągnąć do walk ludność chłopską, głosząc hasło działania "z ludem i przez lud". Faktycznie udział chłopów w oddziałach partyzanckich znacznie wtedy wzrósł. Lecz opuścili je oni, po ogłoszeniu 2 marca 1864 r. dekretu carskiego o uwłaszczeniu i przyznaniu chłopom na własność użytkowaną przez nich ziemię. www.bn.org.pl Oddział powstańczy witany przez chłopów na wiejskiej drodze

Artur Grottger: Pojednanie www.pinakoteka.zascianek.pl Artur Grottger: Pojednanie

Józef Chełmoński: Kuropatwy na śniegu Metafora polskiego tułactwa, wizja zesłańców powstania styczniowego na Sybir. www.sztukahistorii.blogspot.com

W czasie powstania styczniowego ogółem stoczono 1229 bitew i drobnych potyczek

Scena w celi więziennej Represje po Powstaniu Rosjanie rozpoczęli represje natychmiast po stłumieniu powstania. Szczególnie krwawo rozprawili się z powstaniem na Litwie, którą terroryzowały egzekucje generał-gubernatora Michaiła Murawjow "Wieszatiela". Rozstrzelali bądź powiesili 700 osób, ok. 40000 wysłano etapami na katorgę na Sybir. Skonfiskowano 1660 majątków szlacheckich, oddając je na licytację lub obdarowując nimi oficerów rosyjskich. W ramach represji miastom, które czynnie popierały powstanie odebrano prawa miejskie, powodując ich upadek, skasowano również wszystkie klasztory w Królestwie, które były głównymi ośrodkami polskiego oporu. www.bn.org.pl Scena w celi więziennej

Chłodne spojrzenie na Powstanie Nie ulega wątpliwości, że z militarnego punktu widzenia Powstanie nie było dostatecznie przygotowane, jeśli wziąć pod uwagę zasoby broni, liczbę ochotników i stopień zaawansowania planów militarnych. Powstały w końcu maja 1862 roku Komitet Centralny Narodowy reprezentował kierownictwo obozu “czerwonych”, w którym niewielu było zawodowych wojskowych, przeważali bowiem młodzi inteligenci. Jedyny z jego członków o dużych militarnych kompetencjach, Jarosław Dąbrowski, kapitan carskiej armii i absolwent elitarnej Akademii Sztabu Generalnego, został aresztowany już w sierpniu 1862 roku. Jego koledzy uznali za nierealny opracowany przezeń plan zajęcia warszawskiej Cytadeli, zakładający współpracę z członkami rewolucyjnej organizacji, działającej wśród załogi tej twierdzy.

Kilka refleksji o Powstaniu Styczniowym Partyzancki charakter walki o niepodległość, która w 1863 roku objęła Królestwo Polskie i część wschodnich kresów dawnej Rzeczypospolitej, nie sprzyjał wielkim bitwom i spektakularnym akcjom zbrojnym. Powstańcom nie udało się opanować żadnego większego miasta; nawet jeżeli zajmowali jakąś miejscowość, w obliczu miażdżącej przewagi armii rosyjskiej nie byli w stanie utrzymać jej dłużej niż kilka dni.

Bibliografia www.wikipedia.org.pl www.bn.org.pl www.historia.org.pl

Dziękuję za obejrzenie mojej prezentacji. Patrycja Cygan klasa VI Szkoła Podstawowa im. Króla Kazimierza Wielkiego w Matysówce