Renesans

Nazwa pochodzi z języka francuskiego fr. renaissance – ‘odrodzenie’ wprowadzona przez francuskich encyklopedystów oświeceniowych (XVIII w.) upowszechniona przez Jackoba Burckhardta (Kultura odrodzenia we Włoszech, 1860)

Początek renesansu 1450 – pierwszy zwiastun nowego: wynalazek Gutenberga – druk! 1453 – zdobycie Konstantynopola przez Turków – przypieczętowanie upadku Cesarstwa Bizantyńskiego 1492 – odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba

Przyczyny narodzenia się nowej epoki odkrycia geograficzne wynalezienie druku reformacja humanizm

Odkrycia geograficzne uświadomienie sobie istnienia innych terytoriów i cywilizacji poza Starym Kontynentem zmiany gospodarcze – ożywienie handlu sprzyjającego rozwojowi urbanizacji Nowy Świat źródłem taniej siły roboczej, metali szlachetnych i innych surowców podniesienie poziomu życia w Europie rozwój nauki (dowiedzenie kulistości Ziemi, poznanie nowych gatunków roślin i zwierząt, opracowanie dokładniejszych map) postęp w technice żeglugi morskiej (konstruowanie przyrządów nawigacyjnych, pojawienie się nowych rodzajów statków)

Wynalezienie druku przyspieszenie obiegu informacji i rozprzestrzeniania się myśli ludzkiej książka – towarem dostępniejszym i tańszym Biblia – pierwsze dzieło wydane przez Gutenberga

Reformacja ruch religijny i społeczny XVI w. będący odpowiedzią na kryzys w Kościele katolickim symboliczny początek ruchu: wystąpienie Marcina Lutra – ogłoszenie w Wittenberdze 95 tez postulaty reformatorów: zniesienie celibatu księży, podporządkowanie papieża soborowi, likwidacja płatnych odpustów, rezygnacja duchownych z posiadanego majątku zanegowanie dogmatów religijnych: nieomylności papieża i sakramentu spowiedzi Biblia – jedynym źródłem objawienia

Humanizm renesansowy prąd umysłowy, który koncentrował się na sprawach ludzkich, godności człowieka i jego wolności antropocentryzm – stawianie na pierwszym planie jednostki ludzkiej, jej potrzeb i optymistycznie postrzeganych możliwości dewiza - słowa rzymskiego komediopisarza, Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.

Wzorzec człowieka idealnego być zdrowym i pięknym być gruntownie wykształconym (znać łacinę, grekę i hebrajski oraz nauki przyrodnicze) znać najwybitniejsze dzieła starożytne i współczesne być wszechstronnie utalentowanym sprawnie dyskutować cieszyć się życiem i korzystać z niego

Wybitni ludzie renesansu Leonardo da Vinci – artysta genialny i wszechstronny – malarz, rysownik, rzeźbiarz, architekt, konstruktor maszyn, wynalazca, filozof i teoretyk sztuki – był modelowym przykładem człowieka renesansu Mikołaj Kopernik – autor dzieła „O obrotach sfer niebieskich”, w którym zakwestionował pogląd sytuujący Ziemię w centrum wszechświata Boccaccio - autor zbioru 100 nowel zatytułowanego „Dekameron” Michał Anioł – wybitny malarz i rzeźbiarz, twórca fresków w Kaplicy Sykstyńskiej Rafael – zasłynął jako „malarz Madonn” Dante Alighieri – pierwszy sięgnął po swój język narodowy i napisał po włosku wielkie renesansowe dzieło pt. „Boska komedia” Francesco Petrarka – zasłynął cyklem wierszy pt. „Sonety do Laury”, po dziś dzień uważanym za wspaniałe dzieło poświęcone niewoli miłości Erazm z Rotterdamu – czołowy humanista renesansowy. Jego najsłynniejsze dzieło to „Pochwała głupoty”, w którym w ironiczny sposób przedstawił mechanizmy rządzące życiem ludzi