Współfinansowane przez Unię Europejską TRANSGRANICZNE POWĄZANIA TURYSTYCZNE DUSZNIK ZDROJU I DESTNEJ W GÓRACH ORLICKICH "Niniejszy dokument powstał przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszego dokumentu ponosi Starostwo Powiatowe w Kłodzku i w żadnym razie nie może ona być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej", Art. 6.3 Warunków Ogólnych.

TRANSGRANICZNE POWĄZANIA TURYSTYCZNE DUSZNIK ZDROJU I DESTNEJ W GÓRACH ORLICKICH STUDIUM ZBIORCZE

Projekt pt. „Transgraniczne powiązania turystyczne Dusznik Zdroju i Destne w Górach Orlickich” jest realizowany w ramach Programu Współpracy Przygranicznej Phare w Euroregionie Glacensis. Projekt uzyskał dofinansowanie ze Wspólnego Funduszu Małych Projektów Polska – Czechy 2001. Projekt partnerski – czeski nosi tytuł „Transgraniczne powiązania turystyczne Destne w Górach Orlickich i Dusznik Zdroju – Studium wieży widokowej na Wielkiej Destnej”. Wnioskodawcą dla tego projektu jest gmina Destne w Górach Orlickich.

CELE I OBSZAR OPRACOWANIA PROJEKTU Celem nadrzędnym realizacji tego Projektu było opracowanie studium, które będzie stanowiło podstawę do utworzenia dużego transgranicznego centrum sportowo -–turystycznego Duszniki Zdrój – Deštné v Orlických horàch. Projekt kierowany jest do następujących grup docelowych: Władz samorządowych Miasta Duszniki Zdrój i Miasta i Gminy Szczytna, Potencjalnych i aktualnie aktywnych inwestorów. Mieszkańców Dusznik Zdroju i ościennych gmin czeskich Olešnice v Orlických horàch, Sedloňov i Deštné v Orlických horàch. Turystów, narciarzy i grup sportowych.

ZAKRES OPRACOWANIA PROJEKTU STUDIUM – OPRACOWANIE ZBIORCZE Zespół autorski Starostwa Powiatowego w Kłodzku w składzie: mgr inż. arch. Irena Wącior – kierownik projektu, mgr inż. arch. Małgorzata Krajnik, tech. arch. Katarzyna Małek. Tłumaczenie na język czeski Ing. Petr Neuman

2. STUDIUM KOMUNIKACYJNE POWIĄZAŃ DROGOWYCH I MIEJSC PARKOWANIA POJAZDÓW W CENTRALNEJ I POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI DUSZNIK ZDROJU Autor : mgr inż. Dariusz Krajnik

3. KONCPECJA SYSTEMU KOLEI LINOWYCH I WYCIĄGÓW KRZESEŁKOWYCH ŁĄCZĄCYCH DUSZNIKI ZDRÓJ Z GRZBIETEM GÓR ORLICKICH Zespół autorski Starostwa Powiatowego w Kłodzku w składzie: mgr inż. arch. Irena Wącior – kierownik projektu, mgr inż. arch. Małgorzata Krajnik, tech. arch. Katarzyna Małek.

4. PROJEKT NOWYCH I ZMIANA PRZEBIEGU ISTNIEJĄCYCH TRAS TURYSTYCZNYCH ORAZ ICH POWIAZAŃ TRANSGRANICZNYCH Zespół autorski Starostwa Powiatowego w Kłodzku w składzie: mgr inż. arch. Irena Wącior – kierownik projektu, mgr inż. arch. Małgorzata Krajnik, tech. arch. Katarzyna Małek.

5. STUDIUM HISTORYCZNE URZĄDZEŃ SPORTÓW ZIMOWYCH W DUSZNIKACH ZDROJU (TORY SANECZKOWE, SKOCZNIE NARCIARSKIE, TRASY BIEGOWE). Autorzy : mgr inż. Adam Wesołowski, mgr inż. arch. Kaja Lewandowska.

OCENA ISTNIEJĄCEGO ZAGOSPODAROWANIATURYSTYCZNEGO DUSZNIK ZDROJU

POŁOŻENIE I WARUNKI NATURALNE DUSZNIK ZDROJU • Atrakcyjność krajobrazowa obszaru miasta i najbliższego sąsiedztwa. • Rozległe kompleksy naturalnego lasu górskiego predysponowane do spacerów, turystyki pieszej, narciarstwa, saneczkarstwa i innych sportów. • Obszary bezleśne o doskonałych warunkach naturalnych i śniegowych dla narciarstwa zjazdowego i biegowego. • Klimat górski o charakterze bodźcowym i antyalergicznym. • Unikalny kompleks torfowiska górskiego z reliktami flory tundrowej. • Zagospodarowanie turystyczne obszaru, liczne szlaki turystyczne, drogi i dukty leśne, miejsca wypoczynku, baza noclegowa i gastronomiczna, wyciągi narciarskie. • Łatwa dostępność komunikacyjna miasta, powiązania z drogami krajowymi i wojewódzkimi, komunikacja autobusowa. • Infrastruktura usługowa miasta. • Wartość kulturowa istniejącej zabudowy śródmiejskiej i uzdrowiskowej (liczne zabytki, muzeum, zabytkowe zespoły zieleni parkowej itd.), • Przejścia turystyczne na stronę czeską. • Coroczne festiwale chopinowskie, zawody sportowe i inne imprezy kulturalne i sportowe organizowane w mieście. • Doskonały punkt wypadowy w kompleks Gór Bystrzyckich, Orlickich i Stołowych.

STRUKTURA FUNKCJONALNO – PRZESTRZENNA MIASTA BARIERY ROZWOJU TURYSTYKI I SPORTÓW ZIMOWYCH

Brak szybkich transgranicznych powiązań komunikacyjnych z Republiką Czeską; Brak szybkich powiązań komunikacyjnych centrum z poszczególnymi dzielnicami: Podgórzem, Kozią Halą, Graniczną, Zieleńcem; Stan techniczny i parametry drogi wojewódzkiej nr 389 nie odpowiednie dla Śródsudeckiej Drogi Turystycznej; brak infrastruktury turystycznej przy tej drodze; Komunikacja tranzytowa przez uzdrowisko; • Skromna oferta usług turystycznych ( poza hotelarstwem i gastronomią); • Niski standard świadczonych usług turystycznych; • Zbyt skromna oferta usługowa uzdrowiska; Zniszczone urządzenia sportowe: skocznia narciarska, tory saneczkowe, wyciągi narciarskie; Brak systemu sztucznego naśnieżania stoków narciarskich, tras biegowych i innych urządzeń sportów zimowych.

ANALIZA MOŻLIWOŚCI POWSTANIA TRANSGRANICZNEGO CENTRUM TURYSTYKI I SPORTÓW ZIMOWYCH DUSZNIKI ZDRÓJ / DESTNE W GÓRACH ORLICKICH

Akty prawne, które wskazują kierunki rozwoju miasta to: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, Strategia Rozwoju Powiatu Kłodzkiego. Strategia Rozwoju Turystyki na Dolnym Śląsku. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki Zdrój

CZĘŚĆ ARCHITEKTONICZNA MIEJSCOWY PLAN SZCZEGÓŁOWY REJONÓW TURYSTYCZNYCH W ZIELEŃCU – DUSZNIKI ZDRÓJ CZĘŚĆ ARCHITEKTONICZNA opracowany w 1988 r.

STUDIUM MOŻLIWOŚCI AKTYWIZACJI REJONU ZIELEŃCA Praca Dyplomowa z roku 1996. „(...) Rozwój rejonu Zieleńca będzie zdeterminowany w dużym stopniu przez rynek gospodarczy. Nie można jednak pozostawić problemu jego racjonalnego rozwoju przestrzennego, który powinien być sterowany i programowany. Chronić należy piękno krajobrazu, środowisko przyrodnicze i kulturowe. Odpowiedzialność za kształtowanie spada na władze samorządowe, lecz również na społeczeństwo. Zaangażowanie mieszkańców jest niezbędne dla prawidłowego prowadzenia polityki przestrzennej w tym terenie (...)”

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO REALIZACJI CELÓW PROJEKTU czyli : Utworzenie dużego transgranicznego centrum sportowo –turystycznego Duszniki Zdrój – Deštné v Orlických horàch; Powiązanie komunikacyjne centrum i poszczególnych dzielnic miasta; Aktywizacja usług turystycznych i sportów zimowych we wszystkich dzielnicach miasta; Transgraniczne powiązania turystyczne z wykorzystaniem systemu kolei linowej i wyciągów krzesełkowych.

DZIAŁANIA OGÓLNE 1. KOMUNIKACJA SAMOCHODOWA I SAMOCHODOWE PRZEJŚCIA GRANICZNE : • Tworzenie lobbingu dla realizacji drogi ekspresowej S-5 relacji Wrocław – Brno, jako kręgosłupa transeuropejskiego korytarza transportowego północ – południe. Obszar oddziaływania tej drogi obejmuje cały powiat kłodzki i będzie znacząco wpływał na rozwój, również, gminy Duszniki Zdrój. • Podjęcie kroków zmierzających do budowy obwodnicy Dusznik Zdroju i Szczytnej w ciągu drogi krajowej nr 8 / E-67. • Nadanie priorytetu Śródsudeckiej Drodze Turystycznej, jako arterii rozwoju turystyki na pograniczu polsko – czeskim, w paśmie Sudetów. • Budowa nowych dróg, które połączą poszczególne dzielnice miasta. • Budowa drogi łączącej Duszniki Zdrój ze Szczytną w dzielnicy Bobrowniki Stare. • Uruchomienie przejść granicznych dla samochodów Kocioł / Olešnice v Orlických horàch i Duszniki Zdrój / Olešnice v Orlických horàch. • Utworzenie systemu parkingów i miejsc postojowych dla samochodów i autokarów w całym obszarze opracowania.

2. SYSTEM POWIĄZAŃ KOMUNIKACYJNYCH DUSZNIK ZDROJU I DESTNEJ W GÓRACH ORLICKICH: • Budowa systemu kolei linowych i wyciągów krzesełkowych łączących Duszniki Zdrój z grzbietem Gór Orlickich. • Wprowadzenie do ruchu autobusów wahadłowych, łączących Destne w Górach Orlickich z grzbietem Gór Orlickich, jako składowej, po stronie czeskiej, systemu komunikacji napowietrznej z Dusznik Zdroju. • Utworzenie dwóch terminali turystycznych po obu stronach grzbietu Gór Orlickich : Dusznik Zdroju i Destne w Górach Orlickich.

3. SYSTEM TRANSGRANICZNYCH POWIĄZAŃ TURYSTYCZNYCH W GÓRACH ORLICKICH : • Wykonanie nowych i zmiana przebiegu niektórych szlaków turystycznych . • Wytyczenie, budowa i utrzymanie tras turystycznych: rowerowych, biegowych i konnych. • Zmiana systemu oznakowania szlaków i tras turystycznych. • Utworzenie nadgranicznej strefy penetracji turystycznej w paśmie Gór Orlickich. • Powiązanie sieci szlaków i tras turystycznych po obu stronach granicy oraz ich jednolite oznakowanie. • Otwarcie nowych przejść granicznych : na szczycie Orlicy i drugie przejście Zieleniec / Masarykova chata II.

DZIAŁANIA SZCZEGÓŁOWE

MIASTO (DZIELNICA SRÓDMIEJSKA) • Budowa systemu obwodnicowego miasta oraz dwupoziomowego skrzyżowania drogi krajowej nr 8 / E-67 i Śródsudeckiej Drogi Turstycznej (wojewódzkiej nr 389). • Budowa dróg łączących centrum z ośrodkami sportów zimowych: Podgórzem, Kozią Halą, Zieleńcem. • Budowa, alternatywnej dla dróg – sieci połączeń napowietrznych (kolei linowych i wyciągów krzesełkowych) z centrum na grzbiet Gór Orlickich. • Stworzenie kompleksu sportowo – rekreacyjnego u podnóża szczytów Nowa i Ptasia Góra. • Budowa drogi ze Szczytnej (Bobrowniki Stare) do w.w. centrum. • Budowa systemu parkingów dla obsługi ruchu turystycznego. • Odtworzenie urządzeń sportowo – rekreacyjnych: ścieżek spacerowych, wyciągów narciarskich, torów saneczkowych.

UZDROWISKO • Eliminacja z jego obszaru ciężkiego transportu samochodowego, w tym również autobusowego oraz ograniczenie ruchu samochodów osobowych. • Rozszerzenie oferty usług uzdrowiskowych z uwzględnieniem niektórych grup wczasowiczów i turystów. • Wykorzystanie zasobów wód termalnych dla celów leczniczych i rekreacji, a także dla celów grzewczych. • Szczególna dbałość o czystość środowiska przyrodniczego. • Przekształcenie sąsiadujących z uzdrowiskiem kompleksów leśnych na urządzone parki leśne. • Zakaz realizacji zabudowy mieszkaniowej i wprowadzania funkcji mieszkaniowej do obiektów istniejących.

PODGÓRZE • Budowa powiązań komunikacyjnych z drogą krajową nr 8 / E-67 i ośrodkami sportów zimowych ( Zieleńcem, Kozią Halą i Jamrozową Polaną). • Włączenie Podgórza do systemu kolei linowych i wyciągów krzesełkowych łączących centrum miasta z grzbietem Gór Orlickich. • Stworzenie dużego kompleksu sportów zimowych „Sołtysia Kopa” z trasami zjazdowymi ze szczytu Granicznej do głównego parkingu w centrum Podgórza.

GRANICZNA • Budowa drogi łączącej Graniczną z drogą wojewódzką nr 389 i dalej – z drogą krajową nr 8 / E-67, oraz z pozostałymi dzielnicami Dusznik Zdroju. • Wyspecjalizowanie się Granicznej w turystyce konnej i agroturystyce. • Przygotowanie i oznakowanie długodystansowej trasy konnej z Granicznej do schroniska „Pod Muflonem”. • Rozbudowa bazy noclegowej i gastronomicznej dla turystyki pieszej, rowerowej i narciarskiej.

KOZIA HALA • Powiązanie funkcjonalno – przestrzenne Koziej Hali z Jamrozową Polaną celem rozszerzenia oferty turystyczno - sportowej (tor saneczkowy, trasy zjazdowe, system dośnieżania, itd.). • Podniesienie standardu usług turystycznych. • Odtworzenie wyciągów narciarskich.

JAMROZOWA POLANA • Powiązanie komunikacyjne z ośrodkami sportów zimowych Podgórze, Zieleniec. • Budowa systemu sztucznego naśnieżania wszystkich urządzeń sportów zimowych. • Utworzenie w okolicy Zieleńca drugiego (alternatywnego) centrum biathlonu, ze względu na lepsze warunki śniegowe w tamtym rejonie. • Rozszerzenia oferty dla sportu wyczynowego (przebudowa skoczni narciarskiej, budowa wyciągu narciarskiego i saneczkowego ). • Udostępnienie niektórych urządzeń sportowych dla rekreacji (tory biegowe, tor saneczkowy).

ZIELENIEC • Budowa dróg łączących centrum miasta z poszczególnymi dzielnicami i Śródsudecką Drogą Turystyczną (wojewódzką nr 389) oraz dróg odciążających ruch pojazdów przez Zieleniec. • Modernizacja Śródsudeckiej Drogi Turystycznej, która na tym odcinku prowadzona jest w ciągu drogi wojewódzkiej nr 389: - budowa tuneli nad drogą celem przepuszczenia górą tras narciarskich, - budowa ścieżek rowerowych wzdłuż drogi dla „Drogi Liczyrzepy” – międzynarodowej trasy rowerowej i jej powiązań z innymi trasami, - budowa infrastruktury turystycznej przy drodze : parkingów, punktów widokowych, tablic informacyjnych itd. • Budowa systemu kolei linowych i wyciągów krzesełkowych łączących centrum miasta z ośrodkami sportów zimowych Podgórzem i Zieleńcem, oraz z grzbietem Gór Orlickich. • Utworzenie czterech terenów narciarskich, powiązanych systemem wyciągów i kolei linowych. • Opracowanie w najbliższym czasie dokumentacji projektowej dla tras zjazdowych w w.w. terenach narciarskich – w celu rezerwy lokalizacyjnej, oraz wprowadzenia : - zakazu zabudowy kubaturowej, - zakazu zalesiania obszarów, - zaplanowania wycinki lasów.

• Stworzenie drugiego centrum biathlonu w okolicy Zieleńca. • Budowa skoczni narciarskiej na zboczach Esplanady. • Uregulowanie gospodarki wodno – ściekowej obszaru. • Otwarcie nowego przejścia granicznego na Orlicy / Vrchmezi, oraz drugiego przejścia Zieleniec / Masarykova chata II. • Ograniczenie zabudowy kubaturowej w poprzek stoków narciarskich. • Zakaz zagęszczania sieci wyciągów narciarskich – na rzecz ich przedłużania w kierunku doliny Bystrzycy Dusznickiej. • Wzbogacenie oferty turystycznej Zieleńca poprzez: - budowę schroniska i wieży widokowej na szczycie Orlicy, - turystycznego udostępnienia wyrobiska skalnego „Złota Sztolnia”; - rozbudowę systemu szlaków i tras turystycznych i ich powiązanie z systemami po stronie czeskiej. • Ograniczenie ilości miejsc noclegowych i konsumpcyjnych w istniejących obiektach świadczących te usługi.