Hard disk failure! Awaria komputera wyczekuje cierpliwie na najbardziej niedogodny moment, aby bezlitośnie zaatakować. Edward Murphy

Prezentacja pracy dyplomowej Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Podyplomowe Studium Programowania i Zastosowań Komputerów Narzędzia linuksowe do archiwizacji danych i tworzenia kopii bezpieczeństwa systemu operacyjnego Prezentacja pracy dyplomowej Opracował: Mieczysław Łydziński Toruń 2010

Plan prezentacji: Cel pracy dyplomowej Przyczyny utraty danych Definicje pojęć Rodzaje kopii bezpieczeństwa Nośniki do archiwizacji danych Narzędzia linuksowe do tworzenia kopii danych Przykłady poleceń Dystrybucje linuksowe typu Live CD Podsumowanie

Cel pracy Celem pracy dyplomowej była analiza wybranych narzędzi i dystrybucji linuksowych przeznaczonych do archiwizacji danych oraz tworzenia kopii bezpieczeństwa dysków twardych i partycji systemowych komputerów lokalnych.

Przyczyny utraty danych: 79% - czynnik ludzki (błąd użytkownika) 6% - błędy w działaniu oprogramowania 4% - awaria zasilania 2% - awaria sprzętu 9% - inne (np. pożar, zalanie, kradzież)

Definicje pojęć: Archiwizacja: proces wykonywania kopii danych w celu zabezpieczenia ich przed utratą, proces przenoszenia danych z systemów komputerowych na inne nośniki w celu zredukowania ilości danych. Klonowanie – proces tworzenia idealnej kopii z oryginału. Obraz – dokładna kopia płyty kompaktowej, dysku twardego lub partycji.

Definicje pojęć (c.d.): Kopia bezpieczeństwa – dane służące do odtworzenia oryginalnych danych w przypadku ich utraty lub uszkodzenia. Kopia zapasowa: kopia danych lub oprogramowania wykonana w celach ochronnych na osobnym nośniku, kopia robocza pliku wykonywana na wypadek konieczności powrotu do stanu pierwotnego danych w pliku.

Rodzaje kopii bezpieczeństwa: kopia pełna – kopiowane są wszystkie wybrane pliki do jednego archiwum albo cały dysk lub partycja do pliku obrazu. kopia przyrostowa – kopiowane są jedynie pliki utworzone lub zmienione od czasu utworzenia ostatniej kopii przyrostowej lub pełnej. kopia różnicowa – kopiowane są jedynie pliki utworzone lub zmienione od czasu utworzenia ostatniej kopii pełnej, które nie są oznaczane jako zarchiwizowane.

Nośniki wykorzystywane do archiwizacji danych: dyski optyczne: - płyty CD, CD-RW - płyty DVD, DVD-RW - płyty Blue-ray dyski twarde, taśmy magnetyczne, pamięci flash (pendrive), backup online (internetowe usługi przechowywania danych).

Narzędzia linuksowe do archiwizacji danych oraz tworzenia i odtwarzania kopii bezpieczeństwa: dd (dump device – zrzut urządzenia) NTFSClone (klonowanie systemu plików NTFS) rsnapshot (remote snapshot – zdalna migawka) rsync (remote synhronization – zdalna synchronizacja) tar (tape archiver – archiwizator taśm) cpio (copy input to output - kopiowania z wejścia na wyjście)

Przykłady poleceń: dd NTFSClone tar # dd if=/dev/hda1 | gzip -c | dd of=/kopie_zapasowe/hda1.dd NTFSClone # ntfsclone --overwrite /dev/hda1 /dev/hdb1 tar # tar –czf --exclude=/proc --exclude=/sys /kopie_zapasowe.tgz /

Zalety narzędzi: Wady: darmowe (wbudowane w dystrybucje Linuksa) oferują zaawansowane opcje Wady: tryb tekstowy (polecenia w linii komend) wymagana jest dobra znajomość systemu Linux wykonywanie poleceń wymaga dużej ostrożności

Dystrybucje linuksowe typu Live CD do tworzenia obrazu dysku i partycji Clonezilla Live CD Ghost for Linux Live CD (G4L) Parted Magic Live CD System Rescue CD

Zalety dystrybucji Live CD: darmowe (licencja GNU), ładują się do pamięci RAM, graficzny interfejs (łatwość obsługi), obsługują najważniejsze systemy plików, kompresja plików, działanie przez sieć (ssh, FTP), posiadają dużo dodatkowych narzędzi, możliwościami nie ustępują dystrybucjom komercyjnym, często pojawiają się nowe wersje, wsparcie na stronach WWW producentów.

Okno startowe programu Clonezilla

Ghost for Linux - okno wyboru opcji

Okno główne programu Parted Magic

Ekran startowy programu System Rescue

Podsumowanie Komputer jako urządzenie techniczne jest zawodny – z awarią wiąże się ryzyko utraty danych. Systematyczne wykonywanie kopii bezpieczeństwa systemu operacyjnego i danych powinno być podstawowym obowiązkiem każdego użytkownika komputera. Proces tworzenie kopii bezpieczeństwa i archiwizacji danych powinien być odpowiednio zaplanowany i przygotowany. Do tworzenia kopii bezpieczeństwa można wykorzystać narzędzia linuksowe, np. dd, NTFSClone, rsnapshot, rsync, tar, cpio. Wymagana jest jednak dobra znajomość systemu Linux. Bardziej wygodne dla przeciętnego użytkownika komputera są specjalizowane dystrybucje linuksowe typu Live CD, np. Clonezilla, Ghost for Linux, Parted Magic, System Rescue.

Koniec Dziękuję za uwagę