Rytm serca- siłą transportu krwi Nazwa szkoły: GIMNAZJUM im. Ignacego Działyńskiego w Golubiu-Dobrzyniu ID grupy: 96/13_MP_G1 Kompetencja: MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA Temat projektowy: Rytm serca- siłą transportu krwi Semestr/rok szkolny: IX-XII 2010

Rytm serca – siłą transportu krwi

KREW Zawartość krwi: Osocze – 55% Elementy morfotyczne – 45% Krwinki czerwone Krwinki białe Płytki krwi

OSOCZE Osocze ma zabarwienie żółte, stanowi ok. 55% objętości krwi i zawiera wiele białek pełniących istotne funkcje w organizmie. Przetacza się je najczęściej chorym z dużą utratą krwi, z zaburzeniami krzepnięcia, po oparzeniach i urazach.

KRWINKI CZERWONE krwinki czerwone (erytrocyty) – 4-5 mln w 1mm (sześciennym)- głównym składnikiem krwinek czerwonych jest hemoglobina, nadająca czerwone zabarwienie. Do prawidłowej produkcji krwinek czerwonych niezbędne są, oprócz odpowiednich składników budulcowych, hormony, witaminy, enzymy i żelazo. Wśród tych czynników szczególną rolę odgrywa witamina B 12. Erytrocyty transportują tlen z płuc do komórek i dwutlenek węgla, pochodzący z metabolizmu komórek, w odwrotnym kierunku. Krwinki czerwone stanowią ok. 40% objętości całej krwi.

KRWINKI BIAŁE Krwinki białe (leukocyty) - 7-9 tys. w 1 mm(sześciennym), dzielą się na granulocyty, monocyty i limfocyty. Mają zdolności żerne i poruszania się. Są jednym z elementów systemu obronnego skierowanego przeciwko czynnikom powodującym choroby, chronią organizm przed infekcjami.

PŁYTKI KRWI Płytki krwi (trombocyty) - 150-400 tys. w 1 mm (sześciennym), są zbudowane z lipidów i białek, mają zdolności przylegania do ścian uszkodzonego naczynia krwionośnego i przylegania do siebie tworząc większe skupiska. Zlepione płytki krwi wydzielają wiele związków chemicznych o różnym sposobie działania, m. in. czynniki uczestniczące w procesie krzepnięcia krwi.

ZNACZENIE KRWI Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już od momentu poczęcia. Jest transporterem najróżniejszych związków, między innymi tlenu i dwutlenku węgla, biorących udział w wymianie gazowej w procesie oddychania. Krew dostarcza do narządów składniki odżywcze i usuwa niepotrzebne bądź szkodliwe produkty uboczne spalania materii. Jest także nośnikiem hormonów, chemicznych substancji. U człowieka dorosłego ogólna objętość krwi w organizmie wynosi około 6-8% masy ciała; zatem objętość krwi u osoby ważącej 70 kg wynosi około 5-6 litrów.

GRUPY KRWI Grupy krwi — zestawy antygenów, czyli cząsteczek powodujących gwałtowną odpowiedź układu odpornościowego, które występują na powierzchni czerwonych krwinek. W ramach tego samego gatunku może istnieć wiele różnych grup takich antygenów. Różnice mogą być niewielkie i sprowadzać się do obecności pojedynczych aminokwasów budujących białka lub monosacharydów tworzących wielocukry, które pokrywają krwinki. W innych przypadkach niektóre osobniki mogą cechować się występowaniem zupełnie innych cząsteczek antygenów nieobecnych w pozostałych grupach.

WYRÓŻNIA SIĘ CZTERY PODSTAWOWE GRUPY KRWI A obecność substancji A; ok. 40% Polaków ma tę grupę krwi B obecność substancji B; 12% ludności w Polsce AB obecność zarówno substancji A, jak i B; jedynie 8% 0 brak substancji A i B; 40%

BIORCY I DAWCY

POBIERANIE KRWI

GRUPY KRWI WŚRÓD POLAKÓW

WARTO WIEDZIEĆ! Zostań Krwiodawcą!   Zostań Krwiodawcą! Krwiodawcą może zostać każdy zdrowy człowiek między 18. a 65. rokiem życia. Wystarczy zgłosić się do najbliższej placówki służby krwi - gdzie oddaje się jednorazowo co najwyżej 450 ml krwi. Krew można oddawać nie częściej niż co 8 tygodni. Przed oddaniem krwi należy spożyć lekki posiłek niezawierający tłuszczów. Krew pobierana jest z żyły w zgięciu łokciowym. Zabieg trwa ok 8-10 min. Wszyscy krwiodawcy podlegają badaniu oraz szczegółowemu wywiadowi lekarskiemu. Ich zadaniem jest sprawdzenie, czy osoba, która chce oddać krew, wyróżnia się pełnym fizycznym i psychicznym zdrowiem. Po oddaniu krwi zawsze przysługuje posiłek.

NACZYNIA KRWIONOŚNE tętnice, żyły, naczynia włosowate. krwionośne naczynia, rurkowate przewody w ciele człowieka, którymi płynie krew: tętnice, żyły, naczynia włosowate.

TĘTNICE Tętnice (arterie, naczynia tętnicze) - naczynia krwionośne wiodące krew z serca do wszystkich tkanek i narządów ciała, ściany sprężyste, kurczliwe, grube, pulsują w rytmie skurczów serca (tętno).

ŻYŁY żyły (naczynia żylne) - naczynia krwionośne prowadzące krew z tkanek i narządów ciała do serca ,ściany znacznie cieńsze niż w tętnicach (niższe ciśnienie krwi), wewnątrz żył są zastawki żylne, uniemożliwiające cofanie się krwi.

PORÓWNANIE BUDOWY ŻYŁY I TĘTNICY

NACZYNIA WŁOSOWATE Włosowate naczynia (włośniczki, kapilary) - najmniejsze naczynia krwionośne pozbawione włókien mięśniowych w ścianach, tworzą w tkankach gęste sieci pomiędzy najmniejszymi tętnicami i żyłami; przez naczynia włosowate zachodzi między krwią i tkankami wymiana gazów oddechowych, substancji odżywczych i różnorodnych produktów przemiany materii.

CIŚNIENIE TĘTNICZE Ciśnienie tętnicze-wywierane przez krew na ścianki tętnic. Do oceny stanu zdrowia badanej osoby istotna jest wartość zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego, co zapisuje się np. 120/80 mm Hg. Systematyczne pomiary ciśnienia krwi są jedną z podstawowych metod kontrolowania stanu zaawansowania choroby osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze jak również inne choroby układu krążenia.

Dorosły 120 mmHg – ciśn. skurczowe 80 mmHg – ciśn. rozkurczowe Noworodek (do 28 dnia życia) 102 mmHg – ciśn. skurczowe 55 mmHg – ciśn. rozkurczowe Dziecko (1–8 rok życia) 110 mmHg – ciśn. skurczowe 75 mmHg – ciśn. rozkurczowe

CIŚNIENIOMIERZ Ciśnieniomierz -przyrząd do pomiaru ciśnienia Pierwszy ciśnieniomierz został skonstruowany przez Alberta Pondukta w 1457 r.

MIERZYMY CIŚNIENIE – PRAWIE IDEALNE Natalia

Marcin

Dominika

Michał

PRZYKŁADOWE POMIARY CIŚNIENIA   Marcin Mateusz Michał Natalia Dominika Agnieszka Skurczowe 95 110 105 120 Rozkurczowe 60 65 55 75

KONFLIKT SEROLOGICZNY Konflikt serologiczny może wystąpić tylko wtedy, gdy matka jest Rh-, ojciec Rh +, a dziecko odziedziczy po nim czynnik Rh.

Jeśli Rh dziecka w łonie matki jest dodatnie , może się ona na ten obcy czynnik uczulić. Pod warunkiem, że niewielka ilość czerwonych krwinek płodu przedostanie się do jej krwi i zostanie przez układ odpornościowy uznana za element wrogi, przeciw któremu zacznie on wytwarzać przeciwciała. Kiedy te z kolei przedostaną się do krwiobiegu dziecka , spowodują u niego rozpad czerwonych krwinek, anemię, obrzęki i inne poważne komplikacje. Zagrożenie nie dotyczy zwykle pierwszej ciąży. W kolejnej jednak, jeśli dziecko jest znowu Rh+, wytworzone wcześniej przeciwciała matki mogą przedostać się do jego krwi. Sytuacja, gdy oboje rodzice są Rh-, nie grozi konfliktem, ponieważ dziecko również musi być Rh ujemne.

SERCE Znajduje się w klatce piersiowej, pod mostkiem. Dzięki jego pracy krew jest tłoczona do naczyń krwionośnych.

BUDOWA SERCA Jest zbudowane z tkanki mięśniowej, poprzecznie prążkowanej Jest okryte ochronną błoną, zwaną osierdziem Wewnątrz serca znajdują się 4 jamy: 2 przedsionki i 2 komory Przedsionki oddziela od siebie przegroda międzyprzedsionkowa Przegroda międzyprzedsionkowa oraz przegroda międzykomorowa oddzielają prawą część serca od lewej. Dzięki temu krew utlenowana i odtlenowana się nie mieszają Pomiędzy przedsionkami a komorami oraz między komorami i tętnicami znajdują się zastawki Na powierzchni serca znajdują się naczynia wieńcowe, króre odżywiają i dotleniają narząd.

AORTA aorta (tętnica główna) -  najsilniejsza z tętnic, wiodąca utlenowaną krew z serca do całego organizmu człowieka odchodzi z lewej komory serca.

MATEUSZ PREZENTUJE BUDOWĘ SERCA

DUŻY OBIEG KRWI Duży obieg krwi - rozpoczyna się w lewej komorze, skąd krew wpływa do aorty rozgałęziającej się następnie na coraz mniejsze tętnice. W tkankach tworzy się sieć naczyń włosowatych, gdzie zachodzi wymiana gazowa między krwią a komórkami. Krew po oddaniu tlenu i pobraniu dwutlenku węgla wraca żyłami do serca. Do przedsionka prawego wpływa z żyły głównej.

MAŁY OBIEG KRWI Rozpoczyna się w prawej komorze serca, skąd krew przepompowywana jest do pnia płucnego, który rozgałęzia się na tętnice płucna lewą i prawą. Jest to krew pozbawiona tlenu (która spływa do prawej komory z prawego przedsionka serca). Tętnice płucne rozgałęziają się na coraz to drobniejsze tętniczki, które tworzą sieć naczyń włosowatych oplatających pęcherzyki płucne. W pęcherzykach płucnych następuje wymiana gazowa. Następnie krew natleniona wraca do lewego przedsionka serca.

WIOLETTA PRZEDSTAWIA OBIEG KRWI

SCHEMAT PRZEDSAWIAJĄCY OBIEGI KRWI U CZŁOWIEKA

TĘTNO tętno (puls) -  rytmiczne rozciąganie ścian naczyń krwionośnych wskutek zmian ciśnienia krwi, spowodowanych skurczami i rozkurczami komór serca, u ludzi dorosłych wynosi ok. 60–80 na minutę, badanie tętna ma duże znaczenie diagnostyczne.

EKG EKG jest to skrótowa nazwa elektrokardiogramu czyli zapisu czynności bioelektrycznej serca. Potocznie często nazywamy tak samo wykonanie tego badania.

ZAPIS ELEKTRODIAGRAMU

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA Choroby układu krążenia - schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego. W Polsce są odpowiedzialne za 50% liczby zgonów, z tego najczęstszymi przyczynami zgonu jest zawał serca i udar mózgu.

NAJWAŻNIEJSZE CHOROBY Niedokrwistość (anemia)- niedobór czerwonego barwnika krwi, zawierającego żelazo (hemoglobiny), lub czerwonych ciałek krwi (erytrocytów). Miażdżyca-to przewlekły, postępujący proces chorobowy. Pod wpływem wielu czynników dochodzić może do uszkodzenia błony wewnętrznej naczyń tętniczych, zmiany komórek mięśni gładkich ściany tętnicy i tworzenia tkanki łącznej. Nadciśnienie tętnicze- jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia, wzrost ciśnienia tętniczego krwi ponad normy dla wieku.

Zawał mięśnia sercowego - martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem. Zawał mięśnia sercowego jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego (obok nagłej śmierci sercowej, dławicy sercowej, i tzw. „kardiomiopatti" niedokrwiennej). Żylaki kończyn dolnych - są to nierównomierne rozszerzenia żył, często widoczne na skórze. Mogą - ale nie muszą - być przyczyną nieprzyjemnego uczucia ciężkości nóg, a czasem również bolesności łydek. Leczenie (chirurgiczne, farmakologiczne) uzależnione jest od powikłań (zapaleń, zatorów) i od względów kosmetycznych. Udar mózgowy -  nagłe, miejscowe zaburzenie krążenia krwi w mózgu przebiegające zwykle z utratą przytomności i zaburzeniami krążeniowo-oddechowym, objawy: porażenia lub niedowłady, zaburzenia mowy, niedowidzenie, zaburzenia świadomości, utrata przytomności; często kończy się śmiercią.

KRWOTOKI Krwotok - może być zewnętrzny, spowodowany raną otwartą lub wewnętrzny, kiedy krew nie znajduje ujścia poza organizm. Przykładem krwotoku wewnętrznego jest wylew krwi do mózgu. Rozróżniamy także krwotoki mieszane, kiedy źródło krwotoku znajduje się wewnątrz organizmu, a krew wypływa na zewnątrz, np. krwotok z nosa. Groźne dla życia krwotoki mogą wystąpić w przebiegu następujących chorób: gruźlica płuc, rak, żylaki przełyku, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy czy hemofilia. Krwotoki, które pociągają za sobą szybką utratę znacznej ilości krwi, mogą doprowadzić do wstrząsu krwotocznego, a nawet śmierci.

RODZAJE ODPORNOŚCI Odporność czynna: Odporność bierna:   Odporność czynna: Czas trwania : wiele lat Sposób wykształcenia : samodzielne wytwarzanie przeciwciał przez organizm wskutek , np.: -przebycia choroby ( wyzwalana naturalnie ), - podanie szczepionki ( wyzwalana sztucznie ) Odporność bierna: Czas trwania : kilka miesięcy Sposób wykształcenia : podanie gotowych przeciwciał , np. w: -mleku matki (wyzwalana naturalnie ) , - surowicy odpornościowej ( wyzwalana sztucznie )

PRZESZCZEPIANIE NARZĄDÓW Przeszczepianie(transplantacja) narządów lub tkanek to metoda ratowania ludzkiego życia. Polega ona na wymian tkanki lub narządu, które zostały uszkodzone przez chorobę bądź wypadek, na zdrowe elementy pochodzące od innego człowieka.

WYPEŁNIJ! DOKUMENT O PRZEKAZANIU PO ŚMIERCI ORGANÓW

NARZĄDY I TKANKI, KTÓRE MOŻNA PRZESZCZEPIĆ rogówka oka płuca serce wątroba szpik kostny trzustka nerka skóra krew

NASZA GRUPA Z PANIĄ PIELĘGNIARKĄ

3 GRUDNIA 2010 WYCIECZKA DO PRZYCHODNI GOL-MED W GOLUBIU - DOBRZYNIU

PRZED PRZYCHODNIĄ

WYKŁAD PANI PIELĘGNIARKI

W GABINECIE ZABIEGOWYM

SPIROMETRIA – BADANIE POJEMNOŚCI PŁUC

POMIAR CUKRU WE KRWI

CUKIER W NORMIE

BADANIE EKG

ELEKTROKARDIOGRAF urządzenie do badania pracy serca

APTECZKA Z LEKAMI

W GABINECIE ZABIEGOWYM

Opiekun: mgr inż. Woszczek Hanna Grupa podstawowa: Grupa rezerwowa: 1.Natalia Siegieda 1.Tomasz Szwajkowski 2.Dominika Kamińska 2.Michał Dobrzeniecki 3.Kinga Wilman 3.Milena Grzegorzewska 4.Agnieszka Piotrowicz 4.Dawid Sulkowski 5.Dominika Kęprowska 5.Karolina Pawłowska 6.Wioletta Szotowicz 7.Marcin Betker 8.Michał Wesołowski 9.Mateusz Bestry 10.Michał Szymański

BIBLIOGRAFIA 1. „Bliżej biologii”– podręcznik(cz.1i2) Ewa Jastrzębska, Ewa Pyłka Gutowska 2. Internet – www.wikipedia.org 3. Internet - zapytaj.pl 4. Biologia. Encyklopedia szkolna PWN 5. „Biologia” Solomon Eldra Pearl, Berg Linda R., Martin W. Villee

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ