Pięć królestw świata żywego Autor: Anna Rybczyńska

1.System klasyfikacji biologicznej Na Ziemi istnieje prawdopodobnie kilkanaście milionów gatunków organizmów. Liczne gatunki mają dla człowieka znaczenie praktyczne, np. są wykorzystywane jako pokarm oraz źródło surowców i substancji leczniczych. System klasyfikacji organizmów ma zatem nieocenioną wartość jako katalog organizmów, który służy celom zarówno poznawczym, jak i praktycznym. Podstawową jednostką klasyfikacji jest gatunek. System klasyfikacji jest hierarchiczny: gatunki są pogrupowane w rodzaje, rodzaje w rodziny, rodziny w rzędy itd.., aż do najwyższej rangi, którą jest królestwo. Podstawą grupowania organizmów jest ich pokrewieństwo ewolucyjne. Obecnie organizmy dzieli się na pięć królestw: bakterie protisty grzyby rośliny zwierzęta

Podkolorowany obraz mikroskopowy bakterii Salmonella (czerwone) na komórkach ludzkich (żółte) 2. Bakterie Są to jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. Cechą charakterystyczną budowy komórek bakteryjnych jest brak otoczonych błoną organelli, takich jak jądro komórkowe czy mitochondrium, które występują u wszystkich innych organizmów żywych – grzybów, roślin, protistów i zwierząt. Wielkość bakterii wynosi od 0,2 do kilkudziesięciu mikrometrów (μm). Mogą mieć różne kształty, np. kulisty, pałeczkowaty lub spiralny. Niektóre bakterie potrafią łączyć się ze sobą, tworząc luźne, charakterystyczne układy przestrzenne (np. pakietowce, paciorkowce, trychomy). Budowa bakterii Bacillus subtilis

Głównymi składnikami komórek bakteryjnych są: Bakterie odznaczają się niezwykłą różnorodnością sposobów zdobywania niezbędnej do życia energii i związków organicznych. Wiele z nich to organizmy samożywne- pozyskujące energię do syntezy związków organicznych z utleniania związków nieorganicznych, czyli w procesie chemosyntezy, albo dzięki przyswajaniu światła słonecznego- fotosyntezy. Wśród tych ostatnich największe znaczenie mają sinice, u których proces fotosyntezy przebiega z rozkładem wody. Pozostałe bakterie są cudzożywne- pasożytują na innych organizmach albo odżywiają się ich szczątkami( lub wydzielinami). Głównymi składnikami komórek bakteryjnych są: cytoplazma – substancja koloidalna, wypełniająca wnętrze komórki nukleoid – obszar cytoplazmy, w którym znajduje się nić DNA otoczka – ściana o funkcji szkieletowej, na niej są zawieszone rzęski ściana komórkowa, która pełni funkcję ochronną, w jej skład wchodzi mureina błona komórkowa – struktura oddzielająca wnętrze komórki od świata zewnętrznego rybosomy –organelle służące do produkcji białek rzęski i wici, które są wypustkami pełniącymi funkcję ruchową, nie we wszystkich typach bakterii są obecne Pałeczka okrężnicy

3. Protisty Budowa W budowie protista można zazwyczaj wyróżnić przód, tył, stronę grzbietową oraz brzuszną. Nie występują tu typowe tkanki. Można jednak wyróżnić w niektórych przypadkach części liściokształtne, łodygokształtne, a nawet korzeniokształtne. Komórki protistów wypełnia cytoplazma, najczęściej podzielona na gęstszą zewnętrzną ektoplazmę oraz rzadszą, ulokowaną centralnie w komórce, endoplazme. W endoplazmie ulokowana jest większość organelli, wśród których należy wymienić: aparat Golgiego, lizosomy, wakuole. W komórce wykształciło się też jądro, mitochondria oraz plastydy. Pierwotniaki wykształciły różne organella ruchu, dzięki którym są one zdolne poruszać się w celu odnajdywania pokarmu lub ucieczki przed niekorzystnymi warunkami środowiska. Są to: Wić (flagellum), rzęska(cilium) – są identyczne pod względem konstrukcji, różnią się jednak liczbą, wielkością oraz tym, że rzęski połączone są włókienkami pod warstwą błony komórkowej (pellikuli), co pozwala na skoordynowanie ich ruchów. Nibynóżki- ich działanie polega na przelewaniu cytoplazmy do różnych rejonów komórki, a co za tym idzie tworzenie uwypukleń czy wypustek komórki; pozwala to na przemieszczanie się ruchem ameboidalnym oraz na "oblewanie" ciała potencjalnej ofiary. Różne protisty

Rodzaj organelli ruchu stanowi jedno z głównych kryteriów podziału protistów na typy: wiciowce, o stałym kształcie ciała i jednej lub więcej wici, pełzaki, o zmiennym kształcie ciała i zdolności do wynicowania nibynóżek, słonecznice, o kulistym ciele i cienkich, promieniście rozchodzących się nibynóżkach, orzęski, o ciałach pokrytych równoległymi rzędami rzęsek, sporowce, całkowicie pozbawione narządów ruchu. Protisty oddychają całą powierzchnią ciała. Mogą żyć zarówno w środowiskach tlenowych jak i beztlenowych (w niszach bogatych w substancje organiczne). Niektóre mogą zmieniać sposób oddychania z beztlenowego na tlenowy. Protisty zdolne są do odbioru bodźców zewnętrznych oraz reagowania na nie. Odbywa się to na zasadzie elektrycznej, dzięki polaryzacji błony komórkowej. Niektóre protisty wykształciły specyficzne organella do percepcji wrażeń świetlnych - jak np. czerwona plamka oczna (stigma). Inne natomiast reagują na zmiany prądów wody (reakcja taka to reotaksja). Zwyczajowo dzieli się protisty na zwierzęce, roślinopodobne i grzybopodobne.

4. Grzyby Są reducentami- ostatnim ogniwem w łańcuchu pokarmowym. Pozwala to na poprawny obieg materii w przyrodzie. Bez nich większość ekosystemów lądowych pokryłaby gruba warstwa nierozłożonych liści czy gałęzi, a zawarte w nich związki nie wróciłyby do ekosystemu, aby stać się ponownie dostępnymi dla rosnących organizmów. Duże znaczenie w przyrodzie mają porosty jako pionierzy w zasiedlaniu niegościnnych siedlisk, jak skały czy piasek. Są one także wyznacznikiem czystości powietrza na danym terenie. Grzyby z wieloma roślinami tworzą mikoryzę- szacuje się, że od grzybów mikoryzowych zależy sprawne działanie około 90% roślin. Pewne gatunki grzybów są wykorzystywane w produkcji żywności. Niektóre z nich są przyczyną jej rozkładu prowadząc do skażenia jej szkodliwymi dla ludzi toksynami.

Grzyby rozmnażają się: wegetatywnie przez podział pączkowanie Fragmentacje plechy płciowo izogamia anizogamia oogamia gametangiogamia somatogamia przez zarodniki ruchliwie nieruchliwie endospory egzospory

Odżywianie Saprofity (rozkładają martwe szczątki) Pasożyty (pasożytują na roślinach i zwierzętach) Symbionty- symbioza z organizmami autotroficznymi (Helotyzm i Mikoryza) Z punktu widzenia laika (tj. nie-biologa) daje się zaobserwować następujące (nieformalne!) grupy grzybów: Grzyby kapeluszowe - czyli makroskopowi przedstawiciele podstawczaków np. pieczarkowate, drobnołuszczakowate, borowiki i workowców np. smardz, trufla . Grzyby jadalne - czyli wybrane gatunki grzybów kapeluszowych, uznane za smaczne, a przynajmniej nietrujące. Ponadto "jadalne" są też drożdże i niektóre gatunki pleśni związane z produkcją serów. Grzyby trujące- grzyby, zwłaszcza kapeluszowe zawierające substancje trujące w ilości toksycznej dla człowieka np. muchomor sromotnikowy. pleśnie- czyli organizmy w postaci drobnego, zwykle włóknistego nalotu pojawiające się na różnych "materiałach biologicznych". Są to zazwyczaj przedstawiciele Zygomycota lub Deuteromycota Grzyby pasożytnicze- przedstawiciele wszystkich taksonów grzybowych pasożytujący na innych organizmach, w szczególności kręgowcach i roślinach naczyniowych (bo to łatwo zauważyć). Grzyby wodne- rozpowszechniona grupa organizmów, występująca w wodach słodkich, zasolonych, w wodach bieżących i stojących w szerokim zakresie warunków fizycznych, chemicznych i biologicznych.

5. Rośliny Rośliny zbudowane są z komórek, tworzących u roślin wyżej uorganizowanych tkanki i organy. Umożliwiają one im oddychanie, odżywianie, wzrost i rozwój. Proces fotosyntezy prowadzą dzięki chloroplastom zawierającym chlorofil a i pochodzącym z endosymbiozy sinic. Produktem zapasowym jest skrobia. Posiadają sztywną, zwykle celulozową ścianę komórkową. Rośliny cechują się także zdolnością do nieprzerwanego wzrostu za sprawą tkanek twórczych mających stałą zdolność do podziału komórek. Zazwyczaj są trwale przytwierdzone do podłoża. Ewolucja spowodowała ogromne zróżnicowanie form ich budowy oraz przystosowanie do różnorodnych warunków środowiskowych panujących na Ziemi.

Wzrost wegetatywny (różnicowanie i wzrost łodyg i liści). Ze względu na cykliczność faz rozwojowych wyróżnia się rośliny monokarpiczne i rośliny polikarpiczne. U tych pierwszych wyróżnia się następujące fazy: Kiełkowanie. Wzrost wegetatywny (różnicowanie i wzrost łodyg i liści). Formowanie się pąków kwiatowych. Kwitnienie. Przekwitanie z jednoczesnym rozwojem owoców. Rozsiewanie nasion i obumieranie rośliny. U roślin polikarpicznych fazy rozwojowe związane ze wzrostem i wytwarzaniem nasion powtarzają się wielokrotnie.

6. Zwierzęta Pod względem gatunków królestwo zwierząt znacznie przewyższa pozostałe razem wzięte. Zwierzęta są organizmami cudzożywnymi, zbudowanymi z dobrze zróżnicowanych tkanek (z wyjątkiem gąbek). Są one zdolne do aktywnego ruchu (oprócz gąbek a także niektórych parzydełkowców). Ze względu na występowanie lub brak szkieletu osiowego, tradycyjnie dzieli się je na kręgowce i bezkręgowce. Z badań naukowych wynika, że kręgowce są ze sobą spokrewnione, natomiast bezkręgowce obejmują odległe ewolucyjnie grupy zwierząt, zarówno o bardzo prostej jak i bardziej złożonej budowie ciała. Wśród bezkręgowców niezwykle ważną grupę stanowią stawonogi, czyli organizmy o chitynowym szkielecie zewnętrznym i odnóżach zbudowanych z członków połączonych stawami. Zaliczane do stawonogów skorupiaki odgrywają istotną rolę w biocenozach wodnych: wiele z nich żyje w toni wodnej, odżywiając się drobnymi cząstkami pokarmu, w tym jednokomórkowymi roślinami i protistami, same zaś są pokarmem większych zwierząt, np. ryb. Najbardziej różnorodną grupą stawonogów są owady.

Liczba opisanych gatunków owadów jest większa niż wszystkich innych gatunków razem wziętych. Owady są zwierzętami lądowymi, a dzięki zdolności latania opanowały również powietrze. Cechą wyróżniającą kręgowce jest obecność kręgosłupa. Pierwsze kręgowce pojawiły się w środowisku wodnym. Zresztą ryby są nadal największą pod względem liczby gatunków grupą kręgowców. Ryby są niezwykle zróżnicowane, zarówno jeśli chodzi o budowę zewnętrzną, jak i wewnętrzną, ale łączy je wiele wspólnych cech, jak np. Oddychanie za pomocą skrzeli. Płazy są kręgowcami ziemno- wodnymi. Dorosłe płazy żyją na lądzie i oddychają płucami. Wymagają jednak miejsc wilgotnych, ponieważ ich delikatna skóra także uczestniczy w wymianie gazowej. Na okres rozrodu płazy wracają do wody, gdzie składają jaja – skrzek. Larwy płazów, zwane kijankami żyją w wodzie i oddychają za pomocą skrzeli.

Kręgowcami przystosowanymi do całkowicie lądowego trybu życia są gady Kręgowcami przystosowanymi do całkowicie lądowego trybu życia są gady. Ich skóra jest sucha, zrogowaciała i nieprzepuszczalna dla wody. Na czas rozrodu nie wracają do wody, ale składają na lądzie duże jaja, zaopatrzone w substancje odżywcze dla rozwijającego się w nich zarodka i otoczone pergaminową osłonkę, chroniąca je przed wysychaniem. Ryby, płazy i gady są zmiennocieplne – temperatura ich ciała w dużym stopniu zależy od temperatury otoczenia. Natomiast ptaki i ssaki są stałocieplne – temperatura ich ciała utrzymuje się na stałym poziomie, dzięki precyzyjnym mechanizmom termoregulacji. Ciało ptaków jest pokryte piórami, które nie tylko chronią przed nadmierną utrata ciepła, ale także tworzą powierzchnię nośną skrzydeł. Cechami ssaków są: owłosione ciało oraz karmienie młodych mlekiem, wytwarzanym przez gruczoły mlekowe matki.

TEST

Ile królestw zwierząt wyróżniamy? Pytanie 1 Ile królestw zwierząt wyróżniamy? 3 5 6

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Kliknij strzałkę aby przejść do kolejnego pytania Odpowiedź Prawidłowa ! Kliknij strzałkę aby przejść do kolejnego pytania

Jakie organizmy zaliczamy do kręgowców ? Pytanie 2 Jakie organizmy zaliczamy do kręgowców ? Stawonogi, ryby i gady Ryby, owady i płazy Ssaki, ryby i ptaki

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Kliknij strzałkę aby przejść do kolejnego pytania Odpowiedź Prawidłowa ! Kliknij strzałkę aby przejść do kolejnego pytania

Pytanie 3 Pasożyty: Żerują na roślinach i zwierzętach Rozkładają martwe szczątki Biorą czynny udział w procesie fotosyntezy

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania Odpowiedź błędna ! Kliknij strzałkę aby powrócić do pytania

Odpowiedź Prawidłowa ! Brawo !!! Test zaliczony !!!

Dziękuję za obejrzenie prezentacji  KONIEC Dziękuję za obejrzenie prezentacji 