Układy ewidencyjne kosztów Układ rodzajowy kosztów Układ kosztów według miejsc powstawania (układ funkcjonalno – podmiotowy) Układ kosztów według produktów pracy (nośników)

Układ rodzajowy kosztów Układ ten grupuje : 1koszty działalności gospodarczej (koszty produkcji podstawowej, pomocniczej, działalności handlowej, zarządu i działalności bytowej). Nie ujmuje się tutaj kosztów zakupionych obcych usług socjalnych, kosztów działalności inwestycyjnej, kosztów operacji finansowych, pozostałych kosztów operacyjnych).

Układ ten grupuje Koszty rzeczywiście poniesione w danym okresie sprawozdawczym, mimo, ze mogą one dotyczyć okresów przyszłych lub minionych.

Układ ten grupuje 1)      Koszty proste, to jest koszty, które w ramach danej jednostki organizacyjnej nie można rozłożyć na elementy składowe; koszty te stanowią iloczyn zużycia i ceny z zewnątrz.

Koszty według rodzaju dzieli się Amortyzacja majątku trwałego Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty proste

Koszty według rodzaju Koszty według rodzaju można gromadzić: -    na koncie syntetycznym „Koszty według rodzaju” prowadząc równolegle analitykę według odpowiednich grup kosztów, -    na szeregu oddzielnych kontach syntetycznych odpowiadających poszczególnym tytułom kosztów.

AMORTYZACJA – koszt z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Dla potrzeb podatku dochodowego zasady amortyzacji określa : -    Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

ZUŻYCIE MATERIAŁÓW materiały bezpośrednie (surowce, materiały podstawowe) zużycie tlenu, gazów technicznych, paliwo stałe i płynne wykorzystywane do produkcji materiały pomocnicze, smarownicze, oleje, emulsje, materiały do utrzymania porządku, materiały biurowe, prenumeratę czasopism.

ZUŻYCIE ENERGII To zużycie energii cieplnej, elektrycznej, wody, sprężonego powietrza.

USŁUGI OBCE Obejmują między innymi usługi transportowe, remontowe, usługi bankowe.

Usługi Transportowe Uwaga: nie zalicza się tutaj delegacji służbowych. przewozy obce materiałów, towarów, wyrobów gotowych, usługi spedycji w zakresie przewozu materiałów, opłaty za czynności ładunkowe, opłaty za wynajem taboru transportowego koszty dowozu do pracy pracowników transportem obcym.

Usługi remontowe Do usług remontowych należy zaliczyć koszty wykonanych przez inne jednostki remontów i konserwacji środków trwałych.

Usługi bankowe opłaty manipulacyjne naliczane przez bank: opłaty za potwierdzenie czeku, opłaty za książeczki czekowe, opłaty za dokonanie przelewu, opłaty za prowadzenie rachunku rozliczeniowego. Usługi bankowe są zwolnione z podatku VAT.

Pozostałe usługi obce usługi biurowe usługi komunalne usługi projektowe, koszty przygotowania nowej produkcji koszty usług w zakresie rachunkowości (opłata za weryfikacją bilansu, poradnictwo podatkowe), czynsze i najem nieruchomości, usługi pocztowe, opłaty za telefon, usługi naprawcze.

WYNAGRODZENIA To wypłaty pieniężne wynagrodzeń oraz wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczane do osobowego i bezosobowego funduszu płac, funduszu honorariów oraz wypłaty agencyjno – prowizyjne. Uwaga: W kosztach wynagrodzeń zawarte są składki ZUS opłacane przez pracowników (ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe).

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE ŚWIADCZENIA naliczone w ciężar kosztów odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz świadczenia urlopowe, składki z tytułu ubezpieczeń społecznych opłacane przez pracodawcę (ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe), koszty posiłków regeneracyjno – wzmacniających.

PODATKI I OPŁATY podatek od nieruchomości, opłaty lokalne opłaty za posiadanie pojazdów samochodowych opłaty skarbowe, notarialne opłaty administracyjne opłaty za używanie gruntów opłaty za ochronę środowiska podatek VAT naliczony przy zakupach w części nie podlegającej rozliczeniu z podatkiem należnym.

Pozostałe koszty koszty podróży służbowych, koszty biletów służbowych koszty ryczałtów za używanie do celów służbowych własnych pojazdów samochodowych w obrębie miejscowości stanowiącej siedzibę zakładu pracy, koszty reprezentacji i reklamy (koszty związane z utrzymaniem delegacji kontrahentów krajowych i zagranicznych, koszty poczęstunku gości podmiotu gospodarczego, koszty propagowania sprzedaży produktu, koszty udziału w targach, koszty ubezpieczenia

Układ kosztów według miejsc ich powstawania Pod pojęciem miejsca powstawania kosztów /mpk/ rozumie się wydzielone w przedsiębiorstwie zakresy działalności, których koszty są przedmiotem kontroli, to jest ewidencji i analizy. W praktyce są to komórki organizacyjne przedsiębiorstwa lub określone funkcje /czynności/ dotyczące firmy jako całości.

Rozróżnia się: komórki produkcyjne komórki obsługi funkcje

Komórki produkcyjne Zwane dalej wydziałami, które wykonują zamkniętą technologicznie część procesów produkcyjnych lub określone świadczenia na rzecz podstawowej produkcji przedsiębiorstwa, przy czym zarówno występujące w nich zużycie środków produkcji i czasu pracy załogi jak też wielkość oraz jakość wykonywanych zadań daje się mierzyć z niezbędną dokładnością;

Komórki obsługi Których świadczeń mierzyć nie można lub pomiar jest nieopłacalny jak:magazyny, straż przemysłowa, straż pożarna, działy technologicznego przygotowania produkcji.

Funkcje Ogólnoprodukcyjne, jak profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, racjonalizacja i wynalazczość, szkolenie, remonty oraz funkcje: zarządu, zakupu, sprzedaży.

Układ funkcjonalno-podmiotowy wyróżniają trzy cechy: grupuje on koszty pośrednie produktów pracy – to jest koszty, których odniesienie wprost na produkty w oparciu o dokumenty źródłowe zużycia /kwity Rw, karty pracy, faktury obce/ jest niemożliwe, nieistotne lub nieopłacalne, Obejmuje koszty dotyczące danego kresu sprawozdawczego, a więc koszty: rzeczywiście poniesione w danym okresie, a zarazem go dotyczące, powstałe w przeszłości, lecz obciążające dany okres,

jeszcze rzeczywiście nie zaistniałe, przewidywane do poniesienia w przyszłości, choć związane z działalnością analizowanego okresu. Jest to układ ściśle dostosowany do struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, a więc specyficzny dla każdej firmy.

Pozycje typowe dla układu funkcjonalno-podmiotowego, to koszty: wydziałowe ogólnozakładowe zakupu sprzedaży produkcji pomocniczej działalności bytowej

Koszty wydziałowe Obejmują nie zaliczane do bezpośrednich, koszty wytwarzania powstałe w wydziałach produkcji podstawowej. W szczególności są to koszty utrzymania w ruchu maszyn i innych urządzeń wytwórczych, środków transportowych i narzędzi /napęd, konserwacje, remonty/ kierowania wydziałem, składowania i kontroli technicznej produktów oraz stworzenia ogólnych warunków pracy w wydziale /utrzymanie budynków, oświetlenie, ogrzanie, bezpieczeństwo i higiena pracy, czystość itp./

Koszty ogólne zarządu /w swej istocie stałe/ to nakłady na utrzymanie zarządu podmiotu gospodarczego oraz organizację i obsługę produkcji jako całości, obejmują one koszty: administracyjno-gospodarcze oraz ogólnoprodukcyjne

Koszty zakupu Do kosztów zakupu zalicza się nie objęte ceną zakupu, koszty poniesione bezpośrednio w związku z nabyciem danej partii materiałów i jej dostarczeniem do pierwszego miejsca składowania w przedsiębiorstwie.

Koszty sprzedaży Na koszty sprzedaży składają się, ponoszone przez przedsiębiorstwo w związku ze sprzedażą i objęte ceną sprzedaży koszty bezpośrednie

Układ kosztów według nośników Nośnik kosztów – to przedmiot obserwacji kosztów w ramach ich systemu ewidencyjnego.

Układ kosztów według nośników To urządzenie analityczne prowadzone do konta syntetycznego „Produkcja podstawowa”

Nośnik kosztów W zależności od typu procesu produkcyjnego, nośnikiem kosztów może być: Wytworzona w danym okresie sprawozdawczym grupa asortymentowa wyrobów Grupa wyrobów lub jeden wyrób, Faza procesu 6echnologicznego.

Układ nośnikowy Grupuje wstępnie koszty bezpośrednie produktów pracy, czyli takie których odniesienie na asortyment wyrobów lub zlecenie w oparciu o dowody źródłowe jest możliwe, istotne i opłacalne.

Typowe pozycje kosztów bezpośrednich Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Inne koszty bezpośrednie

Pozycje kalkulacyjne Materiały bezpośrednie (z kosztami zakupu) Płace bezpośrednie wraz z narzutami Inne koszty bezpośrednie (np..przygotowania nowej nowej produkcji, zużycie narzędzi specjalnych) 1+2 +3= razem koszty bezpośrednie Uzasadnione koszty wydziałowe 4+5 = koszt wytworzenia