ZAPOBIEGANIE KONTUZJOM SPORTOWYM W PIŁCE SIATKOWEJ

mgr Wojciech Stępień nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4 z oddziałami sportowymi im. Polskich Olimpijczyków, trener RCS Czarni Radom

Najczęstsze kontuzje siatkarzy Mimo, iż piłka siatkowa jest jedną z niewielu bezkontaktowych gier zespołowych to ryzyko wystąpienia kontuzji kończyn dolnych jest dosyć wysokie. Przyczyną tego są specyficzne warunki walki sportowej prowadzonej w różnych pozycjach na podłożu oraz w powietrzu. Do kontuzji kończyn dolnych dochodzi najczęściej podczas walki przy siatce, kiedy zawodnicy kończąc akcję ofensywną (atak) lub defensywną (blok) lądują często następując na stopy rywala lub kolegi z drużyny. Charakterystyczne urazy dla tego typu sytuacji to skręcenie stawu skokowego lub kolanowego.

Skręcenie stawu skokowego Skręcenie stawu skokowego (nadmierna inwersja) Objawy: - obrzęk (opuchlizna) oraz wylew podskórny. - ból w okolicach stawu. - ograniczenie ruchomości i niestabilność stawu. Postępowanie: Gdy dojdzie do skręcenia stawu skokowego niezwłocznie należy zdjąć but oraz skarpetę i przyłożyć lód, by zniwelować obrzęk. Następnie w pozycji odciążającej kontuzjowaną kostkę należy przetransportować poszkodowanego do szpitala w celu wykonania badań (RTG, USG) oraz zdiagnozowania stopnia uszkodzenia stawu. Ze względu na to, iż uszkodzenia stawu skokowego zazwyczaj dobrze się goją należy wybrać postępowanie zachowawcze: - stabilizator zamiast opatrunku gipsowego - chłodzenie - odpoczynek - ułożenie przeciw-obrzękowe (kontuzjowana noga w górze) - leki przeciwzapalne oraz ewentualnie przeciwbólowe Czas leczenia oraz powrotu na boisku wiąże się ze stopniem uszkodzeń: - stopień I - leczenie 7 - 12 dni, powrót do treningu po 12 dniach. - stopień II - leczenie 10 - 20 dni, powrót do treningu po 21 dniach. - stopień III - leczenie 20 - 40 dni, powrót do treningu po 50 - 60 dniach.

Rehabilitacja stawu skokowego Ćwiczenia są podstawową formą leczenia tego typu urazów. Powinny być wykonywane często w ciągu dnia (3-4 razy - początkowo raczej w małych ilościach, tak żeby nie nasilać bólu, np po 5 minut) Ograniczenie ruchomości jest konsekwencja unieruchomienia. Pełny zakres ruchu można odzyskać po ok 3 tyg - 2 miesięcy, ale dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się dłużej - czasami nawet ponad pół roku. Przy poważnym urazie wskazana jest wizyta u fizjoterapeuty, ponieważ po odzyskaniu względnej ruchomości wskazana jest też praca nad stabilnością stawu (wzmacnianie mięśni i propriocepcja)

Skręcenie stawu kolanowego Skręcenie stawu kolanowego Objawy: - ostry ból w okolicach stawu - obrzęk (opuchlizna) - niestabilność stawu Postępowanie: Przyłożyć lód do kontuzjowanego stawu kolanowego, w pozycji odciążającej bolący staw przetransportować poszkodowanego do szpitala w celu wykonania badań (RTG, USG) oraz zdiagnozowania stopnia uszkodzenia stawu. Postępowanie lecznicze dobierane jest do stopnia uszkodzeń: - stopień I - leczenie zachowawcze (opatrunek unieruchamiający staw, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, rehabilitacja), powrót do treningu po 80 - 90 dniach. - stopień II - najczęściej wiąże się z uszkodzeniem łękotki, torebki stawowej, a w cięższych przypadkach więzadeł dlatego nieuniknione jest leczenie chirurgiczne, a następnie rehabilitacją, powrót do treningu po 180 - 270 dniach. - stopień III - najcięższe skręcenia stawów kolanowych, poważne uszkodzenia łękotki oraz zerwanie więzadeł, leczenie chirurgiczne (artroskopia), rehabilitacja, powrót do treningu po 300 - 360 dniach.    Należy pamiętać, że zbyt wczesny powrót do treningu oraz niedokończony proces leczenia grożą poważnymi konsekwencjami leczonymi tylko i wyłącznie zabiegami chirurgicznymi wiążącymi się z długotrwałą przerwą od sportu. Dlatego kierujmy się maksymą: „wyleczyć, a nie zaleczyć".

Postępowanie doraźne Badanie lekarskie – możemy jedynie określić punkty bolesne. • Natychmiast stosujemy ucisk i lód, ucisk powinien wypełniać zagłębienie wokół ścięgna Achillesa, inaczej dopuścimy do obrzęku wokół kostek. Następnie stosujemy uniesienie kończyny, ucisk profilowany bandażemelastycznym, schłodzenie 20 min wodą z lodem lub COLD-Pak, po osłonięciu skóry (nie wolno kłaść lodu na skórę). Nie przekraczamy 20-25 min chłodzenia na raz – potem godzina odpoczynku.

STABILIZATORY Po uspokojeniu sytuacji – stabilizator Potem na doleczanie – stabilizator aktywny z uciskiem pneumatycznym na ok. 10 dni. Potem na doleczanie – stabilizator aktywny

STABILIZATORY STAWU KOLANOWEGO Wzmacniają staw kolanowy i działają profilaktycznie.

Częstotliwość występowania urazów w zależności od poziomu sportowego (liczba nowych urazów w ciągu roku) x 104 Częstość = ---------------------------------------------------------------------------- liczba x liczba x liczba Uczestników godzin zajęć tygodni w roku sportowych Częstotliwość występowania urazów w zależności od poziomu sportowego