Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Publicznych w Łasinie ID grupy: 96/77_MP_G2 Kompetencja: Matematyczno - przyrodnicza Temat projektowy: Odżywiaj się zdrowo – zapobiegaj chorobom Semestr/rok szkolny: Semestr III 2010/2011

NASZA GRUPA Anna Arendt Daria Czarnecka Piotr Domeracki Maja Kelas Karolina Kochanowska Kamil Konowalski Magdalena Kosiarek Patryk Krzemiński Joanna Kurzyńska Piotr Kusz Patrycja Przybylska

TROCHĘ WSPOMNIEŃ Z SEMESTRU III

ODŻYWIAJ SIĘ ZDROWO - ZAPOBIEGAJ CHOROBOM

Zdrowie Na początek samo pojęcie zdrowie. Co to oznacza? Zdrowie – oznacza prawidłowy stan organizmu i dobre samopoczucie. Zdrowie fizyczne – stan kiedy wszystkie nasze narządy funkcjonują poprawnie. Zdrowie psychiczne – oznacza m.in. umiejętność radzenia sobie z codziennymi sprawami. Zdrowie społeczne – to umiejętność życia z innymi ludźmi i kontaktowania się z nimi.

Choroba Choroba – reakcja ustroju na działanie czynnika chorobotwórczego, prowadząca po wyczerpaniu zdolności adaptacyjnych ustroju, do zaburzeń współdziałania narządów i tkanek, a w następstwie do zaburzeń czynnościowych i zmian organicznych w tkankach, narządach, układach i całym ustroju.  

Anoreksja Jest niewątpliwe chorobą psychiczną, której podłoże znajduje się w rodzinie, środowisku chorego – w pracy, szkole - i ogółem w nieprawidłowych relacjach interpersonalnych. Chora jednostka popada w zaburzenia w odżywianiu w efekcie zetknięcia się z patologiami rodzinnymi, toksycznymi rodzicami, czy brakiem akceptacji środowiska.

bulimia Jest stosunkowo niedawno wyodrębnionym zaburzeniem psychicznym. Jest to prawdopodobnie główny powód, dla którego choroba ta jest mało poznana, i mało osób rozumie na czym ona polega. Podczas poszukiwania w Internecie informacji na temat bulimii można znaleźć wszędzie podobne do siebie informacje, typu: "... to zaburzenie odżywiania polegające na występujących co jakiś czas napadach obżarstwa oraz następujących po nich epizodach wymiotowania, ćwiczeń fizycznych, stosowania leków przeczyszczających" etc. Jednak na bulimię należy spojrzeć zdecydowanie szerzej.

LEKOMANIA Lekomania, farmakomania, zależność lekowa to nawykowe nadużywanie leków, przeważnie nasennych, przeciwbólowych, ale także pobudzających oraz ataraktycznych („uspokajacze”), związane z zależnością psychiczną i fizyczną. Termin rozciąga się też niekiedy na nadużywanie środków, które nie są lekami, wówczas należy raczej mówić o toksykomanii.

Nadwaga Nadmiar substancji odżywczych gromadzi się w postaci tłuszczu, prowadząc do nadwagi. Gdy ciężar ciała wzrośnie w znacznym stopniu, mamy do czynienia z otyłością. Duża ilość tłuszczów w organizmie źle wpływa na stan naczyń krwionośnych oraz na pracę serca.

OTYŁOŚĆ Patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia.

OTYŁOŚĆ Przyczyny otyłości: zbyt dużo słodyczy brak ruchu uwarunkowania genetyczne spożywanie dużych ilości tłuszczów

UZALEŻNIENIA NARKOMANIA

„Bogurodzica dzieciaka” Łukasz Choiński, uczeń LO w Łodzi Codziennie widuje się znajomych ludzi, potem znikają. To znaczy, że wpadli w nałóg. Rodzice chronią ich czasem przed kłopotami, policją, odpowiedzialnością. Ale narkomana to tylko pogrąża. Pisałem o kolegach, którzy mieli wtedy po 14 lat ...

„Dzieciaku narkomanie. Co się z tobą stanie „Dzieciaku narkomanie. Co się z tobą stanie? Przez naród ganiony, matkę i ojca chroniony. Dzieciaku, opamiętaj się. Odrzuć kuszenie dilera. Usłysz głos swego sumienia. Nie wyciągaj dłoni po truciznę, bo ona zostawi na twym życiu piętno i bliznę. Dzieciaku, opamiętaj się.”

Narkomania gr. narke – odrętwienie, mania - szaleństwo Co to jest narkomania? Skutki używania narkotyków Stałe lub okresowe używanie w celach innych niż medyczne środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich. Niektóre narkotyki przyjmowane są w postaci zastrzyków. Brudne igły mogą powodować owrzodzenia, ropnie, zatrucie krwi i żółtaczkę. Wielokrotne używanie tych samych igieł i strzykawek sprzyja przenoszeniu wirusa HIV.

NarkoTYKI amfetamina LSD kanabinol marihuana, amfa, feta, speed LSD kwas, kwach kanabinol marihuana, trawka, gandzia, hasz, maryśka (występuje w konopiach indyjskich) i wiele innych … wywołuje zwykle podniecenie, bezsenność i halucynacje zwykle wywołuje u osoby zażywającej halucynacje, stan euforii i depresji wywołuje stan pobudzenia, euforii, również niepokoje, omamy, zaburzenia czasu oraz przestrzeni

NarkoTYKI Narkotyki uzależniają organizm nie tylko fizycznie, ale i psychicznie. Wyleczenie się z narkomanii jest niezwykle trudne i wymaga mobilizacji nie tylko narkomana, ale i jego otoczenia. Zażywanie substancji uzależniających, niezależnie od ich postaci, wyniszcza ciało człowieka.

SPOTKANIE Z TERAPEUTĄ

SPOTKANIE Z TERAPEUTĄ

ALKOHOLIZM Uzależnienie od alkoholu - etanolu, alkoholu etylowego, C2H5OH nazywamy alkoholizmem. Alkoholizm jest chorobą, która rozwija się niezależnie, od naszej woli i świadomości. Polega na niekontrolowanym spożywaniu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnego zgonu. Jest to choroba, którą można leczyć.

Fazy alkoholizmu

SKUTKI NADMIRNEGO PICIA ALKOHOLU Alkohol może doprowadzić do: zaburzeń życia rodzinnego - 94% problemów w kontaktach z ludźmi - 84% problemów finansowych – 82% przemocy wobec bliskich – 57% problemów z prawem (karalność) – 51%

MINI TEST 3. Rodzina alkoholika: a) jest zadowolona b) cierpi razem z nim c) nic nie robi 4. Alkoholik szuka pomocy: a) w sklepie monopolowym b) w poradni AA c) u kolegi 5. Abstynent to: a) człowiek który pije tylko piwo b) człowiek który pije wino c) człowiek który nie pije żadnego alkoholu   1. Alkohol: a) nie ma wpływu na zdrowie b) służy zdrowiu c) jest szkodliwy dla zdrowia 2. Alkoholik: a) pije czasami b) pije często c) nie pije wcale

Palenie tytoniu Proces, podczas którego substancje (najczęściej tytoń) są spalane, a dym, który wydziela się podczas tego procesu jest wdychany (inhalowany).

NISZCZĄCY WPŁYW NIKOTYNY NA ORGANIZM CZY WARTO PALIĆ PAPIEROSY? NIKOTYNA to bardzo szybko działająca trucizna dawka ok. 20 mg jest trująca dawka 40 – 60 mg powoduje śmierć człowieka PALENIE TYTONIU POWODUJE RAKA I CHOROBY SERCA

SZKOLNE AKCJE ANTYNIKOTYNOWE

SZKOLNE AKCJE ANTYNIKOTYNOWE

SZKOLNE AKCJE ANTYNIKOTYNOWE

Zachorowalność na nowotwory w Polsce W Polsce rocznie średnio umiera ok. 380 tys. osób, w tym tylko z powodu chorób nowotworowych ponad 70 tys. Choroby nowotworowe są przyczyną blisko 20% wszystkich zgonów. Ostatnie 20 - lecie przyniosło wzrost liczby zachorowań i zgonów z powodu choroby nowotworowej. Pięć nowotworów - płuc, jelita grubego, piersi, prostaty i żołądka - stanowi ponad połowę wszystkich zachorowań na raka w Europie. W Polsce w ostatnich latach notuje się znaczny wzrost zachorowań i zgonów z powodu raka piersi, płuc i jelita grubego.

Najczęściej występujące nowotwory U KOBIET U MĘŻCZYZN 1. rak sutka 2. rak jelita grubego 3. rak płuca 4. rak szyjki macicy 5. rak trzonu macicy 6. rak jajnika 1. rak płuca 2. rak jelita grubego 3. rak prostaty 4. rak pęcherza moczowego 5. rak żołądka 6. rak krtani

ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYCIU CODZIENNYM Skład pierwiastkowy organizmu człowieka Organizm człowieka w 65% składa się z wody, będącej głównym środowiskiem każdej komórki i tkanki. Pozostałe 45% to pierwiastki występujące w organizmie pod postacią innych związków chemicznych. Ulegają one przemianom chemicznym, a ich strata musi być uzupełniana pokarmem.

Podstawowe składniki żywności Do podstawowych składników żywności należą tłuszcze, białka, cukry i witaminy. Odgrywają one ważną rolę w podtrzymywaniu czynności życiowych człowieka. Spełniają trzy podstawowe funkcje: FUNKCJE SKŁADNIKÓW ŻYWNOŚCI ↙ ↓ ↘ ENERGETYCZNA BUDULCOWA REGULUJĄCA ↓ ↓ ↓ TŁUSZCZE BIAŁKA WITAMINY CUKRY SOLE MINERALNE WODA SOLE MINERALNE

Dlaczego zimą jemy więcej tłuszczÓW? Tłuszcze są najważniejszym składnikiem energetycznym pożywienia, ponieważ ich przemiany w organizmie są źródłem energii niezbędnej do przebiegu procesów życiowych. Tłuszcze to estry kwasów karboksylowych i glicerolu. Występują w tkankach zwierzęcych i nasionach roślin oleistych. Tłuszcze roślinne są na ogół cieczami, a zwierzęce ciałami stałymi. Źródła tłuszczów: olej, smalec, tran, masło, wędliny, orzechy.

CZY W ORZECHACH JEST TŁUSZCZ? Tłuszcze występują w bardzo wielu pokarmach. Często nawet nie uświadamiamy sobie ich obecności. O ich występowaniu w pożywieniu można się przekonać, wykonując proste doświadczenie. Do wykonania doświadczenia potrzebne będą: - nasiona słonecznika - orzechy włoskie, macadamia - parowniczki - benzyna, bibuła

Przebieg doświadczenia Rozetrzyj niewielką ilość orzechów, masę zalej benzyną, dobrze wmieszaj. Następnie nanieś parę kropli tak przygotowanego roztworu na bibułę. Wysusz i obejrzyj bibułę trzymając ją pod światło. Obserwacje: Tłuszcz zawarty w nasionach rozpuszcza się w benzynie. Po naniesieniu roztworu na bibułę benzyna odparowuje i pozostaje tłusta plama, co świadczy o obecności tłuszczy w nasionach orzechów. Wnioski: Tłuszcze są głównym źródłem energii dla organizmu, potrzebnej do ogrzania ciała i utrzymania stałej jego temperatury. Dla człowieka wnosi ona 36,6C. Mogą być też materiałem zapasowym, odkładającym się w postaci tkanki tłuszczowej pod skórą. Zabezpieczają organizm przed utratą ciepła.

WYNIKI doświadczenia

orzechy macadamia Orzechy macadamia są jednym z najwartościowszych rodzajów pożywienia; zawierają duże ilości białka, witamin, składników mineralnych i zdrowego tłuszczu; powinny być spożywane regularnie, ale z umiarem, ze względu na dużą zawartość kalorii. Tłuszcze tych orzechów zawierają niezwykle cenne dla zdrowia Kwasy nienasycone - omega-6 i omega-3. Obecność fitosteroli i lecytyny oraz flawonoidów sprawia, że makadamia działają odmładzająco.

WĘGLOWODANY, CUKRY WĘGLOWODANY PROSTE ZŁOŻONE ↓ ↓ ↓ SACHAROZA SKROBIA ↙ ↘ PROSTE ZŁOŻONE ↓ ↓ ↓ GLUKOZA DWUCUKRY WIELOCUKRY FRUKTOZA ↓ ↓ SACHAROZA SKROBIA LAKTOZA CELULOZA

Skrobia Wielocukier powstały w wyniku połączenia od kilkuset do kilku tysięcy cząsteczek glukozy. Skrobia jest substancja zapasową większości roślin, występuje również w nasionach i bulwach. Najwięcej skrobi zawierają ziarna zbóż. Ryż może jej zawierać do 80%. Dużo skrobi zawierają również bulwy ziemniaków. Skrobia jest głównym węglowodanem w diecie człowieka.

Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych Jodyna, chleb, płatki, ziemniak, mąka ziemniaczana DOŚWIADCZENIE WYNIK DOŚWIADCZENIA

Jakie związki chemiczne są budulcem naszego organizmu? Podstawowym składnikiem wszystkich organizmów są białka – związki chemiczne określane czasem jako proteiny (gr. protos - pierwszy). Białka pełnia funkcję budulcową w strukturach komórkowych: budują mięśnie, paznokcie, włosy i tkanki wielu organizmów oraz uczestniczą w złożonych procesach biologicznych przebiegających w komórkach organizmów. Cząsteczki białek zbudowane są z czterech podstawowych pierwiastków – węgla, wodoru, tlenu i azotu. Człowiek jak większość zwierząt, musi spożywać białko roślinne lub zwierzęce, ponieważ nie jest w stanie wytworzyć go z innych , niebiałkowych składników pokarmowych.

PRODUKTY BIAŁKOWE + ŚREDNIA ZAWARTOŚĆ BIAŁKA Źródła białka PRODUKTY BIAŁKOWE + ŚREDNIA ZAWARTOŚĆ BIAŁKA ŹRÓDŁA BIAŁKA zwierzęcego: mięso drób jaja ryby mleko sery roślinnego: nasiona roślin strączkowych produkty zbożowe

Z WĄTROBY WIELORYBA –TRAN RYBY SUSHI TŁUSZCZ Z WĄTROBY WIELORYBA –TRAN Podstawowym składnikiem sushi są ryby, będące źródłem łatwo przyswajalnego białka. Korzystnie wpływają na pamięć i pracę układu nerwowego. Wysoka zawartość kwasów omega-3 pozytywnie wpływa na wzrok oraz ogólne samopoczucie. Badania dowodzą, że osoby, które codziennie spożywają ryby rzadziej cierpią na depresję. Sushi korzystnie wpływa także na zdrowie skóry, ma właściwości wygładzające. Wzmacnia odporność, jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Działanie różnych substancji na białko Działanie na białko (probówka 1): roztworem NaCl (probówka 2) Denaturacja białka polega na zniszczeniu jego struktury przestrzennej. Wszystkie substancje Powodujące denaturację białka są szkodliwe dla organizmów, ponieważ proces ten jest nieodwracalny. Pod wpływem wszystkich związków chemicznych użytych w doświadczeniu nastąpiło ścięcie białka, ale tylko białko z probówki 2 powróciło do swojej pierwotnej postaci po wlaniu do wody. Odwracalne ścięcie białka pod wpływem chlorku sodu to tzw. wysalanie białka. roztworem CuSO4, HCl, alkoholem etylowym (probówka 3, 4, 5)

Jak można wykryć białka? WYNIK DOŚWIADCZENIA REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE BIAŁKA REAKCJA BIURETOWA (PROBÓWKA 1 z CuSO4) REAKCJA KSANTOPROTEINOWA (PROBÓWKA 2 z HNO3)

WITAMINY I MINERAŁY Witaminy to substancje organiczne niezbędne dla zdrowia. Poza witaminą D i niacyną organizm nie potrafi ich syntetyzować i muszą być dostarczane z pożywieniem. W przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są magazynowane w ustroju. Trzeba je przyjmować codziennie. Składniki mineralne to ważne dla zdrowia pierwiastki chemiczne (żelazo, fluor, siarka, cynk i wapń), których organizm nie wytwarza. Pierwiastki potrzebne tylko w śladowych ilościach to mikroelementy.

Makro i mikroelementy

Witaminy Witamina B9 (kwas foliowy) Witamina B12 Witamina C Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A D E K w wodzie: Witamina B6 Witamina B9 (kwas foliowy) Witamina B12 Witamina C Witamina H (biotyna) Witamina PP

WITAMINA A WITAMINA D Znaczenie: bierze udział w procesie widzenia i prawidłowym funkcjonowaniu skóry, zapewnia wzrost i rozwój Skutki niedoboru: zahamowanie wzrostu, złe widzenie o zmroku, czyli tak zwana kurza ślepota, choroby skóry WITAMINA D reguluje ilość wapnia i fosforu w organizmie, odpowiada za prawidłową budowę kości osteoporoza, krzywica

Witamina e WITAMINA K Znaczenie: zapewnia prawidłową pracę mięśni, układu nerwowego, zapobiega starzeniu się, łagodzi zmęczenie Skutki niedoboru: osłabienie i zanik mięśni, uszkodzenie krwinek czerwonych, niedokrwistość WITAMINA K wspomaga krzepnięcie krwi i gojenie się złamań kości skłonność do krwawień, zaburzenia krzepnięcia krwi, krwotoki

WITAMINA B9 (KWAS FOLIOWY) Znaczenie: uczestniczy w przemianie białek, wpływa na odporność organizmu Skutki niedoboru: drgawki, nadmierna pobudliwość, choroby skóry, zaburzenia przemiany białek WITAMINA B9 (KWAS FOLIOWY) pobudza wytwarzanie krwinek czerwonych, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego niedokrwistość, czyli anemia, wypadanie włosów zahamowanie wzrostu

Witamina B12 WITAMINA C Znaczenie: pobudza wytwarzanie krwinek czerwonych Skutki niedoboru: niedokrwistość, zaburzenia wzrostu WITAMINA C zwiększa odporność, przyspiesza gojenie się ran, uczestniczy w rozwoju tkanki kostnej, ma właściwości bakteriobójcze szkorbut: owrzodzenie dziąseł, wypadanie zębów, krwawienie z błon śluzo­wych, pękanie drobnych naczyń krwionośnych

Witamina H (biotyna) WITAMINA PP Znaczenie: wpływa na zdrowie skóry i włosów, bierze udział w wytwarzaniu kwasów tłuszczowych, przemianach aminokwasów i cukrów Skutki niedoboru: zapalenie skóry i jelit, bóle mięśni WITAMINA PP udział w oddychaniu komórkowym, wpływa na prawidłowe działanie przewodu pokarmowego i układu nerwowego Skutki niedoboru: zapalenie skóry i śluzówki jamy ustnej, kłopoty z pamięcią, zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

WITAMINKI DLA CHŁOPCZYKA I DZIEWCZYNKI Spójrzcie na Jasia, co za chudzina, słaby, mizerny, ponura mina, a inni chłopcy, silni jak słonie, każdy gra w piłkę lepiej niż Boniek! Witaminki, witaminki dla chłopczyka i dziewczynki, wszyscy mają dziarskie minki, bo zjadają witaminki! Wiśnie i śliwki, chrupka marchewka, gruszka, pietruszka i kalarepka, kwaśne porzeczki, słodkie malinki, to wszystko właśnie są witaminki!

fluor WAPŃ Znaczenie: składnik kości i zębów, wzmacnia szkliwo zębów Skutki niedoboru: krzywica, rozmiękanie kości, próchnica zębów, bóle mięśni Występowanie: większość produktów spożywczych WAPŃ Znaczenie: składnik kości i zębów, umożliwia prawidłową pracę serca oraz mięśni Skutki niedoboru: próchnica zębów, osłabienie kości, zaburzenia pracy serca

magnez Znaczenie: wpływa na przemianę cukrów, witaminy C, umożliwia pracę układu nerwowego i serca Skutki niedoboru: zaburzenia pracy serca, migreny ŻELAZO Znaczenie: składnik hemoglobiny, która umożliwia transport tlenu Skutki niedoboru: anemia JOD Znaczenie: bierze udział w wytwarza­niu hormonów potrzebnych do wzrostu człowieka, rozwoju mózgu i układu nerwowego Skutki niedoboru: zaburzenia wzrostu, choroby układu nerwowego

Skąd wzięła się litera „E” w nazwach dodatków DO żywności? Substancje dodatkowe żywności oznakowane są symbolem E (jak Europa) i liczbą zgodną z międzynarodowym systemem numerycznym – INS (ang. International Numbering System). Symbole E umieszczone na opakowaniu są deklaracją producenta, że substancje dodane do żywności zostały użyte w ilości odpowiadającej przeznaczeniu i pochodzą z listy zatwierdzonej przez władzę Wspólnoty Europejskiej, oraz że, zgodnie z obecnym toksykologicznym stanem wiedzy, nie są szkodliwe dla zdrowia przy właściwym ich stosowaniu. U wielu osób wręcz zgrozę budzą, kojarzące się z czymś zupełnie innym, nazwy dodatków, takie jak: kurkumina, antocyjany, tokoferol, kwas askorbinowy, karoten. Są to konserwanty, zagęstniki, barwniki, a nawet witaminy, np. tokoferol (E 307) jest witaminą E, kwas askorbinowy (E 300) – witaminą C, beta-karoten (E 160) – prowitaminą A, czy też antocyjany (E163), które są barwnikami naturalnymi uzyskiwanymi z czarnych winogron. Wielu konsumentów uważa, że należy powstrzymywać się od kupowania produktów z dużą ilością E. Tymczasem to właśnie duża liczba symboli E dowodzi uczciwość producenta, ponieważ dodatki do żywności opatrzone symbolem E są najbardziej przebadaną grupą składników spożywczej żywności. Należy także pamiętać, że przez dodanie konserwantów, bezpieczeństwo i jakoś produktu ulega polepszeniu, a nie pogorszeniu. Nie należy zatem mieć zaufania do etykiet bez E, ponieważ nie wiadomo, jakich dodatków użył producent.

Syntetyczne, identyczne z naturalnymi Dodatki do żywności Naturalne Syntetyczne, identyczne z naturalnymi Syntetyczne sztuczne występują w przyrodzie w surowcach roślinnych bądź zwierzęcych. mają identyczną budowę i właściwości, jak związki występujące w przyrodzie, ale zostały otrzymane inną metodą niż z surowca naturalnego. zostały otrzymane na drodze syntezy chemicznej i nie występują w przyrodzie.

BARWNIKI NATURALNE SYNTETYCZNE nazwa oznaczenie barwa kurkuma E 100 żółta chlorofil E 140 zielona karmel naturalny E 150a brązowa karoten E 160a pomarań-czowa nazwa oznaczenie barwa żółcień chinolinowa E 104 zielonożółta pomarań-czowa E 110 azorubina E 122 czerwona błękit parentowy E 131 niebieska

Kwas benzoesowy (E 210) C6H5COOH to chemiczny konserwant, choć w stanie naturalnym występuje między innymi w czarnych jagodach, borówkach, malinach oraz żurawinie. Kwas benzoesowy (E 210) Jagoda

Kwas karminowy, koszenila, karmina (E 120) C22H20O 13 czerwony barwnik, uznany został za naturalny, mimo że nie występuje bezpośrednio w pożywieniu człowieka, a pozyskiwany jest na drodze ekstrakcji z wysuszonych żeńskich owadów koszenili (Dacitilopius coccus), żyjących na meksykańskich kaktusach.

Karmel E 150 C6H12O6 (glukoza) uważany jest za barwnik naturalny. Tradycyjnie jest to cukier poddawany ogrzewaniu do wysokiej temperatury. Na skalę przemysłową jest otrzymywany na drodze kontrolowanego oddziaływania związków chemicznych (np. amoniaku) na węglowodany.

Co robić żeby być zdrowym i zapobiegać chorobom? Oto nasze wnioski: jedz regularnie unikaj używek unikaj fast - food’ów jedz owoce i warzywa uprawiaj sport dbaj o higienę ubieraj się stosownie do pogody unikaj miejsc z nagromadzeniem bakterii

Piramida Żywieniowa

Każdego dnia należy zjeść jedną porcję… świeżych owoców (około 125g), na przykład na śniadanie (musli), lub między posiłkami gotowanych lub świeżych owoców (około 125g), na deser po obiedzie surowych warzyw (około 100g) w postaci sałatek, jako przystawki do obiadu, między głównymi posiłkami lub na kolację gotowanych warzyw (około 200g) w południe i wieczorem surowych warzyw (około 100g) jako przybranie kanapek, na przekąskę lub w postaci sałatki na drugie śniadanie lub podwieczorek soków lub owoców (200 ml) zamiast normalnych porcji warzyw i owoców

Co daje nam zdrowy tryb życia? Jak nie trudno się domyślić, przede wszystkim daje zdrowie i dobre samopoczucie. Spowodowane jest to właściwym funkcjonowaniem organizmu, to znaczy wszystkich narządów wewnętrznych i zewnętrznych. Jeżeli dostarczamy organizmowi odpowiednie pożywienie, bogate w niezbędne dla nas witaminy i minerały, to spowoduje lepszą przemianę materii.

Najważniejsze składniki owoców i warzyw Witaminy/ substancje mineralne Specyficzne działanie Dzienne Zapotrzebowanie Źródła Beta-karoten Chroni przed wolnymi rodnikami, regeneruje skórę 2-4 mg Cykoria, roszponka, jarmuż, melon dynia, miodowy, marchewka, szpinak, kapusta włoska, botwina Witamina C Chroni przed wolnymi rodnikami, wzmacnia system obronny organizmu, buduje tkankę łączną 100 mg Brokuły, koper włoski, kiwi, jarmuż, czarne porzeczki, papaja, papryka, brukselka Witamina E rodnikami 12-14 mg Koper włoski, papryka, żywokost, szparagi, kapusta włoska Kwas foliowy Wpływa korzystnie na rozrost komórek 400 g Zielony groszek, jarmuż, brukselka Potas Wpływa na bilans płynów w organzmie Awokado, roszponka, koper włoski, jarmuż, ziemniaki, pasternak, szpinak, topinambur Wapń Ważny dla budowy kości i systemu nerwowego 1000 mg Brokuły, koper włoski, jarmuż Magnez Wpływa na pracę mięśni 300-350 mg Koper włoski, kalarepa, papaja, portulaka Żelazo Przenosi tlen we krwi, wzmacnia system obronny organizmu 10-15 mg Brokuły, roszponka, koper włoski, żywokost

Najważniejsze składniki owoców i warzyw Substancje bioaktywne Specyficzne działanie Dzienne Zapotrzebowanie*) Źródła Karotenoidy Chronią przed wolnymi rodnikami - Morele, brokuły, roszponka, grapefruity, jarmuż, wiśnie, dynia, marchewka, nektarynki, papaja, papryka, szpinak, pomidory, kapusta włoska Flawonoidy Chronią przed wolnymi rodnikami i zarazkami chorobotwórczymi Jabłka, pomarańcze, brokuły, jeżyny, endywia, truskawki, jarmuż, maliny, czarna porzeczka, por, ciemne winogrona, cebula Glukozynolaty Kalafior, brokuły, kalarepa, rzodkiewki, rzodkiew, brukselka, czerwona kapusta Siarczki Chronią przed infekcją, obniżają poziom cholesterolu we krwi Czosnek, cebula Terpeny Prawdopodobnie chroni przed rakiem Przyprawy, zioła, owoce cytrusowe Substancje balastowe Wspomagają proces trawienia, zapobiegają rakowi jelit, zmniejszają apetyt 30 g Brokuły, jeżyny, koper włoski, jagody, maliny, porzeczki, kiwi, bulwy selera, brukselka, biała kapusta *) Dane Niemieckiego Towarzystwa do spraw Żywienia dla dorosłych (25-50lat) – brak danych.

Idealne przekąski z warzyw i owoców Przekąska Ważne składniki Działanie 1 jabłko 1 pomarańcza 3 pomidory 100 g ciemnych winogron 1 mały melon Galia 100 g truskawek 1 owoc kiwi 1 papryka 5 rzodkiewek 10 słupków z ogórka 1 banan pektyna witamina C likopen kwas foliowy beta-karoten olej kamforowy Witamina C flawonoidy kwas salicylowy kwas ferulowy magnez pobudzają pracę jelit wzmacniają układ immunologiczny zapobiegają zachorowaniu na raka wspierają rozwój komórek chroni przed szkodliwym działaniem słońca chronią przed rakiem wzmacnia układ immunologiczny odmładzają serce zapobiegają stanom zapalnym odtruwa substancje rakotwórcze wpływa na sprawność mięśni Taką przekąskę można zjeść zamiast deseru, drugiego śniadania lub podwieczorku.

POTRZEBY ŻYCIOWE SKŁADNIKI POKARMU PROPORCJE Tłuszcze, węglowodany i białka. Witaminy i składniki mineralne. Błonnik, różne składniki Pochodzenia roślinnego nieulegające wchłanianiu, lecz ważne dla prawidłowego trawienia. Woda potrzebujemy jej co najmniej 1,5 l dziennie. Zawarta we wszystkich rodzajach pokarmu. Zdrowy sposób odżywania wymaga zachowana proporcji tłuszczów, białek i węglowodanów. Węglowodany - 58% Nasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe – 20% Białka – 12% Nasycone kwasy tłuszczowe -10%

Akcje ZACHĘCAjące DO PICIA MLEKA

PIJ MLEKO – BĘDZIESZ WIELKA, BĘDZIESZ WIELKI

Ruch to zdrowie Lepsze dotlenienie mózgu powoduje poprawę samopoczucia i efektywności myślenia. Systematyczny wysiłek fizyczny zwiększa wytrzymałość i sprawność mięśnia sercowego, co sprawia, że organizm nie męczy się tak szybko. Zwiększa się pojemność płuc, dzięki czemu sprawniej przeprowadzają one wyminę gazową. Wzrasta gęstość kości, a co za tym idzie zmniejsza się ryzyko wystąpienia osteoporozy. Rośnie też wytrzymałość i odporność kości na urazy.

Ruch to zdrowie

CZY TWOJA WAGA MIEŚCI SIĘ W ZIELONYM POLU? Aby sprawdzić czy nasza waga jest w normie możemy obliczyć swój, tzw. wskaźnik masy BMI. 1)  Wskaźnik poniżej 18,5 oznacza niedowagę. 2) Wskaźnik między 18,5 a 25 oznacza prawidłową masę ciała. 3) Wskaźnik między 25 a 30 oznacza nadwagę. 4) Wskaźnik między 30 a 40 oznacza otyłość. 5) Wskaźnik powyżej 40 oznacza otyłość olbrzymią. BMI to skrót od „Body Mass Index”, co oznacza „wskaźnik wagi ciała”.

Zakresy wartości bmi Jeśli współczynnik BMI jest w przedziale poniżej 18,5 nie zaszkodzi przybranie na wadze. Jeśli współczynnik BMI mieści się w przedziale 20-25 oznacza to prawidłową wagę ciała. Jeśli współczynnik BMI zawiera się w przedziale 25-30 oznacza to nadwagę. Jeśli współczynnik BMI wynosi powyżej 30, oznacza to otyłość.

Jakie rodzaje sportu można uprawiać przy nadwadze? zalecane zalecane pod pewnym warunkiem nieodpowiednie bieg łyżwiarski jazda na rolkach gimnastyka jazda na rowerze wioślarstwo pływanie bieg narciarski marsz badminton koszykówka siłownia narciarstwo alpejskie (dla zaawansowanych) tenis wędrówki piłka nożna jogging squash narciarstwo alpejskie (dla początkujący) Organizm zaczyna spalać rezerwy tłuszczu dopiero wtedy, kiedy trening trwa przynajmniej 20 minut. Ćwiczenia powinno wykonywać się codziennie. Można iść również na szybki spacer, pojeździć na rowerze, albo zrobić kilka okrążeń na basenie.

Jak uniknąć przyrostu wagi? Tuczące dania Alternatywa „Zaoszczędzony” tłuszcz 100 g salami 150 g kotleta jagnięcego 150 g łopatki wieprzowej 100 g żółtego sera (50% tł.) 100 g twarogu śmietankowego 100 g gęstej śmietany (creme fraiche) 50 g chipsów ziemniaczanych 1 kawałek tortu 1 kawałek ciasta marmurkowego 50 g czekolady 4 łyżki El Pesto (40 g) 30 g kaszanki 200 ml chudego mleczka owocowego 100 ml śmietankowych lodów owocowych 10 g masła orzechowego bułeczka i 30 g mortadeli 100 g wędliny z indyka 150g sznycla jagnięcego 150 g sznycla wieprzowego 100 g żółtego sera (30% tł.) 100 g chudego twarogu 100 g kwaśnej śmietany 50 g chipsów bananowych 1 babeczka z truskawkami 1 kawałek placka drożdżowego ze śliwkami 50 g owoców 4 łyżki sosu pomidorowego bez oleju 30 g pasty z soczewicy 200 ml soku owocowego 100 ml lodów owocowych bez śmietany 10 g pasty owocowej bułeczka z pomidorami 29 g 26 g 21 g 20g 11g 20 g 9 g 11 g 16 g 27 g 8 g 3 g 7 g 10 g

FAKTY I LICZBY Człowiek przesypia przeciętnie jedną trzecią swojego życia. Roczne dziecko śpi średnio 14 godzin na dobę, 5-latek – 12godzin, a 90 procent dorosłych przesypia 6-9 godzin. Człowiek zjada przeciętnie w ciągu swojego życia 40 ton pożywienia.

FAKTY I WYKRESY Ile śpi dziecko w ciągu doby? 5-latek śpi ok. 12h Roczne dziecko śpi ok. 14h

FAKTY I WYKRESY Ile przeciętnie śpi dorosły człowiek w ciągu doby? Dorosły człowiek śpi 6h Dorosły człowiek śpi 9h

Głód na świecie

Wyżywienie ludnośCI i dostęp do wody pitnej

Znaczenie wody w życiu Na świecie nie brak wody pitnej, jednak z braku dostępu do niej każdego dnia umierają tysiące ludzi, rocznie - kilka milionów. W przyszłości woda stanie się bogactwem, o które mogą toczyć się wojny. Już dziś jest lukratywnym biznesem - niestety, nie dla tych, którzy jej potrzebują.

„Substancja to nad wyraz prosta, a tak cudowna, że nie uwierzycie „Substancja to nad wyraz prosta, a tak cudowna, że nie uwierzycie! Bo, choć bez koloru, smaku i zapachu, to każda jej kropla cenna jako życie. Niczym boży dar, spada na nas z nieba. Tworzy rzeki, jeziora, morza. Bez niej nie ma chleba. Przeto dbaj o nią, szanuj i oszczędzaj! I na próżno ni kurka, ni kranu, nigdy nie odkręcaj! Tymi prostymi słowy kończy się ma oda, a ta cudowna substancja to zwyczajna WODA.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

BIBLIOGRAFIA Podręcznik dla gimnazjum „Puls życia” Wydawnictwo Nowa Era Podręcznik dla gimnazjum - Chemia Nowej Ery 3, Wydawnictwo Nowa Era Podręcznik dla gimnazjum - Ciekawa chemia część 3, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Aukcyjna Podręcznik dla gimnazjum – Chemia organiczna , Wydawnictwo Zofii Dobkowskiej Żak Podręcznik dla gimnazjum - Chemia 3, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON Podręcznik dla gimnazjum – Chemia i my, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Aukcyjna http://sciaga.onet.pl/12581,57,157,49,0,22988,sciaga.html http://www.sciaga.pl/slowniki-tematyczne/1024/pierwiastki-chemiczne-budujace-zywe-organizmy/ http://twojazmiana.pl/artykul,makroelementy-cz-i,18.html http://www.zpsem.com/mikro-i-makroelementy-podawa-czy-nie-t769.html http://www.webshock.com.pl/suplementacja-kiedys-i-dzis/ http://kulturystyka.pl/mikro-i-makroskladniki/ http://www.florovit.pl/strona-znaczenie-skladnikow-pokarmowych-322.html http://en.wikipedia.org/wiki/File:Young-Justus-Liebig.jpg http://czterykaty.pl/czterykaty/5,99539,6732971,Reczna_robota.html?i=9 http://www.wersus.com.pl/2006%20obrazki/czas/zegar%20dzienny.jpg http://www.wersus.com.pl/2006%20obrazki/czas/doba.jpg http://atogratka.pl/?p=productsMore&iProduct=162