Moja okolica

Warto zobaczyć … Przybywającym w nasze strony turystom polecamy nie tylko piękno nieskażonej cywilizacją natury, zacisze lasów, ale także interesujące ślady burzliwej przeszłości tej ziemi. Są to kościoły, dwory, szkoły ludowe, pomniki upamiętniające ważne wydarzenia historyczne, cmentarze kryjące prochy bohaterów wojen światowych, kapliczki, figury i krzyże przydrożne, pomniki przyrody. Każdy, kto interesuje się historią tej ziemi może wybrać się szlakiem kościołów, cmentarzy wojennych czy kapliczek lub ograniczyć się tylko do zwiedzenia jednej wsi. Wszędzie można spotkać pamiątki dawnej świetności współgrające z nowoczesnością. Każda miejscowość gminy ma niepowtarzalny ,,swojski” urok i każda jest godna obejrzenia.

OLSZYNY Kościół pod wezwaniem Św. Krzyża. „Kościół zbudowany został w 1900 r. wg projektu Łukasza Filipaka z wykorzystaniem materiału z poprzedniego kościoła pochodzącego z XVI w.” Jest to kościół „ drewniany, konstrukcji zrębowej, szalowany, kryty blachą. Wewnątrz –trzynawowy z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym znajduje się niewielka zakrystia; sklepienie kolebkowe z polichromią. Na dachu – wieżyczka na sygnaturkę z latarnią” . 

Wnętrze kościoła posiada polichromię figuralną i ornamentalną w stylu neogotyckim, namalowaną w 1908 r. przez Stanisława Gucwę z Tarnowa. Wystrój wnętrza jest również neogotycki. Ołtarz główny i dwa boczne, oraz stacje drogi krzyżowej w formie oprawionych płaskorzeźb zostały wykonane w latach 1902-1906 przez firmę Purgera z Gröden w Tyrolu. 

W ołtarzu głównym umieszczona jest rzeźbiona „Grupa Ukrzyżowania”.  Z poprzedniego kościoła do obecnego przeniesiono obraz „Upadek pod krzyżem” nieznanego artysty, pochodzący z XVI w. , który niegdyś znajdował się w ołtarzu głównym i był czczony jako słynący łaskami”. 

Neogotycka dzwonnica Na placu kościelnym znajduje się neogotycka dzwonnica w kształcie arkad z 1908 r. zbudowana przez Jana Karasia, który wraz z Józefem Bąkiem wykuł w kamieniu wiele przydrożnych figur i nagrobków znajdujących się na miejscowym cmentarzu.

Cmentarz wojenny nr 113. Jedyną widoczną pozostałością po czasach I wojny światowej jest cmentarz. Spoczywają tu żołnierze polegli podczas walk na bagnety z 2 i 3 maja 1915 r oraz ofiary ostrzeliwań artyleryjskich. Według zachowanych napisów nagrobnych na cmentarzu tym spoczywa 179 żołnierzy: 90 niemieckich i 89 rosyjskich. Inne żródła podają, że pochowano tu 70 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 20 żołnierzy armii niemieckiej oraz 82 żołnierzy armii rosyjskiej. „ Mogiły ziemne ustawione są w sześciu równoległych rzędach. Na nich rozmieszczono nagrobki w formie niskich, betonowych stelli z żeliwnym krzyżem i tabliczką inskrypcyjną. Na stellach wyróżnić można trzy rodzaje krzyży: - maltański z wieńcem laurowym i datą „ 1915”, - maltański z wieńcem dębowym, koroną, literą „ W” i datą „1915”, - dwuramienny lotaryński z wieńcem laurowym” . Ogrodzenie cmentarza stanową kamienne słupy, połączone płotem z żeliwnych prętów, a wejście na cmentarz stanowi kamienna brama w formie półkoliście sklepionej arkady. Cmentarz ten projektował Jan Szczepkowski

Cmentarz wojenny nr 113

Pomnik Grunwaldzki W centrum wsi przy drodze głównej stoi pomnik z 1910 r. – kamienny w kształcie obelisku z metalowym wizerunkiem Chrystusa na szczycie, na wielostopniowym postumencie. Pomnik ufundowany został przez Józefa Bąka w 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem. „ W czasie II wojny światowej Niemcy uznali, że pomnik upamiętniający klęskę ich poprzedników pod Grunwaldem uwłacza ich honorowi i zdecydowali się go zburzyć. Wówczas dwóch mieszkańców Olszyn – Aleksander Sterkowicz i Władysław Bąk część pomnika, na której był napis zaszalowali ( aby nie uległ zniszczeniu) i zamurowali. Kiedy Niemcy przyszli, aby wysadzić pomnik, stwierdzili brak uwłaczającego napisu i zrezygnowali ze zburzenia. Po wojnie usunięto zaprawę cementową i deski szalunku odsłaniając na powrót napis: „Pamiątka 500 rocznicy zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem 1410 – 1910” Przy tym pomniku w okresie międzywojennym odbywały się manifestacje mieszkańców Olszyn z okazji wydarzeń i rocznic państwowych. 

Pomnik Grunwaldzki

Pomnik polskich lotników. W nocy z 16 na17 sierpnia 1944 roku nad Olszynami doszło do katastrofy samolotu „Liberator EW 275 R” lecącego z zaopatrzeniem wojskowym dla powstańców warszawskich. W okolicy Grybowa został on zaatakowany, a następnie zestrzelony pociskami zapalającymi przez myśliwce niemieckie. W efekcie samolot stanął w płomieniach i spadł w Olszynach, a cała jego załoga zginęła. Pogrzeb poległych lotników odbył się 19 sierpnia 1944 roku, a trumny ze szczątkami zostały złożone na cmentarzu wojskowym w Olszynach. Po wojnie dokonano ich ekshumacji, a następnie przewieziono do Krakowa i pochowano z honorami na cmentarzu wojskowym. W dniu 7 września 1969 roku w pobliżu miejsca katastrofy wzniesiony został w ogrodzie pana Edwarda Mężyka pomnik dla uczczenia tragicznej śmierci siedmiu polskich lotników. Na pomniku umieszczono napis: „Poległym 17 VIII 1944 roku lotnikom 301 Polskiego Dywizjonu Lotniczego z Włoch, niosącym pomoc dla powstańców Warszawy (tu wymienione są nazwiska poległych lotników). W 25 rocznicę śmierci. Społeczeństwo powiatu gorlickiego”.

Rzepiennik Biskupi Kościół św. Jana Chrzciciela. Drewniany, budowany na zrąb z bali modrzewiowych i sosnowych, pobity gontem, jednonawowy z wieżą o konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą oraz z siodłowym gontowym dachem. We wnętrzu ołtarz główny późnorenesansowy z początku XVII w. , ołtarze boczne: lewy barokowy z drugiej połowy XVII w. i prawy z gotycko-renesansowym tryptykiem z początku XVI w. , fragmenty polichromii, cenne dzieła snycerstwa.

Wnętrze kościoła

Kościół N.M.P. Wniebowziętej. Neogotycki z lat 1856-64, trójnawowy, bazylikowy, od zachodu dwuwieżowa fasada. We wnętrzu nakrytym sklepieniem żebrowo-krzyżowym trzy ołtarze. W jednym z nich słynący łaskami, barokowy obraz Matki Bożej Śnieżnej "Rzepiennickiej" z XVII w. Rzeźby, organy i kryształowy żyrandol: wszystkie z końca XIX w.

Cmentarz Partyzantów w Dąbrach Pod lasem w Dąbrach znajduje się mały cmentarz, kryjący szczątki doczesne partyzantów dowodzonego przez majora Zdzisława Bossowskiego. Oddział ten został napadnięty przez Niemców rankiem 17 października 1944r. Na skutek informacji przekazanej przez jednego z mieszkańców Dąbrów. W nierównej walce z Niemcami zginęło na miejscu 18 partyzantów, a 9 zostało zamordowanych w obozie koncentracyjnym Gross – Rosen. Po ekshumacji poległych partyzantów w dniu 17 marca1945r. Na skraju lasu w Dąbrach urządzony został cmentarz.

Pomnik poległych partyzantów W miejscu spalonej stodoły w 1958r. Został wystawiony pomnik, który w sposób godny utrwala pamięć o tragedii rozegranej 17 października 1944r. Na wysokim cokole umieszczono głaz z piaskowca z napisem: ,,Miejsce uświęcone krwią żołnierzy Armii Krajowej Oddziału Regina II poległych w walce o wolność 17 października 1944r.”

Cmentarz żydowski w Rzepienniku Strzyżewskim Położony ok. 500m od centrum administracyjnego gminy. Usytułowny na stromym zboczu, dziś zarośnięty drzewami i krzewami, zajmuje obszar ok. 1,5ha, ma kształt wydłużony. Nieogrodzony. Widoczne są jeszcze ślady po ogrodzeniu i od zachodu resztki bramy. Cmentarz został założony w połowie XIXw. Zachowało się ok. 100 macew, ponad połowa z nich powalona i zasypana ziemią.

Kościół pw. Miłosierdzia Bożego. Murowany, jednonawowy, dach siodłowy, od frontu wieża wtopiona w korpus. We wnętrzu korpus Krzyża z XVI w. i szereg dzieł malarskich najwyższej klasy m.in. Jacka Malczewskiego i Vlastimila Hoffmana. W pobliskiej plebani filia Muzeum Diecezjalnego ( rzeźby, obrazy, biblioteka).

Cmentarz wojenny (nr 144) Cmentarz wojenny (nr 144) leży w pobliżu centrum administracyjnego miejscowości i przylega do cmentarza parafialnego

Park Krajobrazowy Pasma Brzanki  Park krajobrazowy, który powstał w listopadzie 1995 roku i leży we wschodniej części województwa małopolskiego oraz zachodniej części województwa podkarpackiego, w obszarze Pogórza Karpackiego. Obejmuje wschodnią część Pogórza Ciężkowickiego, między dolinami Białej i Wisłoki.

Widok na Brzankę

Skamieniałe Miasteczko Rezerwat przyrody nieożywionej położony ok. 700m na południe od centrum Ciężkowic, na stokach wzniesienia Skała, utworzony 1948r. Na powierzchni 15ha. Znajdują się tu skały – ostańce, które przed wpływem wietrzenia i erozji przybrały fantastyczne kształty. Najbardziej malowniczą jest skała Czarownica. Fantastyczne miejsce to Wąwóz Czarownic. Na samym końcu znajduje się Wodospad Ciężkowicki.

Skała ,,Czarownica”

Źródła: www.olszyny.info.pl www.zsp-olszyny.malopolska.pl Czesław Dudka ,,Gmina Rzepiennik Strzyżewski zaprasza”

The End