Bezpieczny internet, bezpieczne media - bezpieczne dzieci Zadbaj o e-bezpieczeństwo swoje i innych! Bezpieczny internet, bezpieczne media - bezpieczne dzieci Na bazie materiałów edukacyjnych o bezpieczeństwie w sieci, oraz projektu Kidprotect i Fundacji Dzieci Niczyje „Szkoła Bezpiecznego Internetu” i „Pomoc w Net” opracowała E.Wójcicka

Media Obecnie najpopularniejsze są cztery podstawowe typy środków masowego przekazu: Internet, telewizja, radio oraz gazeta. Są one obecne na co dzień w życiu człowieka, towarzyszą mu na każdym kroku. Dzięki mediom ludzie mają dostęp do najświeższych informacji, edukacji i rozrywki. Media dają nieograniczone możliwości komunikacji, rozwoju i poznawania świata. Media kształtują opinię publiczną, wyznaczają kierunki myślenia, kształtują gusta, światopogląd, dostarczają emocji, przemawiają do ludzkiej wyobraźni, są także poważnym narzędziem marketingowym i biznesowym. Pamiętając o zaletach mediów, nie możemy zapominać o ich wadach. Musimy być krytyczni wobec treści i informacji nam przekazywanych i mieć świadomość niebezpieczeństw i ryzyka, jakie niesie nieświadome lub ufne i beztroskie korzystanie z mediów. Media mogą bowiem kłamać, oszukiwać, manipulować odbiorcami, zawierać niepożądane, szkodliwe i zakazane treści, błędne informacje, wpływać na niewłaściwe postawy i zachowania. Na przykład: cyberprzemoc, przestępstwa, spam, wirusy, phishing, piractwo, wyłudzenia, kradzieże, utrata danych, włamania do bazy, przejęcie domeny, szpiegostwo, demoralizacja, pedofilia, uzależnienia to tylko wybrane zagrożenia związane z niewłaściwym użytkowaniem i odbiorem mediów.

AKTUALNE ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWNIKÓW W INTERNECIE Internet to medium, które ma wiele pozytywnych zastosowań. Niestety niesie ze sobą równie dużo zagrożeń. Internauci mogą być narażeni na: cyberprzemoc- zjawisko wysyłania lub publikowania, przy użyciu nowych technologii (Internetu i telefonu komórkowego) materiałów (zdjęć, filmów, komentarzy, wiadomości itp.), które mają na celu wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. nieuprawniony dostęp - włamania do miejsc strzeżonych hasłem lub innym zabezpieczeniem (np. poczta email, konto na portalu społecznościowym itp.) niebezpieczne kontakty- kontakty, które związane są z ryzykiem wystąpienia niebezpieczeństwa ze strony osób, z którymi młodzi  użytkownicy Internetu rozmawiają lub korespondują, w tym uwodzenie w sieci (gooming) - to szczególna kategoria relacji tworzona w Internecie między osobami dorosłymi a dziećmi w celu ich uwiedzenia i wykorzystania seksualnego. szkodliwe treści - treści pojawiające się w Internecie, które są nieadekwatne do wieku, wrażliwości i rozwoju dziecka (np. promujące przemoc, pornografię, zachęcające do ryzykownych zachowań itp.) uzależnienie od Internetu - patologiczne używanie Internetu, które ma znaczący wpływ na pogorszenie funkcjonowania dziecka w sferze: fizycznej, psychicznej, interpersonalnej, społecznej, rodzinnej, ekonomicznej.

Przydatne kontakty: Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży prowadzonego przez Fundację Dzieci Niczyje- 116 111 Helpline.org.pl -wspólny projekt Fundacji Dzieci Niczyje i Fundacji Orange, współfinansowanym przez Komisję Europejską w ramach projektu Safer Internet. Celem jest  niesienie pomocy dzieciom i młodzieży w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa podczas korzystania z nowych technologii oraz wsparcie rodziców i profesjonalistów , którzy w swojej pracy zawodowej spotykają się z problemami młodych internautów.  Telefon 800 100 100 i czat są czynne od poniedziałku do piątku od 11.00 do 17.00; e-mail: hepline@helpline.org.pl zgłaszanie nielegalnych treści: dyzurnet@dyzurnet.pl Fundacja Kidprotect- Szkoła Bezpiecznego Internetu- 22 636 73 04 (biuro), 500 851 978 lub przez GG801 123 400 Telefon Zaufania Rzecznika praw Dziecka- 800 12 12 12 od poniedziałku do piątku od godziny 8.15 do 20.00

Cyberprzemoc Cyberprzemoc to takie zachowania jak: ośmieszanie, obrażanie, straszenie, nękanie czy też poniżanie kogoś za pomocą Internetu albo telefonu komórkowego podszywanie się pod kogoś w portalach społecznościowych, na blogach, wiadomościach e-mail lub komunikatorach włamanie się na czyjeś konto (np. pocztowe, w portalu społecznościowym, konto komunikatora) publikowanie oraz rozsyłanie filmów, zdjęć, albo informacji, które kogoś ośmieszają tworzenie obrażających kogoś stron internetowych lub blogów pisanie obraźliwych komentarzy na forach, blogach, portalach społecznościowych.

Jeśli doświadczasz cyberprzemocy: *powiedz o tym zaufanej osobie dorosłej - z jej pomocą będzie Ci łatwiej poradzić sobie z tą sytuacją. *postaraj się nie kontaktować ze sprawcą cyberprzemocy i nie odpowiadać na jego zaczepki. Dzięki temu unikniesz prowokowania go do dalszych działań. *zachowaj wszystkie dowody cyberprzemocy - nie kasuj smsów, e-maili, rozmów na czatach lub komunikatorach. * jeśli ktoś dokucza Ci na jakiejś stronie WWW, zrób screen strony (zdjęcie)- aby zachować to, co widzisz na ekranie wciśnij klawisz "Print Screen" (Prt Sc), a następnie otwórz program tekstowy (np. Word) lub graficzny (np. Paint) i wklej tam screen naciskając jednocześnie klawisze "Ctrl" i "V". Pamiętaj, aby zapisać plik! *skontaktuj się z Helpline pod bezpłatnym numerem  800 100 100,  wyślij wiadomość e-mail na adres helpline@helpline.org.pl lub porozmawiaj na czacie z poziomu strony Helpline.

Nieuprawniony dostęp Zdarza się, że ktoś bez naszej wiedzy i zgody próbuje uzyskać dostęp do naszego komputera, konta, profilu czy bloga. Często chce w ten sposób uzyskać i przejąć informacje, które publikujemy lub przechowujemy. Kradzież danych polega na wyciąganiu pewnych informacji (m.in. danych osobowych) od konkretnej osoby, przez osoby niepowołane (które nie mają na to pozwolenia). Każdy Polak ma prawo do ochrony danych osobowych  w myśl Ustawy o Ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 roku. Dane osobowe to wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Daną osobową będzie więc każda informacja pozwalająca na ustalenie tożsamości osoby nawet pośrednio, poprzez inne posiadane informacje. Daną osobową będzie mógł stanowić np.: adres IP komputera, zdjęcie, adres email (w szczególności jeśli składa się z imienia i nazwiska); jeśli przy ich pomocy możemy ustalić kim jest dana osoba.

Jak chronić się przed nieuprawnionym dostępem: NIE PODAWAJ nikomu danych (chyba, że są wymagane przy rejestracji – wtedy tylko w sprawdzonych serwisach publicznych) gdy ktoś wypytuje Cię o Twoje dane - NIE ODPOWIADAJ; najlepiej skończyć taką rozmowę jeżeli nie musisz, NIE UMIESZCZAJ ważnych danych na komputerze podłączonym do sieci BĄDŹ OSTROŻNA/Y w nowych miejscach w sieci - nie wiadomo jak działają – sprawdź, jaki jest regulamin miejsca oraz czy możliwy jest kontakt z administracją SPRAWDŹ ZABEZPIECZENIA podczas zakupów w sieci dbaj cały czas o odpowiednią ochronę swojego komputera - ZAINSTALUJ PROGRAM ANTYWIRUSOWY i WŁĄCZ FIREWALL  (działający jak zapora nie dopuszczająca szkodliwych elementów) AKTUALIZUJ PROGRAMY, z których korzystasz BĄDŹ CZUJNA/Y- nigdy, niezależnie od użytego zabezpieczenia, nie masz pewności czy będzie ono wystarczające

Jak reagować na nieuprawniony dostęp? Telefony komórkowe nowej generacji mają funkcje zbliżone do komputerów,   przez co są narażone na działania wirtualnych  przestępców. Zdarza się, że pobierając z  Internetu na telefon grę lub aplikację  niewidomego pochodzenia, możemy  wraz z  nią ściągnąć  wirusa. Taki wirus może zniszczyć  cały system operacyjny telefonu oraz  doprowadzić do utraty wszystkich danych i  kontaktów, które mieliśmy w nim zapisane. Jak się zabezpieczyć?  Włączaj usługę bluetooth i WIFI tylko wtedy, gdy  z niej korzystasz.  Nie akceptuj propozycji połączenia z nieznanymi  urządzeniami.  Nie pobieraj aplikacji i gier  z nieznanych źródeł.  Zawsze czytaj regulaminy aplikacji i gier, które  zamierzasz  pobrać.

Jak reagować na nieuprawniony dostęp? W przypadku kradzieży tożsamości w internecie, należy przede wszystkim zwrócić się do prowadzących serwisy, w których znajdują się przejęte przez hakera konta. Wykorzystaj e-mail i szybko skontaktuj się z administratorami - opisz dokładnie sytuację, tak aby uwiarygodnić problem i poproś  o zablokowanie kont tak szybko, jak to możliwe. Dzięki temu nie stracisz swojej reputacji przez np. spamowe wpisy na forach spod Twojego nicka. Jeśli nie możesz znaleźć adresu administratora strony skontaktuj się z Helpline.org.pl i opowiedz o swoim problemie. Wątpliwości kontaktować można ze specjalistami z Helpline.org.pl - www.helpline.org.pl, helpline@helpline.org.pl, tel. 800-100-100. Poza tym należy zmienić wszystkie hasła i loginy do serwisów internetowych z których korzystasz, tak żeby nie było możliwe logowanie przy użyciu starych danych. Zrób to nawet, jeśli te konta wydają się być nienaruszone - być może ktoś zechce skorzystać z nich w przyszłości.

Jak reagować na nieuprawniony dostęp? Jeżeli skradzione zostały dane związane z kontem bankowym lub kartą kredytową  nie należy kontaktować się w imieniu innych osób, bądź rodziców . Nie wolno korzystać z cudzych kart, jeżeli takie znajdziemy, w takiej sytuacji należy opowiedzieć rodzicom , bądź zaufanej osobie dorosłej o całej sytuacji. Jeżeli skradzione zostały dane do Twojej karty kredytowej, lub też wykonano jakieś zakupy na Twoje konto - wtedy należy bezzwłocznie skontaktować się z policją. Jeżeli korzystałeś z karty kredytowej rodziców, lub ktoś wykonał zakupy na Twoje konto, ktoś włamał sie na twoje konto, profil, blog, ktoś podszywa się pod ciebie w celu ośmieszenia, padłeś ofiarą nękania, zastraszania i gróźb w Internecie i za pośrednictwem telefonów komórkowych jest to wykroczenie i możesz zgłosić je na policję. Jeżeli masz mniej niż 18 lat w takiej sytuacji zawiadomienie na policję lub do prokuratury składają w Twoim imieniu osoby dorosłe: rodzice lub opiekunowie prawni.

Niebezpieczne kontakty Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie! Jeśli podejrzewasz,  że osoba z którą nawiązałeś/aś kontakt w Sieci ma wobec Ciebie złe zamiary postaraj się:   Zachować korespondencję z tą osobą  - w historii komunikatora, e-mailach, sms'ach itp. Spróbuj przypomnieć sobie wszystkie informacje, które posiadasz na temat tej osoby. Spróbuj porozmawiać o tym z rodzicami czy inną zaufaną osobą dorosłą. Rodzice lub prawni opiekunowie mogą podjąć działania, które zapewnią Ci bezpieczeństwo. Jeśli czujesz, że trudno Ci będzie przeprowadzić taką rozmowę -  skontaktuj się z Helpline - www.helpline.org.pl, helpline@helpline.org.pl, tel. 800-100-100. 

Niebezpieczne kontakty Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie! Pamiętaj! Masz prawo odmówić rozmów na tematy intymne i każdy powinien to uszanować. Masz prawo przerwać każdy kontakt, który Cię niepokoi. Masz prawo powiedzieć o wszystkim rodzicom/opiekunom prawnym. Masz prawo zgłosić administratorowi portalu każdą sytuację, która nie jest zgodna z jego regulaminem.   Wskazówki, jak bezpiecznie kontaktować się z innymi: Staraj się spotykać przede wszystkim z osobami, które poznałeś/aś w świecie realnym. Nie podawaj nieznajomym swoich danych osobowych, takich jak numer telefonu i adres, numer komunikatora, e-mail. Posługuj się Nickiem, nie podawaj prawdziwego imienia i nazwiska. Nie rozmawiaj z osobami poznanymi w Sieci na tematy intymne. Nie opowiadaj nieznajomym o Twoich prywatnych sprawach ani o Twojej rodzinie. Bądź ostrożny z wysyłaniem zdjęć- nigdy nie wiesz, gdzie mogą później trafić. Jeśli coś podejrzewasz, powiedz rodzicom lub  skontaktuj się z Helpline - www.helpline.org.pl, helpline@helpline.org.pl, tel. bezpłatny 800-100-100. 

Szkodliwe treści to przede wszystkim informacje: Ukazujące pornografię Namawiające do wyśmiewania innych z powodu rasy, narodowości lub wyznawanej religii Namawiające do popełnienia przestępstwa Propagujące faszyzm i totalitaryzm Prezentujące przemoc Zachęcające do podejmowania działań autodestrukcyjnych, czyli takich, które powodują szkody cielesne lub psychiczne np. uzależnienie Zawierające wulgaryzmy Zawierające elementy psychomanipulacji, czyli takiego sterowania cudzymi uczuciami, którego celem jest wyłudzenie korzyści materialnych lub zmuszenie do niewłaściwych zachowań Wprowadzające w błąd, co może mieć wpływ na życie i zdrowie młodego użytkownika Zachęcające do prostytucji, używania narkotyków czy hazardu

Szkodliwe treści Jeśli w czasie surfowania po sieci natkniesz się na szkodliwe lub niebezpieczne treści skontaktuj się z Helpline.org.pl Telefon bezpłatny 800 100 100 i czat są czynne od poniedziałku do piątku od 11.00 do 17.00 Możesz również napisać na adres hepline@helpline.org.pl lub za pomocą formularza dostępnego na stronie www.helpline.org.pl   Treści nielegalne, które naruszają prawo, czyli: *opublikowaną w sieci pornografię bez filtra informacyjnego z o materiałach tylko dla dorosłych, *treści rasistowskie, *treści propagujące totalitaryzm i faszyzm, możesz to zgłosić anonimowo poprzez formularz na stronie www.dyzurnet.pl

Uzależnienie od komputera U osób, które nadużywają Internetu/komputera może pojawić się: Silna potrzeba lub poczucie przymusu korzystania z Internetu. Brak kontroli nad długością czasu spędzanego w Sieci. Problem z powstrzymaniem się od korzystania z Internetu. Występowanie niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia przy próbie przerwania lub ograniczenia korzystania z Internetu oraz ustępowanie tych stanów z chwilą powrotu do Sieci. Zaniedbywanie dotychczasowych zainteresowań oraz kontaktów z ludźmi na rzecz Internetu. Spędzanie coraz większej ilości czasu w Internecie celem uzyskania zadowolenia, dobrego samopoczucia, które poprzednio osiągane było w znacznie krótszym czasie. Korzystanie z Internetu pomimo szkodliwości poświęcania tak długiego czasu na jedną aktywność. Jeśli podobne objawy widzisz u siebie – zadzwoń bezpłatnie do Helpline 800 100 100, napisz hepline@helpline.org.pl lub porozmawiaj na czacie www.helpline.org.pl

Uzależnienie od komputera Konsekwencje nadużywania Internetu: Zaniedbywanie nauki oraz codziennych obowiązków; Zaburzenia w sferze uczuć i emocji np. częste uczucie niepokoju, agresja; Brak troski o własne zdrowie (brak snu, brak ruchu, nieregularne posiłki) i higienę osobistą; Wyobcowanie z realnego świata; Problemy w relacjach z ludźmi, unikanie kontaktu z ludźmi w świecie realnym, konflikty; Rezygnacja z zainteresowań i przyjemności; Trudności z koncentracją; Problemy zdrowotne (pogorszenie wzroku, bóle głowy, niedożywienie, zaburzenia snu, nieprawidłowy oddech, zespół kanału nadgarstka, skrzywienia kręgosłupa).

Kilka zasad, których należy przestrzegać: Używaj bezpiecznych haseł (Idealne hasło jest długie i zawiera litery, punktację, symbole i cyfry) i nie ujawniaj haseł innych osobom, nawet swoim znajomym. Zabezpieczaj zachowane hasła. Uważaj gdzie przechowujesz zapisane hasła. Nie przechowuj haseł w plecaku, portfelu czy w pliku na swoim komputerze! Przestępcy najpierw szukają właśnie tam. Nigdy nie wysyłaj swojego hasła przez pocztę elektroniczną! Jakakolwiek wiadomość e-mail, nawet od „zaufanej” witryny, która prosi o podanie hasła, aktualizację karty kredytowej lub prosi o wejście na stronę internetową w celu zweryfikowania hasła, może stanowić oszustwo typu phishing (kradzież twojej tożsamości). Nie wpisuj haseł na komputerach, nad którymi nie masz kontroli. Z ogólnie dostępnych komputerów w szkole, czytelni, kafejkach Internetowych czy pracowniach komputerowych korzystaj tylko do anonimowego przeglądania Internetu bez podawania nazwy użytkownika i hasła i zawsze wyloguj się z konta. Nie podawaj danych osobowych, które pozwalają na identyfikację. Używaj Nicka. Pamiętaj! W sieci nie jesteś anonimowy i nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie…

Przeczytaj o bezpiecznych mediach: Szkoła Bezpiecznego Internetu- http://www.szkolabezpiecznegointernetu.pl Bezpieczeństwo internautów Helpline - http://www.helpline.org.pl Fundacja Kidprotect.pl - http://www.kidprotect.pl Dziecko w sieci- www.dzieckowsieci.fdn.pl Program "Mądrzy Rodzice" - http://www.madrzy-rodzice.pl Bezpieczne Media- przewodnik dla rodziców - http://www.bezpiecznemedia.tp.pl Oprogramowanie kontroli rodzicielskiej NORTON On-Line Family - https://onlinefamily.norton.com Centrum Bezpieczeństwa Microsoft - http://www.microsoft.com/pl-pl/security/family-safety/childsafety- internet.aspx Program 3-2-1-Internet - http://www.321internet.pl/zasady.html Program Sieciaki - http://www.sieciaki.pl ; http://www.sieciaki.pl/dla-rodzicow-i-nauczycieli Program unijny Safer Internet- bezpieczny internet - http://www.saferinternet.pl Zgłaszanie nielegalnych treści, np. dotyczących rasizmu- Dyżurnet - http://www.dyzurnet.pl O bezpieczeństwie w sieci- http://www.orange.pl/bezpieczenstwo_w_sieci.phtml O mediach- http://redesignmag.pl/Bezpieczne_media.html Bezpieczeństwo dzieci w sieci. Poradnik - http://www.sunrisedzieciom.pl/poradnik_bezpieczenstwo_dzieci_w_sieci.pdf Interkl@sa - http://www.interklasa.pl Nasza-Klasa o Bezpieczeństwie - http://nasza-klasa.pl/bezpieczenstwo Bezpieczeństwo na Allegro - http://www.allegro.pl/country_pages/1/0/sc/

Dowiedz się więcej o bezpieczeństwie, korzystając z poniższych stron internetowych. www.helpline.org.pl www.kidprotect.pl/działania www.dzieckowsieci.fdn.pl www.bezpiecznemedia.tp.pl www.321internet.pl/zasady http://www.microsoft.com/pl-pl/security/family-safety/childsafety-internet.aspx

www.helpline.org.pl

www.kidprotect.pl/działania

www.dzieckowsieci.fdn.pl

www.bezpiecznemedia.tp.pl

www.321internet.pl/zasady

http://www.microsoft.com/pl-pl/security/family-safety/childsafety-internet.aspx