,,JAK WYKORZYSTAĆ PASJE BADACZA’’ Agnieszka Kadłubek kl. II D I Adriana Pałasz kl. II F

Doświadczenia część biologiczna Doświadczenia jakie będą przedstawione: ,,Nagie jajko’’ ,,Czy ryba pije wodę’’ ,, Zjawisko osmozy w kuchni’’ ,, Osmoza w kuchni’’ ,, Działanie soli na ziemniaka w wodzie’’

Doświadczenie nr.1 „Nagie jajko” Cel: Pokazanie zjawiska półprzepuszczalności błony komórkowej

Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia : Surowe jajko w skorupce Słoik z pokrywką (mogący pomieścić jajko) Ocet Miarka krawiecka

Czynności: Zmierz i zapamiętaj wygląd jajka Obwód jajka wynosi 15 cm

Umieść jajko wewnątrz słoika (nie zgnieść skorupki) zalej octem i zakryj pokrywką

Dlaczego??? Skorupka jajka utworzona jest z węglanu wapnia . Po zetknięciu się węglanu wapnia z octem jednym z produktów reakcji jest dwutlenek węgla. Gaz (który jest widoczny w postaci bąbelków tworzących się na powierzchni jajka). Błona otaczająca jajko nie rozpuszcza się w occie, lecz staje się bardziej elastyczna. Zwiększenie rozmiarów jajka to wynik osmozy*. Woda zawarta w occie przenika przez ciekom błonę do wnętrza jajka, ponieważ stężenie roztworu wewnątrz komórki jest większe. Woda zawsze przenika przez błonę w kierunku komórki o większym stężeniu. *osmoza- samorzutne przenikanie rozpuszczalnika przez półprzepuszczalną błonę roztworu o mniejszym stężeniu do roztwory o większym stężeniu. Substancje zawarte wewnątrz komórki nie przedostają się przez błonę, ponieważ ich cząsteczki są zbyt duże w stosunku do maleńkich otworów w błonie. Taka właściwość błony, pozwalająca by jedne substancje przedostawały się przez nią, inne zaś nie, nazywamy PÓŁPRZEPUSZCZALNOŚCIĄ.

,, Czy ryba pije wodę ” Cel: Pokazanie w jaki sposób komórki ciała ryb reagują na przebywanie w wodzie słodkiej i w wodzie słonej

Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: Sól Łyżeczka do herbaty Dwie płytkie miseczki (małe) Niewielki ogórek Taśma papierowa flamaster

Czynności: Obie miseczki do połowy napełnij wodą

Do jednej z nich dodaj łyżeczkę soli i za pomocą taśmy papierowej oraz flamastra oznacz napisem „woda słona”

Umieść plasterki moczone uprzednio w miseczce za słona wodą w tej samej wodzie i odwrotnie. Odczekaj 30 min i ponownie sprawdź elastyczność

Wynik przeprowadzonego doświadczenia: Plasterki ogórka moczone w słonej wodzie miękną, a te z samej wody staja się sztywniejsze.

Dlaczego ??? Woda dostaje się do wnętrza lub na zewnątrz komórek przez błonę komórkowa w skutek zjawiska osmozy. Woda przechodzi przez błonę w kierunek roztworu, w którym jest więcej rozpuszczalnych substancji, czyli stężenie roztworu jest większe. Gdy liczba cząsteczek soli w roztworze zewnętrznym jest większa niż w komórkach, woda przechodzi z komórek do roztworu zewnętrznego. Tracenie wody przez komórki zwie się odwodnieniem (dehydracją). Tak więc, ryba morska przebywając w słonej wodzie odwadnia się i uzupełnia ubytek wody przez komórki swego ciała, pijąc duże ilości wody z otoczenia. Sól wydzielana jest na zewnątrz za pomocą skrzeli, a za pośrednictwem nerek wydalane są tylko niewielkie ilości wody. Natomiast ryba słodkowodna mogłaby pęknąć z nadmiaru wody, ponieważ wtedy zjawisko jest odwrotne. Woda wchłaniana przez komórki jej ciała bowiem środowisko, w którym ryba przebywa jest mniej zasolona (roztwór ciała). Dlatego tez usuwa ona za pomocą nerek ogromniej ilości wody. W obu przypadkach ryby musza uzupełnić straty lub nadmiar wody w sposób odpowiedni do środowiska, w którym przebywają.

,, Zjawisko osmozy w kuchni’’ Cel: Pokazanie zjawiska osmozy Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: Bulwa ziemniaka Łyżeczka do herbaty Sól nóż

Czynności Przekrój ziemniaka na pół i wydrąż w obu częściach otwory

Wsyp do tego łyżeczkę soli i zostaw ziemniaka na ok.3 godz.

Sprawdź jakie zmiany zaszły w ziemniaku Ziemniak stał się suchy, gdyż na powierzchnię wypłynęła woda. Spostrzeżenia: Z ziemniaka wycieka woda, dzięki zjawisku osmozy. Wnioski: Nawet w kuchni zachodzi zjawisko osmozy.

,, Osmoza w kuchni ” Cel: Zaobserwowanie czy bulwa ziemniaka wchłonie cukier lub mąkę. Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: Bulwa ziemniaka Cukier Mąka Łyżeczka do herbaty Nóż

Czynności: Bulwę ziemniaka przekrój na pół i wydrąż otwory

Do pierwszej połówki wsyp cukier a do drugiej mąkę

Pozostaw na jakiś czas (2 godz.)

Wnioski Cukier, który wsypano do pierwszej połówki ziemniaka – wsiąkł Mąkę, którą wsypano do drugiej połówki ziemniaka pozostała bez zmiany

Dlaczego ??? Ziemniak wchłonął cukier- pokazuje nam że zachodzi tam osmoza. Błona biologiczna działa tak, że przepuszcza substancje po obu stronach błony. Ziemniak mąki nie wchłonął, gdyż mąka w nim nie występuje, a cukier owszem

„ Jak sól działa na ziemniaka w wodzie” Cel: Działanie soli na ziemniaka w wodzie Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: Bulwa ziemniaka Łyżeczka do herbaty Nóż 3 szklanki Woda sól

Czynności Pokrój ziemniaka na trzy równe frytki

Szklanki do połowy napełnij wodą Szklanki do połowy napełnij wodą. Do pierwszej szklanki wsyp pół łyżeczki soli, do drugiej jedną całą łyżeczkę, a do trzeciej nie wsypuj soli

Zaobserwuj zmianę jędrności frytek Frytek ze zwykłej wody Frytek z wody z jedną łyżeczką soli Frytek z wody z ½ łyż. wody

Wynik: Frytek ze zwykłej wody stał się bardzo sztywny i twardy Frytek z wody z jedną łyżeczką soli stał się bardzo elastyczny i giętki Frytek z wody z ½ łyżeczką wody stał się elastyczny

Doświadczenia część chemiczna Doświadczenia jakie będą przedstawione: ,,Otrzymywanie tlenu” ,,Otrzymywanie dwutlenku węgla i badanie jego właściwości” ,,Działanie wody na tlenki metali” ,,Działanie wody na metale” ,,Barwienie się wskaźników w środowisku obojętnym, zasadowym i kwasowym”

Otrzymywanie tlenu Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: woda utleniona drożdże zapałki łuczywko rurka korek probówka kolba woda szklane naczynie

Rysunek

Obserwacje Po wlaniu wody utlenionej do rozdrobnionych drożdży zaczyna się wydzielać bezbarwny gaz. Po przybliżeniu tlącego się łuczywka do naczynia z zebranym gazem łuczywko zapala się jasnym płomieniem.

Wnioski Zaszła reakcja chemiczna – reakcja rozkładu. Wydzielającym się gazem był tlen. Tlen podtrzymuje palenie. 2 H2O2 2 H2O + O2 Woda utleniona Woda + tlen

Otrzymywanie dwutlenku węgla i badanie jego właściwości Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: butelka ocet soda oczyszczona trzy świece balon szklane naczynie zapałki ,,schodki”

Rysunek

Obserwacje a): Po wsypaniu sody oczyszczonej do octu gwałtownie zachodzi reakcja. W wyniku, której wydziela się bezbarwny gaz a balon rośnie. b): Po wprowadzeniu gazu ( otrzymanego w części pierwszej) do naczynia, świece kolejno gasną od dołu.

Wnioski Wydzielającym się gazem jest dwutlenek węgla. b): Tlenek węgla(IV) jest cięższy od powietrza a więc opada na dno naczynia. Nie podtrzymuje palenia.

Działanie wody na tlenki metali Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: tlenek wapnia tlenek glinu probówki wywar z czerwonej kapusty woda

Rysunek

Obserwacje Po dodaniu tlenku wapnia do wody z wywarem z czerwonej kapusty do probówki, pojawia się zielone zabarwienie. Po dodaniu tlenku glinu do wody z wywarem z czerwonej kapusty do probówki, zabarwienie się nie zmienia. Substancja się nie rozpuściła i opadła na dno probówki.

Wnioski CaO + H2O Ca(OH) Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi W probówce 1 zaszła reakcja chemiczna i powstało środowisko zasadowe. Jednak w probówce 2 reakcja nie zachodzi. Nie wszystkie tlenki metali reagują z wodą. 1 CaO + H2O Ca(OH) Tlenek wapnia + woda wodorotlenek wapnia 2 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Tlenek glinu + woda reakcja nie zachodzi

Działanie wody na metale Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: miedź sód probówki woda wywar z czerwonej kapusty zapałki łuczywko palnik

Rysunek

Obserwacje Po dodaniu sodu do wody z wywarem z czerwonej kapusty reakcja zaszła w sposób gwałtowny. Zaczynał się wydzielać bezbarwny gaz. Po zbliżeniu tlącego się łuczywka do wydzielającego się gazu, można usłyszeć charakterystyczne trzaski. Roztwór zabarwił się na zielono. Po dodaniu miedzi do wody z wywarem z czerwonej kapusty i po ogrzaniu nie zaobserwowano zmian.

Wnioski 1. 2. sód + woda wodorotlenek sodu + wodór W 1 probówce wydzielającym się gazem był wodór. Zaszła reakcja chemiczna i powstało środowisko zasadowe. W probówce 2 reakcja nie zaszła. Nie wszystkie metale reaguj z wodą. 1. 2 Na + 2 H2O 2 NaOH + H2 sód + woda wodorotlenek sodu + wodór 2. Cu + 2 H2O temp. reakcja nie zachodzi miedź + woda reakcja nie zachodzi

Barwienie się wskaźników w środowisku obojętnym, zasadowym i kwasowym Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: fenoloftaleina uniwersalny papierek wskazujący oranż metylowy wodorotlenek potasu kwas octowy woda probówki szali Perttiego pipeta

Rysunek

Obserwacje Wskaźnik Substancja Papierek uniwersalny Fenoloftaleina   Substancja Papierek uniwersalny Fenoloftaleina Oranż metylowy 1 Ca(OH)2 Zasada wapniowa Niebieskie Malinowe Pomarańczowe 2 H2O Woda Żółte Brak 3 CH3C00H Kwas octowy Czerwone BARWA WSKAŹNIKA Przeźroczyste

Barwienie się fenoloftaleiny   Barwienie się papierka uniwersalnego   Barwienie się oranżu metylowego

Wnioski Przydatne do wykrywania środowiska zasadowego są wskaźniki: Fenoloftaleina- w zasadzie zabarwia się na malinowo Uniwersalny papierek wskaźnikowy- w zasadzie zabarwia się na niebiesko

Do wykrywania środowiska kwasowego przydatne są wskaźniki: Uniwersalny papierek wskaźnikowy- w kwasie zabarwia się na czerwono Oranż metylowy- w kwasie zabarwia się na czerwono

Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec Koniec