PODSTAWY WIEDZY EKONOMICZNEJ cz. 1– PODSTAWY EKONOMII Studia Podyplomowe "Zarządzanie nieruchomościami" Agnieszka Macuga Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy 2011

Elastyczność oznacza intensywność (wielkość) reakcji jednej zmiennej (zależnej) na zmiany innej zmiennej (niezależnej) W przypadku popytu rozpatruje się wpływ cen i dochodów na tę kategorię. Stąd wyróżniamy: Elastyczność popytu jest miarą względnej zmiany popytu w stosunku do względnej zmiany czynnika wpływającego na popyt. elastyczność cenową popytu elastyczność dochodową popytu elastyczność mieszaną popytu Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Elastyczność cenowa popytu Elastyczność cenowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania (∆Q1/Q1) do, względnej zmiany ceny (∆P/P). Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy zmieni się jego cena. Znając prawo popytu wiemy jak konsumenci będą reagować na wzrost ceny – spadkiem zakupów przy założeniu ceteris paribus. Jednak nie wiemy jak silna będzie to reakcja. Czyli jak mocno konsumenci zmniejszą zakupy danego dobra pod wpływem wzrostu ceny tego dobra. O tym informuje elastycznośćcenowa popytu. Współczynnik elastyczności cenowej popytu informuje nas o ile zmieni się popyt na dane dobro, jeżeli cena tego dobra zmieni się o jednostkę. Elastyczność cenowa popytu posiada zwykle znak ujemny, ponieważ w normalnych warunkach rynkowych, przy typowym przebiegu krzywej popytu (działaniu prawa popytu), zmiana ceny wywołuje odwrotną co do kierunku zmianę popytu.

Elastyczność cenowa popytu – przykład I D, krzywa popytu Teraz zobaczymy jak zmieni się popyt, czyli zgłaszane zapotrzebowanie, jeśli zmieni się cena o 1%, czyli 30zł. P, cena 3030 zł Zgodnie z prawem popytu wzrost ceny spowoduje spadek zapotrzebowania. 3000 zł I tak się stało. Wzrost ceny spowodował spadek wielkości popytu o 100 szt. czyli o -2%. Popyt elastyczny – znaczna reakcja konsumentów na zmianę ceny danego dobra Zmiana ilości nabywanych dóbr była większa niż zmiana ceny tego dobra. WNIOSEK: Elastyczność wyniosła -2. To oznacza, że wzrost ceny o 1% spowodował spadek popytu o 2%. Popyt zachował się elastycznie. Q, ilość 4900 5000

Elastyczność cenowa popytu – przykład II A co się stanie gdy przy wzroście ceny o 1% zapotrzebowanie spadnie tylko o 25 szt. , z 5000szt. do 4975szt. czyli zapotrzebowanie wyniesie - 0,5% D, krzywa popytu P, cena 3030 zł 3000 zł Wniosek Elastyczność wyniosła -0,5. To oznacza, że wzrost ceny o 1% spowodował spadek zapotrzebowania na laptopy o 0,5% Popyt zachował się nieelastycznie. Wzrost ceny nie spowodował tak samo dużego lub większego spadku zapotrzebowania. Popyt nieelastyczny – reakcja konsumentów była słaba. Zmiana ilości nabywanych dóbr była mniejsza niż zmiana ceny tego dobra. Popyt na niektóre dobra i usługi może być nieelastyczny, jeśli ma miejsce przynajmniej jeden z niżej wymienionych powodów: – trudno jest znaleźć produkty zastępcze – osoby pijące colę mogą zacząć pić inne napoje, lecz niewiele jest produktów zastępujących mleko; – są one relatywnie tanie – ludzie raczej nie zmieniają swych gustów i przyzwyczajeń nagle i często – przykładem może być grzebień, czy pudełko zapałek; – ciężko jest odłożyć zakup na później – kiedy w samochodzie kończy się benzyna, nie zawsze jest możliwe szukanie najlepszej oferty cenowej.   4975 Q, ilość 5000

Elastyczność cenowa popytu Co to znaczy, że popyt zachował się elastycznie, bądź nieelastycznie? Mówimy, że popyt na dobro jest elastyczny, gdy względna zmiana popytu na to dobro zmieniła się w większym stopniu niż względna zmiana ceny. Mówimy, że popyt na dobro jest nie elastyczny, gdy względna zmiana popytu na to dobro zmieniła się w mniejszym stopniu niż względna zmiana ceny. Mówimy, że popyt na dobro jest neutralny, gdy względna zmiana popytu jest taka sama jak względna zmiana ceny.

Elastyczność cenowa popytu Gdy wskaźnik EPD należy do przedziału to wtedy popyt jest elastyczny. Gdy wskaźnik EPD należy do przedziału lub jest dodatni to wtedy popyt jest nieelastyczny. Pamiętajmy, że zgodnie z prawem popytu, wskaźnik EPD jest ujemny. eszcze POPYT DOSKONALE NIEELASTYCZNY – gdy współczynnik jest =0. Brak jakiejkolwiek reakcji konsumentów na zmianę ceny danego dobra. Taki popyt przedstawimy jako linia pionowa. POPYT DOSKONALE ELASTYCZNY – gdy współczynnik = nieskończoności. Reakcja jest bardzo, bardzo duża. Taki popyt na wykresie to linia pozioma.

Od czego zależy elastyczność cenowa popytu? Czynniki wpływające na wartość elastyczności cenowej popytu: a) stopień substytucyjności dobra - im więcej substytutów danego dobra tym większa elastyczność jego popytu; b) rodzaj dóbr - popyt na dobra podstawowe jest mniej elastyczny niż na dobra luksusowe; c) znaczenie dobra dla konsumenta - popyt na dobro o dużym udziale w budżecie jest stosunkowo elastyczny; d) poziom ceny towaru - im wyższy poziom ceny, tym elastyczność jest większa; e) czas trwania ceny - im dłużej utrzymuje się zmiana ceny, tym elastyczność cenowa dobra będzie ceteris paribus większa. Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Mieszana elastyczność cenowa popytu Mieszana elastyczność cenowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro i (∆Qi/Qi) do, względnej zmiany ceny innego dobra j (∆Pj/Pj). Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dobro i, gdy zmieni się cena innego dobra j. Wpływ na popyt na dane dobro mają również ceny innych dóbr. Mówiliśmy, że to jeden z czynników niecenowych

Mieszana elastyczność cenowa popytu przykład dla dóbr komplementarnych Dla dóbr komplementarnych wskaźnik Eij jest ujemny. Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra komplementarne. Pióra do pisania i tusz. Dobra te, wzajemnie się uzupełniają. Ludzie traktują je jako jedność. Jak jeden zestaw dóbr. Zauważamy że w związku z wzrostem cen składników tuszu, cena samego tuszu (dobro j ) wzrosła z 15zł do 18,00zł, czyli o 20%. Efektem wzrostu cen tuszu był ogólny wzrost kosztów użytkowania pióra. Część ludzi zniechęciła się do pióra i wybrała inne, tańsze przedmioty do pisania. Zapotrzebowanie na pióra spadło (dobro i ) z 20 000 szt. do 19 000 szt., zatem o 1000 szt., czyli wyniosło -5%. Wniosek. Mieszana elastyczność cenowa popytu wyniosła -0,25. Zatem wzrost ceny dobra komplementarnego j o 1% wywoła spadek zapotrzebowania na dobro i o 0,25%.

Mieszana elastyczność cenowa popytu przykład dla dóbr substytucyjnych Dla dóbr substytucyjnych wskaźnik Eij jest dodatni Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra substytucyjne. Ser żółty gouda i ser żółty edamski. Dobra te są substytucyjne. Mogą się wzajemnie zastępować ponieważ, zaspokajają tę samą potrzebę. Zauważmy że w przypadku gdy wzrośnie cena goudy (dobro j ), z 20zł/kg na 25zł/kg, czyli wzrośnie o 25%, konsumenci zgodnie z prawem popytu zaprzestaną je kupować w takiej samej ilości jak do tej pory. Będą kupować mniej goudy. Chcąc zaspokoić swoją potrzebę wybiorą tańszy ser edamski, którego cena się nie zmieniła. Wzrośnie zatem zapotrzebowanie na ser edamski (dobro i ), z 500 ton do 600 ton. Wzrost zapotrzebowania wyniósł 100 ton czyli +20%. Wniosek. Mieszana elastyczność cenowa popytu wyniosła 0,8. Zatem wzrost ceny dobra substytucyjnego j o 1% wywoła wzrost zapotrzebowania na dobro i o 0,8%.

Elastyczność dochodowa popytu Elastyczność dochowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro (∆Qi/Qi) do, względnej zmiany dochodu nabywców (∆I/I). Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy zmienią się dochody nabywcy.

Elastyczność dochodowa popytu Od czego zależy ? Od klasyfikacji dóbr DOBRA Pierwszej potrzeby EID < 1 Luksusowe (normalne) EID > 1 Niższego rzędu EID < 0 Inne pierwszej potrzeby (normalne) 0 < EID < 1

Elastyczność dochodowa popytu przykład Dobra luksusowe: EID>1 Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie silniej niż wzrost przychodów nabywcy. Wyobraźmy sobie taką sytuację. Przychód konsumenta wzrósł z 2000zł do 2100zł. Stanowi to wzrost o 100zł ,czyli o 5%. Konsument swój dodatkowy przychód przeznaczy na bilety do kina. Zamiast trzech wyjść w miesiącu jak do tej pory, zacznie on chodzić do kina cztery razy. Jego wydatki na kino wzrosną zatem o 33%. Inne dobra luksusowe to np.: - Sprzęt elektroniczny, - Podróże, Biżuteria, Książki, - Jedzenie w restauracjach. Wniosek. Wzrost przychodów konsumenta o 1% wywołał wzrost zapotrzebowania na dobro luksusowe jakim są bilety do kina o 6,66%

Elastyczność dochodowa popytu przykład Dobra pierwszej potrzeby EID<1 Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie słabiej niż wzrost przychodów nabywcy. W przypadku dóbr niższego rzędu (EID<0) wzbogacenie konsumenta (np. z 2000zł na 2100zł, czyli o 5%) spowoduje spadek zapotrzebowania na dane dobro (np. na margarynę z 100 tys. ton do 98 tys., co stanowi 2tys. ton margaryny, czyli -2% ). Ponieważ wzbogacony konsument wolał wydać swój dodatkowy przychód na jakościowo lepsze substytuty, np. na masło niż na margarynę. Wniosek: Wzrost przychodów konsumenta o 1% wywołał spadek zapotrzebowania na dobro niższego rzędu jakim jest margaryna o 0,4%.

Elastyczność cenowa podaży Elastyczność cenowa podaży na dobro to stosunek względnej zmiany ilości oferowanych dóbr (∆Q1/Q1) do, względnej zmiany ceny (∆P/P). Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się ilość oferowanych dóbr na dobro (podaż), gdy zmieni się jego cena.

Elastyczność cenowa podaży przykład Wyobraźmy sobie taką sytuację. Mamy rynek laptopów. Przy cenie równowagi P=3000zł, producenci oferują 5000szt komputerów. S, krzywa podaży P, cena 3030 zł 3000 zł E, cena równowagi Cena laptopów na rynku wzrosła o 1% (o 30zł) do 3030zł. Nowej cenie, na krzywej, odpowiada nowa, inna, wyższa podaż. Q = 5075 szt. 5075 5000 Q, ilość Wniosek: Wzrost ceny o 1% spowodował wzrost podaży o 1,5%.

ZYSK jako podstawa wyborów producenta Celem działalności producenta w gospodarce rynkowej, a jednocześnie podstawowym wskaźnikiem efektywności jego przedsięwzięć jest maksymalizacja zysku z produkcji. ZYSK = przychody ze sprzedaży dóbr - koszty ich wytworzenia Przychód całkowity to ilość środków finansowych uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w jakimś okresie przez przedsiębiorstwo. To iloczyn ilości towarów i cen uzyskiwanych za nie. Koszt to wyrażone w postaci pieniężnej nakłady poniesione w związku z realizacją danego przedsięwzięcia (jakim może być produkcja). Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Rodzaje kosztów KOSZTY STAŁE - są niezależne od wielkości produkcji, a ich przykładem może być amortyzacja, płace administracji, koszty konserwacji urządzeń. KOSZTY ZMIENNE– są bezpośrednio związane z wielkością produkcji, wzrastają w miarę zwiększenia rozmiarów produkcji. Mogą to być płace pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji lub wartość zużytych surowców materiałów. Podział na koszty stałe i zmienne dotyczy okresu krótkiego. OKRES KRÓTKI to czas, w którym wielkość zużycia jednego lub kilku rodzajów zasobów nie może ulec zmianie. W krótkim okresie przedsiębiorstwo jest w stanie tylko częściowo dostosować się do zmieniających się warunków. Ilość niektórych czynników nie zmienia się, czyli pozostaje stała. W krótkim okresie zatem koszty produkcji dzielą się na koszty stałe i koszty zmienne. SUMA KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH TO KOSZTY CAŁKOWITE. Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Rodzaje kosztów Koszty przeciętne (jednostkowe) to koszty przypadające na jednostkę produktu W krótkim okresie wyróżnia się : Przeciętne koszty stałe Przeciętne koszty zmienne Przeciętne koszty całkowite Suma przeciętnych kosztów stałych i przeciętnych kosztów zmiennych to przeciętny koszt całkowity Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Oblicz ile wynosi przeciętny koszt produkcji, gdy produkcja wynosi zadanie Płaca za jednostkę produkcji w danej firmie wynosi 20, a czynsz płacony przez przedsiębiorstwo wynosi 40 jednostek pieniężnych. Oblicz ile wynosi przeciętny koszt produkcji, gdy produkcja wynosi 1) 100 jednostek 2) 200 jednostek. 1) [(20*100)+40 ]/ 100 = 2040/100 = 20,4 2) [(20*200)+40 ]/ 100 = 4040/200 =20,2 Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Koszt marginalny (krańcowy) To dodatkowy koszt ponoszony w związku z produkcją dodatkowej jednostki określonego dobra, wykonywaniem danej czynności, świadczeniem usługi. To przyrost kosztów całkowitych spowodowany zwiększeniem produkcji o dodatkową jednostkę Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Koszty, przychody i zyski w podejmowaniu decyzji mikroekonomicznych Jeśli celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku, który jest nadwyżką przychodów i kosztów, to realizacja tego celu wymaga znalezienia takiej wielkości produkcji, dla której nadwyżka tych przychodów nad kosztami będzie największa Zgodnie z ogólną zasadą optymalizacji maksimum korzyści netto jest osiągane wówczas, gdy korzyści marginalne zrównują się z kosztami marginalnymi. Każda wielkość produkcji, dla której przychód marginalny przewyższa koszt marginalny, jest wielkością nieoptymalną. Zwiększenie rozmiarów produkcji będzie oznaczało wzrost zysku. MR = MC Punkt, w którym koszt marginalny równa się przychodowi marginalnemu nazywamy optimum przedsiębiorstwa lub punktem równowagi przedsiębiorstwa. Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

1) MR > MC należy zwiększyć produkcję Warunki konieczne do wyznaczenia wielkości produkcji maksymalizującej zysk: 1) MR > MC należy zwiększyć produkcję 2) MR < MC należy zmniejszyć produkcję 3) MR = MC nie zmieniać poziomu produkcji, optymalny poziom produkcji Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga