Wykonały: Julia Zychowicz i Karolina Dyjas kl. 1b Stan wojenny Wykonały: Julia Zychowicz i Karolina Dyjas kl. 1b

Wprowadzenie i pierwsze dni 13 grudnia 1981 roku w niedzielę o godzinie 6.00 gen. Wojciech Jaruzelski oznajmił w przemówieniu, które było transmitowane przez radio i telewizję, o wprowadzeniu stanu wojennego. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego przejęła pełnię władzy na terytorium Polski. Na jej czele stanął gen. Jazruzelski. Należy stwierdzić, iż WRON nie mieściła się w ówczesnym porządku konstytucyjnym PRL. Jej powstanie i dekrety zatwierdzili członkowie Rady Państwa (przy sprzeciwie Ryszarda Reiffa ze Stowarzyszenia "PAX"), mimo iż trwała sesja Sejmu. W dniach poprzedzających stan wojenny w Gdańsku obradowała Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność". Większość działaczy związkowych, zlekceważyło sygnały o tajemniczych ruchach wojska i milicji.

Aresztowania... Masowe aresztowania działaczy opozycyjnych rozpoczęto w nocy z 12 na 13 grudnia. Członków Komisji Krajowej zatrzymano w hotelu, w którym nocowali. W celu zdezorganizowania działań opozycji wyłączono łączność telefoniczną, radiową i telewizyjną. We wszystkich regionach Polski, zgodnie ze wcześniej ustalonymi listami, internowano działaczy "Solidarności", członków opozycji oraz działaczy PZPR m.in. Gierka, Jaroszewicza. Tych ostatnich aresztowano w celach propagandowych.

Tajne struktury NSZZ Mimo terroru, od pierwszych dni stanu wojennego działacze związkowi, którzy uniknęli aresztowania, organizowali tajne struktury NSZZ "Solidarność". Tworzeniem nielegalnych struktur kierował od stycznia 1982 Ogólnopolski Komitet Oporu i od kwietnia 1982 Tymczasowa Komisja Koordynacyjna w składzie: Z. Bujak, W. Frasyniuk, S. Lis i W. Hardek. 22 października 1982 sejm PRL podjął uchwałę o związkach zawodowych formalnie delegalizującą NSZZ "Solidarność", co spotkało się z ostrą reakcją Międzynarodowej Organizacji Pracy, prezydenta Francji F. Mitteranda i innych polityków. W listopadzie 1982 uwolniono z internowania L. Wałęsę. Do końca 1984 powróciła z więzień większość skazanych za działalność związkową. W 1985 nasiliły się aresztowania i procesy działaczy opozycyjnych.

Ulotki

Ulotki

Przepisy a społeczeństwo Przepisy stanu wojennego pozbawiły społeczeństwo większości praw obywatelskich. Ograniczono swobodę poruszania się. Zakazano organizowania zgromadzeń i strajków oraz rozpowszechniania jakichkolwiek wydawnictw. Telewizja i radio nadawały jeden program, a spikerzy telewizyjni występowali w mundurach wojskowych. Zawieszono działalność "Solidarności", innych związków zawodowych oraz organizacji społecznych. Przerwano nauczanie w szkołach i na uczelniach wyższych. Wprowadzono ścisłą cenzurę korespondencji oraz godzinę milicyjną pomiędzy 22 a 6 rano. Zmilitaryzowano zakłady pracy oraz wprowadzono obowiązek pracy. Na ulicach i drogach pojawiły się odziały wojska i milicji.

Konsekwencje Konsekwencjami nocy z 12 na 13 grudnia był wybuch oporu społecznego wobec władzy. Rozpoczęły się akcje strajkowe na terenach kopalń ("Wujek", "Piast"), hut, stoczni i portów. W przypadku kopalni "Wujek" pociągnęło to za sobą 9 ofiar śmiertelnych. W czasie manifestacji 1 i 3 majowych również padły liczne ofiary. Do dziś nie postawiono pod sąd żadnego z przywódców stanu wojennego.

Działania WRON WRON działała przy pomocy komisarzy wojskowych i terenowych wojskowych grup operacyjnych. Szacuje się, że władze użyły do wprowadzenia stanu wojennego od 300 do 500 tys. ludzi. Według oficjalnych źródeł do stycznia 1982 internowano 5,9 tys. , a ogółem w czasie stanu wojennego około 10 tys. osób. Za "przestępstwa antypaństwowe" skazano około 2,5 tys. osób. Rada Państwa 31 XII 1982 zawiesiła obowiązywanie stanu wojennego, a 22 VII 1983 zniosła go.

Podziemny ruch prasowo-wydawniczy Uczestników wystąpień protestacyjnych, działaczy konspiracji, członków Solidarności zwalniano z pracy, szykanowano, zniesławiano, nakłaniano do "deklaracji lojalności". Przy współpracy Służby Bezpieczeństwa, prowadzono weryfikację pracowników sądów, oświaty, administracji, środków przekazu. Społeczeństwo w szerokim zakresie podjęło bojkot kontrolowanych przez władze organizacji i instytucji, powstał podziemny ruch prasowo-wydawniczy, niezależny obieg informacji (np. radio "Solidarność").

Poczta podziemna

Prasa podziemna

Podziemna prasa

O strajkach i demonstracjach Pozostali na wolności działacze Solidarności w kwietniu 1982 utworzyli Tymczasową Komisję Koordynacyjną (Z. Bujak, F. Frasyniuk, W. Hardek, B. Lis) i podjęli działalność podziemną, organizując demonstracje (m.in. w Warszawie, Gdańsku, w Nowej Hucie w Krakowie) oraz strajki w fabrykach i kopalniach, tłumione przez Zmotoryzowane Obwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) nierzadko przy użyciu ciężkiego sprzętu bojowego (m.in. 9 zabitych górników w kopalni Wujek w grudniu 1981, ofiary śmiertelne w Lubinie w sierpniu 1982).

Strajki

DEMONSTRACJE

Różności

Nieoficjalna zwrotka kolędy „Bóg się rodzi” Smutki... Nieoficjalna zwrotka kolędy „Bóg się rodzi” Pociesz Boże kraj płaczący, Posiej w sercach prawdy ziarno. Siłę swoją daj walczącym, Pobłogosław Solidarność. Więźniom wszystkim daj wytrwałość, Pieczę miej nad rodzinami, A Słowo Ciałem się stało, I mieszkało między nami.

Wiersze, piosenki... IDĄ PANCRY NA "WUJEK" Przyszli nocą w uśpiony dom Zabierali nas chyłkiem jak zbóje Drzwi zamknięte otwierał łom Idą, idą pancry na "Wujek" A gdy opadł strach i gniew Stanął wybór: kopalnia strajkuje Choć staniała bardzo nasza krew Idą, idą pancry na "Wujek" W tłum przy bramie do matek i żon Z płacht na murach klejonych zlatuje Czarną treścią komunikat WRON Idą, idą pancry na "Wujek" Kilof, łańcuch ściska nasza dłoń Wózków szereg bieg czołgów wstrzymuje Już milicja repetuje broń Idą, idą pancry na "Wujek" Płoną znicze ku zabitych chwale Ale zgasła nadzieja na potem Gdzie twe czyste ręce generale? Zawracają pancry z powrotem .

„Solidarność” "Solidarność", Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", NSZZ "Solidarność", związek zawodowy powstały w sierpniu-wrześniu 1980 na fali niezadowolenia społecznego z pogarszającej się sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz ze sposobu sprawowania władzy przez rządy komunistyczne. Strajki zapoczątkowane w lipcu 1980 na Lubelszczyźnie, kontynuowane w sierpniu na Wybrzeżu, rozwinęły się w protesty ogólnopolskie. W ramach ruchu funkcjonowały też mniejsze organizacje: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników "Solidarność Wiejska", Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność Chłopska", a od marca 1981 Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność" oraz Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Indywidualnego Rzemiosła "Solidarność".

Pomocne organizacje Szeroką akcję pomocy prześladowanym przez władze prowadził Kościół katolicki. Podziemną "Solidarność" moralnie i materialnie wspierały międzynarodowe organizacje (m.in. Międzynarodowa Organizacja Pracy) i centrale związkowe. USA zastosowały w stosunku do PRL sankcje ekonomiczne.

Zniesienie stanu wojennego Wobec pogarszającej się sytuacji gospodarczej (spadek produkcji, brak towarów na rynku, system kartkowej dystrybucji artykułów pierwszej potrzeby) i politycznej (presja międzynarodowej opinii publicznej) stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982, zniesiony 22 lipca 1983 (przy czym represyjne praktyki i część ustawodawstwa przetrwały do 1989), a w lutym 1992 Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne.

koniec