Problematyka uzależnień w województwie śląskim - rys epidemiologiczny Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Ryszard Majer Problematyka uzależnień w województwie śląskim - rys epidemiologiczny „Złe przyzwyczajenia są jedynymi przyzwyczajeniami, których ludzie nie potrafią się wyrzec bezboleśnie” John Galsworthy

Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Definicje Narkotyk to potoczne określenie niektórych substancji psychoaktywnych. Ze względu na potoczność tego słowa, różnice kulturowe, poglądy społeczeństw, stany prawne itp. nie ma jednoznacznej definicji słowa narkotyk.

Najczęstsze kryteria podziału Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Najczęstsze kryteria podziału Ze względu na występowanie uzależnienia fizycznego: marihuana, haszysz, grzyby halucynogenne, extasy, czy LSD, Ze względu na stopień szkodliwości: marihuanę, haszysz, amfetaminę i extasy, pomijając szkody psychiczne do tej grupy można zaliczyć też: m.in. LSD, czy grzyby halucynogenne, Ze względu na pochodzenie: narkotyki dzielone są na te pochodzenia naturalnego (miękkie) - marihuanę, haszysz i grzyby halucynogenne, wytworzone, modyfikowane chemicznie (twarde).

Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Uzależnienie - nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. Potocznie termin "uzależnienie" jest stosowany głównie do osób, które nadużywają: narkotyków, alkoholu, leków (lekomania), papierosów.

Wchodzenie w uzależnienie - narkotyki Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Wchodzenie w uzależnienie - narkotyki I FAZA - eksperymentalna III FAZA Postawa: przyjemność z odurzenia za wszelką cenę, nie szkodzę sobie będąc w stanie odurzenia, mogę przestać brać w każdej chwili, biorę tylko pieniądze swoich rodziców, nie handluję narkotykami, tylko biorę dla siebie, drobne kłamstwa, zmiany w wyglądzie i zachowaniu, zaprzeczanie, II FAZA IV FAZA Postawa: przyjemności ze stanu odurzenia, nowe znajomości, zaprzeczanie, Postawa: jak biorę narkotyki, to tylko wtedy jestem normalny, żyję tylko, że biorę, może to koniec życia.

Najważniejsze zagadnienia Coraz więcej młodych Europejczyków wybiera kokainę jako narkotyk pobudzający, Około 9 milionów Europejczyków zażyło przynajmniej raz w życiu kokainę (3% ogółu dorosłych), Między 3 a 3,5 miliona prawdopodobnie zażyło kokainę w ciągu ostatniego roku (1% ogółu dorosłych), Najwyższy poziom przyjmowania narkotyków wśród młodych dorosłych obserwuje się obecnie w Hiszpanii i w Wielkiej Brytanii (ponad 4%, podobnie jak w USA), W UE około 10% zgłoszeń do ośrodków leczenia uzależnień od narkotyków wiąże się z zażywaniem kokainy, Kokaina odgrywa „decydującą rolę” w około 10% zgonów pod wpływem narkotyków; ale przypadki śmiertelne spowodowane zażywaniem samej kokainy zdarzają się rzadko, www.emcdda.eu.int

Najważniejsze zagadnienia Wzrostowa tendencja zażywania pochodnych amfetaminy plus extasy, Europa nadal pozostaje centrum produkcji extasy, ale wytwarzanie narkotyku przenosi się do innych części świata, Produkcja i przechwytywanie amfetaminy nadal ma miejsce przede wszystkim w Europie, Najwyższe aktualne wskaźniki spożycia amfetaminy (wśród młodych dorosłych) - w Danii, Estonii i w Wielkiej Brytanii (ok. 3%). Wielka Brytania - jedyne państwo UE o znacznym spadku spożycia w ostatnim okresie czasu, Najwyższe aktualne wskaźniki spożycia extasy (wśród młodych dorosłych) - w Estonii, Hiszpanii, Czechach i Wielkiej Brytanii, www.emcdda.eu.int

Najważniejsze zagadnienia Ponad 62 miliony Europejczyków próbowało zażywać konopie indyjskie (czyli ponad 20% ogółu dorosłych), Wydaje się, że w Europie zmniejszyła się liczba osób zażywających po raz pierwszy heroinę (w większości krajów najwyższe liczby obserwowano na początku lat ‘90), Udział heroiny przyjmowanej dożylnie przez narkomanów w trakcie leczenia uległ w kilku krajach obniżeniu, W Danii, Grecji, Hiszpanii, Francji, we Włoszech i w Wielkiej Brytanii poniżej 50% początkujących narkomanów zażywających opiaty, rozpoczynających kurację odwykową, przyznaje się do ich dożylnego przyjmowania, www.emcdda.eu.int

Najważniejsze zagadnienia Zapalenie wątroby typu B i C nadal stanowi główną przyczynę chorób u osób przyjmujących narkotyki dożylnie, Obecnie ponad pół miliona Europejczyków poddaje się leczeniu substytucyjnemu, Nowy plan działania UE w zakresie narkotyków, opracowany na lata 2005–2008, wzywa Państwa Członkowskie do „skutecznego wykorzystywania i dalszego rozwoju działań alternatywnych wobec kary więzienia, zasądzanej uzależnionym od narkotyków sprawcom wykroczeń dokonanych pod ich wpływem”, www.emcdda.eu.int

Najważniejsze zagadnienia Przedawkowanie jest główną przyczyną zgonów osób zażywających opiaty, ale spada liczba przypadków śmiertelnych wśród młodzieży, W większości spośród 15 państw UE, w porównaniu z okresem sprzed 10 lat, w grupie wiekowej poniżej 25 lat spadła liczba przypadków śmiertelnych spowodowanych przedawkowaniem, co wskazuje na spadek liczby nowych narkomanów w tym wieku oraz spadek liczby młodych osób przyjmujących narkotyki dożylnie, W nowych Państwach Członkowskich UE i w krajach kandydujących obraz jest inny, gdyż w okresie od połowy lat 90 do 2002 r. obserwowano wzrost liczby przypadków śmiertelnych w grupie wiekowej poniżej 25 lat, W krajach UE liczba zgonów spowodowanych zażywaniem narkotyków utrzymuje się na historycznie wysokim poziomie, ale istnieją oznaki wskazujące na to, że ich szczyt mamy już za sobą. www.emcdda.eu.int

LICZBA ZGONÓW W KRAJACH UE I NORWEGII W 2004 ROKU (W PRZYPADKU DANYCH WCZEŚNIEJSZYCH ROK PODANY W NAWIASIE) www.narkomania.org.pl

LECZENI W POLSCE OGÓŁEM I PO RAZ PIERWSZY W LECZNICTWIE AMBULATORYJNYM - WG ROZPOZNAŃ W 2005 ROKU - wskaźnik na 100 tys. ludności (F00-F09) (F10) (F11-F19) (F20) (F21-F29) (F30-F39) (F40-F48) (F50-F99) Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków (substancji) psychoaktywnych Schizofrenia Zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe Zaburzenia nastroju (afektywne) Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną (somatoform) Pozostałe zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

W 2005 ROKU, wskaźnik na 100 tys. ludności HOSPITALIZOWANI W POLSCE OGÓŁEM I PO RAZ PIERWSZY (OSOBY) - WEDŁUG ROZPOZNAŃ W 2005 ROKU, wskaźnik na 100 tys. ludności (F00-F09) (F10) (F11-F19) (F20) (F21-F29) (F30-F39) (F40-F48) (F50-F99) Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków (substancji) psychoaktywnych Schizofrenia Zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe Zaburzenia nastroju (afektywne) Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną (somatoform) Pozostałe zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

ZAKŁADY PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI PEŁNODOBOWEJ PERSONEL ZATRUDNIENIE LEKARZY I PIELĘGNIAREK W ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODWYKOWYCH PRZY SZPITALACH OGÓLNYCH W 2005 ROKU - WG WOJEWÓDZTW

LICZBA ZATRUDNIONYCH LEKARZY W ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODWYKOWYCH W ZAKŁADACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI PEŁNODOBOWEJ W 2005 ROKU LICZBA ZATRUDNIONYCH PIELĘGNIAREK W ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODWYKOWYCH W ZAKŁADACH PSYCHIATRYCZNYCH OPIEKI PEŁNODOBOWEJ W 2005 ROKU Źródło: Rocznik statystyczny IPiN w Warszawie, formularz MZ-29

LICZBA ZGONÓW Z POWODU PRZEDAWKOWANIA NARKOTYKÓW (WG KRAJOWEJ DEFINICJI: F11-12, F14-16, F19, X42, X62, Y12, X44, X64, Y14) W 2004 I 2005 ROKU W PODZIALE NA WOJEWÓDZTWA. Źródło: Główny Urząd Statystyczny

CHORZY LECZENI W JEDNOSTKACH LECZNICTWA AMBULATORYJNEGO DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU, ORAZ INNYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH W WOJ. ŚLĄSKIM W LATACH 2005 - 2006 - NA POWIATY Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

CHORZY (OSOBY) LECZENI Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 DOMINUJĄCE ROZPOZNANIA CHORYCH LECZONYCH Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Uwaga: Wg wytycznych dla sprawozdania MZ-15 leczeni w poradniach psychologicznych ujęci są tylko w wierszach /leczeni ogółem/, nie są wykazani w poszczególnych zaburzeniach. Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

DOMINUJĄCE ROZPOZNANIA CHORYCH LECZONYCH (WG PŁCI) Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 CHORZY (OSOBY) LECZENI OGÓŁEM WG PŁCI I ROZPOZNANIA Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych Uwaga: Wg wytycznych dla sprawozdania MZ-15 leczeni w poradniach psychologicznych ujęci są tylko w wierszach /leczeni ogółem/, nie są wykazani w poszczególnych zaburzeniach.

CHORZY (OSOBY) LECZENI WG WIEKU Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU (F10) W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNYCH OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 CHORZY (OSOBY) LECZENI WG WIEKU Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ALKOHOLU (F10) W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

CHORZY (OSOBY) LECZENI OGÓŁEM WG PŁCI I ROZPOZNANIA Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (F11-F19) W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNYCH OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO - BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 CHORZY (OSOBY) LECZENI WG WIEKU Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (F11-F19) W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

CHORZY (OSOBY) LECZENI Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Uwaga: Wg wytycznych dla sprawozdania MZ-15 leczeni w poradniach psychologicznych ujęci są tylko w wierszach /leczeni ogółem/, nie są wykazani w poszczególnych zaburzeniach. Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

CHORZY (OSOBY) LECZENI OGÓŁEM WG PŁCI I ROZPOZNANIA Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNYCH OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO- BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 CHORZY (OSOBY) LECZENI OGÓŁEM WG PŁCI I ROZPOZNANIA Z ZABURZENIAMI SPOWODOWANYMI UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (F11-F19) W JEDNOSTKACH PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI AMBULATORYJNEJ W MIEŚCIE BIELSKO-BIAŁA W LATACH 2005 - 2006 Uwaga: Wg wytycznych dla sprawozdania MZ-15 leczeni w poradniach psychologicznych ujęci są tylko w wierszach /leczeni ogółem/, nie są wykazani w poszczególnych zaburzeniach. Źródło : Opracowano na podstawie sprawozdania na formularzu MZ-15 Roczne sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

PACJENCI HOSPITALIZOWANI WG MIEJSCA ZAMIESZKANIA Z POWODU ZABURZEŃ SPODOWANYCH UŻYCIEM ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 - 2006 PACJENCI HOSPITALIZOWANI WG MIEJSCA ZAMIESZKANIA Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW (SUBSTANCJI) PSYCHOAKTYWNYCH (F11 - F19) W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 - 2006

PACJENCI HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ SPOWODOWANYCH UŻYCIEM ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 I 2006 MIESZKAŃCY PODREGIONU BIELSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ SPOWODOWANYCH UŻYCIEM ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W 2006 ROKU

PACJENCI HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW (SUBSTANCJI) PSYCHOAKTYWNYCH (F11-F19) - BEZ ALKOHOLU- W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 I 2006 MIESZKAŃCY PODREGIONU BIELSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW (SUBSTANCJI) PSYCHOAKTYWNYCH (F11-F19) - BEZ ALKOHOLU - W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W 2006 ROKU

MIESZKAŃCY POWIATU BIELSKIEGO I MIASTA BIELSKA-BIAŁEJ HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYCIEM ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH SZPITALI OGÓLNYCH WOJ.ŚLĄSKIEGO W 2005 I 2006 ROKU

MIESZKAŃCY POWIATU BIELSKIEGO I MIASTA BIELSKA-BIAŁEJ HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (BEZ ALKOHOLU) ( F11-F19) W SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH SZPITALI OGÓLNYCH WOJ.ŚLĄSKIEGO W 2005 I 2006 ROKU

- BEZ ALKOHOLI - W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 - 2006 MIESZKAŃCY MIASTA BIELSKO - BIAŁA HOSPITALIZOWANI Z POWODU UŻYWANIA ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 - 2006 MIESZKAŃCY MIASTA BIELSKO - BIAŁA HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW (SUBSTANCJI) PSYCHOAKTYWNYCH (F11- F19) - BEZ ALKOHOLI - W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO W LATACH 2005 - 2006

MIESZKAŃCY WOJ. ŚLĄSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYCIEM ALKOHOLU (F10) W SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH SZPITALI OGÓLNYCH W LATACH 2005 I 2006

MIESZKAŃCY WOJ. ŚLĄSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA SPOWODOWANYCH UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (BEZ ALKOHOLU) - (F11-F19)- W SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH SZPITALI OGÓLNYCH W LATACH 2005 I 2006

Dziękuję za uwagę Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego www.sczp.gov.pl Dyrektor Ryszard Majer Dziękuję za uwagę www.sczp.gov.pl tel.: (032) 253-61-01 fax.: (032) 253-04-27 e-mail: sekretariat@sczp.gov.pl ul. Dworcowa 17 40-012 Katowice