Budowa i działanie motoroweru Zajęcia z zakresu wychowania komunikacyjnego realizowane w ramach przedmiotu technika w klasie I gimnazjum Przygotował: Jarosław Cemka

Wymagania techniczne motoroweru Zgodnie z obowiązującymi przepisami motorower powinien posiadać następujące światła: Z przodu jedno światło mijania barwy białej lub żółtej, oświetlające drogę na odległość co najmniej 30 m. ( nie oślepiające jadących z przeciwka. Z tyłu jedno światło pozycyjne czerwone. Z tyłu światło czerwone odblaskowe (o kształcie innym niż trójkąt) oraz jedno lub dwa żółte odblaskowe z każdej strony (o kształcie innym niż trójkąt)

Ponadto motorower powinien posiadać Dwa niezależnie działające skuteczne hamulce, Dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku, Tłumik wydechu silnika, Lusterko wsteczne umieszczone po lewej stronie pojazdu, Numer rozpoznawczy pojazdu, umieszczony w sposób trwały np. na ramie, Tabliczkę znamionową.

Budowa motoroweru Silnik Układ paliwowy i wydechowy Układ napędowy i jezdny Instalacja elektryczna Układ hamulcowy

Silnik dwusuwowy Silnik dwusuwowy jest to silnik spalinowy, w którym cztery fazy pracy (ssanie, sprężanie, praca i wydech) wykonywane są w ciągu dwóch suwów (od górnego do dolnego skrajnego położenia) tłoka.

Silnik W motorowerach stosuje się silniki spalinowe dwusuwowe Spaliny powstałe w poprzednim cyklu są wytłaczane przez kanał wydechowy (2). Jednocześnie przez kanał międzykomorowy (3) napływa mieszanka paliwowa, zgromadzona wcześniej w przestrzeni korbowej silnika (4). W pierwszej fazie suwu sprężania następuje przepłukanie przestrzeni roboczej silnika (1).

Silnik W dalszej fazie suwu sprężania tłok (5) pełniący także rolę zaworu, zamyka kanał wydechowy i miedzykomorowy odsłaniając kanał ssący (6). W czasie sprężania paliwa świeża porcja mieszanki paliwowej napływa przez kanał ssący (6) do przestrzeni korbowej silnika (4).

Silnik Przed dojściem do górnego martwego położenia tłoka następuje zapłon paliwa, które gwałtownie się rozprężając powoduje ruch tłoka w dół do dolnego skrajnego położenia. W końcowej fazie tego suwu odsłaniany jest zawór wydechowy (2) i spaliny zaczynają opuszczać przestrzeń roboczą. Cykl się powtarza.

Silnik Silniki dwusuwowe, aczkolwiek mają swoje zalety, nie znalazły szerokiego zastosowania. Stosowano je głównie do napędu lekkich motocykli i motorowerów. W ostatnich czasach jednak nawet w tych zastosowaniach wypierają je silniki czterosuwowe. Pierwsze samochody Saaba wyposażone były w silniki dwusuwowe, jednak najczęściej i najdłużej bo aż do lat '80, stosowano je w Polsce i NRD gdzie były montowane do aut osobowych: Syrena, Trabant i Wartburg oraz do ciężarówek IFA. Podstawową wadą silników dwusuwowych jest głośna praca oraz wysoka emisja spalin. Głównym tego powodem jest zawartość w mieszance paliwowej oleju silnikowego, który ulega spalaniu wraz paliwem.

Zalety silnika dwusuwowego 1. Prostsza i lżejsza konstrukcja w porównaniu z silnikami czterosuwowymi. 2. Duża równomierność biegu (możliwość zastosowania mniejszego koła zamachowego). 3. Większa moc silnika (50-70%) w porównaniu z silnikiem czterosuwowym z tej samej pojemności skokowej. 4. Mniejsze koszty produkcji.

Wady silnika dwusuwowego 1. W tradycyjnych konstrukcjach silnika duża uciążliwość dla środowiska w porównaniu z silnikiem czterosuwowym. 2. Mniejsza sprawność w porównaniu do silnika czterosuwowego (straty podczas przepłukiwania znacznie zwiększają zużycie paliwa). 3. Krótsze przebiegi między naprawcze w porównaniu z silnikiem czterosuwowym.

Układ paliwowy i wydechowy Aby silnik mógł pracować, należy doprowadzić do niego paliwo i powietrze. Paliwo wlewane do silnika nie zawsze jest dostatecznie czyste, a powietrzu znajdują się różnego rodzaju pyły. Wszystkie te zanieczyszczenia mogą spowodować zatkanie precyzyjnych części gaźnika, dlatego też paliwo i powietrze przepuszczane są najpierw przez odpowiednie filtry – paliwa i powietrza.

Gaźnik Gaźnik działa na zasadzie rozpylacza. Jeśli w naczyniu z cieczą zanurzymy rurkę pionową, a u jej wylotu przyłożymy rurkę poziomą i dmuchniemy w nią, to z rurki pionowej wydostanie się ciecz w postaci drobnych kropelek unoszonych przez powietrze. Podobnie dzieje się z paliwem i powietrzem w gaźniku.

Rura wydechowa i tłumik Mieszanka paliwowo-powietrzna, przekazana do silnika, spala się, a powstałe gazy wydalane są na zewnątrz przez rurę wydechową i tłumik. W tłumiku droga gazów jest wydłużona poprzez szereg komór i przegród w celu obniżenia temperatury spalin i ich ciśnienia.

Układ napędowy i jezdny Aby silnik pracował należy go najpierw uruchomić. W tym celu należy energicznie obrócić mechanicznym rozrusznikiem wał korbowy silnika. Obroty wału korbowego przekazywane są najpierw na sprzęgło, skrzynię biegów i dopiero poprzez łańcuch lub wał napędowy na oś napędzanego koła.

Sprzęgło Sprzęgło umożliwia podczas ruszania i zmiany biegów, czasowe odłączenie i łagodne połączenie wału korbowego silnika ze skrzynią biegów.

Skrzynia biegów Skrzynia biegów to zespół kół zębatych, osadzonych na wałkach, mających możliwość różnorodnego zazębiania się ze sobą w celu zmiany momentu obrotowego.

Skrzynia biegów c.d. Na pierwszym biegu – zazębianie małego koła z dużym, przełożenie jest bardzo duże. Przy dużych obrotach silnika napędzane koło motoroweru obraca się powoli, ma za to duży moment obrotowy i bieg ten używany jest podczas ruszania. W miarę nabierania prędkości należy włączyć wyższe biegi, czyli stosować mniejsze przełożenie.

Układ zasilania Jego zadaniem jest doprowadzenie paliwa do silnika, oraz wytworzenie mieszanki paliwowo-powietrznej.

Łańcuch Przekazywanie ruchu ze skrzyni biegów na tylne koło odbywa się za pomocą łańcucha lub wału korbowego. Zwis łańcucha powinien wynosić około 10 mm (różnie w różnych typach motorowerów – należy sprawdzić w instrukcji obsługi). Obowiązkowo należy okresowo sprawdzać stan naciągu łańcucha oraz jego stan techniczny. Należy utrzymywać łańcuch w odpowiedniej czystości i okresowo poddawać go konserwacji (smarowaniu)

c.d. Mniej kłopotliwy jest napęd za pomocą wałka. Koła zębate stożkowe przekładni głównej zamknięte są w szczelnej obudowie i wymagają jedynie smarowania.

Instalacja zapłonowa Powoduje pojawienie się iskry zapłonowej, zapoczątkowującej suw pracy silnika

Układ wylotowy (wydechowy) Jego zadaniem jest odprowadzenie spalin z silnika, oraz wytłumienie powstającego przy tym hałasu.

Instalacja elektryczna W motorowerach i motocyklach stosuje się instalację jednoprzewodową. To znaczy, że ze źródła do odbiornika płynie prąd przez izolowany przewód, a od odbiornika do źródła przez tzw. masę, czyli metalowe części jednośladu.

Instalacja elektryczna c.d. Prąd wykorzystywany do zasilania wszystkich odbiorników takich jak lampa, sygnał dźwiękowy, instalacja zapłonowa i ewentualnie do ładowania akumulatora, wytwarzany jest w prądnicy napędzanej przez silnik.

W motorowerach i motocyklach małej mocy stosuje się zazwyczaj prądnice prądu przemiennego. Jeśli nie mają one wbudowanego prostownika i akumulatora, to działają tylko w czasie pracy silnika. W motocyklach dużej mocy stosowane są prądnice prądu przemiennego zwane alternatorami i prostownikami. W skład instalacji elektrycznej wchodzi również instalacja zapłonowa. (omówiona wcześniej). Instalacja ta może być bateryjna (z akumulatora) lub iskrownikowa (z iskrownika).

Prąd z akumulatora ma niskie napięcie i nie jest w stanie wytworzyć iskry, dlatego w skład tej instalacji wmontowano cewkę zapłonową. Cewka zapłonowa przetwarza prąd o niskim napięciu na prąd o wysokim napięciu. Wytworzony prąd o wysokim napięciu przekazywany jest do świecy zapłonowej specjalnym przewodem, którego nie wolno samemu wymieniać.

Przewód ze świecą połączony jest za pomocą kołpaka bakelitowego, tzw Przewód ze świecą połączony jest za pomocą kołpaka bakelitowego, tzw. fajki. Świeca zapłonowa powinna być dobrana do danego pojazdu ściśle wg. Instrukcji. Po wykręceniu powinna mieć kolor jasnobrązowy. Świece powinno się okresowo czyścić, a co 10-15 tys.km wymieniać na nowe. Obecnie coraz częściej stosuje się zapłon elektryczny – czyli bezstykowe urządzenie elektryczne – moduł. Urządzenie to nie wymaga regulacji podczas eksploatacji.

Układ hamulcowy W krytycznych momentach bezpieczeństwo nam i innym uczestnikom ruchu drogowego mogą zapewnić sprawne hamulce. Pojazdy o prostszych konstrukcjach wyposażone są w hamulce bębnowo-szczękowe. Nowoczesne układy hamulcowe mają hamulce tarczowe

Czynniki wpływające na długość drogi hamowania Długość drogi jaką pojazd przejedzie od momentu, w którym kierujący zauważył przeszkodę i powziął decyzję o hamowaniu, do momentu naciśnięcia hamulca zależy od: Refleksu kierującego – na który mają wpływ: wiek, stan zdrowia, stopień zmęczenia, użyte środki farmakologiczne, napojów alkoholowych, Indywidualnych możliwości spostrzegania, wyciągania wniosków i podejmowania decyzji Stanu technicznego hamulców – zbyt duże luzy wydłużają drogę hamowania

Rzeczywista droga hamowania Długość rzeczywistej drogi hamowania pojazdu zleży od: Prędkości z jaką porusza się pojazd (jeśli prędkość pojazdu wzrasta 2 razy to rzeczywista droga hamowania wzrasta 4 razy). Hamulców (ich rodzaju i stanu technicznego). Stanu i rodzaju ogumienia (głębokość rzeźby bieżnika) Ciśnienia powietrza w oponach. Stanu nawierzchni i geometrii drogi.

Zależność drogi hamowania od prędkości pojazdu

Zapamiętaj Aby nie wpaść w poślizg i nie utracić kontroli nad pojazdem, używaj obu hamulców. Hamowanie należy rozpocząć hamulcem tylnym, potem dołączyć hamulec przedni stale zwiększając jego udział w hamowaniu. Na nawierzchni suchej należy znacznie silniej hamować hamulcem przednim niż tylnym. Na nawierzchni mokrej śliskiej obydwoma hamulcami jednakowo.

Zapamiętaj Naciskaj najpierw hamulec, a dopiero po zmniejszeniu prędkości na sprzęgło aby zredukować bieg. Podczas wiatru i deszczu prowadź pojazd szczególnie ostrożnie. Przy takiej pogodzie szczególnie łatwo wpaść w poślizg. Pamiętaj o utrzymaniu bezpiecznej odległości miedzy swoim pojazdem a pojazdem jadącym przed Tobą. Im szybciej jedziesz, tym odległość ta powinna być większa, bo w razie niebezpieczeństwa droga hamowania będzie dłuższa.

Zależność użycia poszczególnych hamulców

Czynniki wpływające na zależność drogi hamowania Aby spostrzec niebezpieczeństwo, podjąć decyzję o hamowaniu i nacisnąć hamulec sprawny i wypoczęty kierowca potrzebuje ¾ sekundy oraz dodatkowo ¼ sekundy, aby płyn hamulcowy uzyskał odpowiednie ciśnienie. A więc czas reakcji wynosi 1 sekunda Gdy kierowca jest zdenerwowany, źle się czuje, czas reakcji może wydłużyć się nawet do 3 sekund. Nie bez znaczenia jest stan nawierzchni i stan techniczny hamulców.

Droga hamowania Drogę hamowania można obliczyć posługując się wzorem: DROGA HAMOWANIA=v2/2fg Gdzie: f - to współczynnik przyczepności miedzy oponami a jezdnią, waha się od 0 do 1 w zależności od stanu szosy oraz jakości hamulców g- przyspieszenie ziemskie = 9,81 m/s2 Współczynnik f Stan jezdni Hamowanie ok. 0,8 sucha, szorstka bardzo silne ok. 0,6 dość szorstka dość silne ok. 0,4 wilgotna przeciętne ok. 0,2 śliska złe = 0,1 gołoledź bardzo złe

Obrażenia pieszych w zależności od prędkości zderzenia

Dziękuję za uwagę