Rachunkowość Dr Krzysztof Jonas

Podstawowe problemy wyceny aktywów i pasywów.

Wycena. Jest to proces zmierzający do ustalenia kwot pieniężnych w jakich składniki sprawozdania mają zostać ujęte i wykazane. Wymienia się 4 zasady wyceny: - zasada kosztu historycznego - zasada aktualnej ceny nabycia - zasada wartości możliwej do uzyskania (realizacji) - zasada wartości bieżącej

Wycena. Cena nabycia to: Cena zakupu pomniejszona o wszelkie zmniejszenia (opusty, rabaty, bonifikaty) a powiększona o cło i inne bezzwrotne podatki oraz Koszty bezpośrednio związane z zakupem, (transport, ubezpieczenie, załadunek, rozładunek, a w stosunku do środków trwałych jeszcze - instalacja, montaż, rozruch itp..)

Wycena. Koszt wytworzenia to: Wartość w cenie nabycia składników majątku zużytych do wytworzenia danego składnika aktywów (wyrobu gotowego, środka trwałego) i wykorzystanych usług obcych oraz kosztów wynagrodzeń i innych kosztów związanych z tym procesem.

Wycena. Wartość godziwa. Kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony a zobowiązanie uregulowane Na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi Niepowiązanymi ze sobą stronami.

Wycena. Składnik aktywów lub pasywów Sposób wyceny Środki trwałe, WNiP Cena nabycia, koszt wytworzenia, wartość przeszacowana Środki trwałe w budowie Koszt poniesiony Inwestycje długoterminowe Cena nabycia, wartość godziwa Rzeczowe aktywa obrotowe Cena nabycia lub koszt wytworzenia lecz nie wyższe niż cena sprzedaży Należności Kwota wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności Inwestycje krótkoterminowe Cena rynkowa lub cena nabycia zależnie od tego która niższa lub wartość godziwa Zobowiązania Kwota wymagająca zapłaty Rezerwy Wiarygodnie oszacowana wartość Kapitały własne oraz pozostałe składniki Wartość nominalna

Środki trwałe. Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne i zdatne do użytku i przeznaczone do użytku jednostki lub oddane do użytkowania na podstawie umowy najmu lub podobnej. Wycena środków trwałych. Początkowa: - cena nabycia - koszt wytworzenia - wartość godziwa

Środki trwałe. Klasyfikacja: 1. Grunty 2. Budynki 3. Budowle 4. Maszyny, aparaty i urządzenia 5. Środki transportu 6. Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie 7. Inwentarz żywy

Środki trwałe. W trakcie działalności środki trwałe zmieniają wartość na skutek: - wystąpienia trwałej utraty wartości - wystąpienia zużycia (amortyzacja) + ulepszenia środka trwałego + aktualizacji wartości

Środki trwałe. Trwała utrata wartości. Oznacza zmniejszenie (utratę) oczekiwanych korzyści związanych z dalszym wykorzystywaniem tego środka trwałego. Występuje w razie: - przeznaczenia obiektu do likwidacji - wycofania z użytkowania na skutek nieprzydatności - wystąpienia niekorzystnych zmian w zakresie wykorzystania obiektu

Środki trwałe. Amortyzacja. Wynika z faktu eksploatacji środka trwałego w trakcie działalności. Stanowi kosztowy wyraz zużycia środka trwałego. Wyraża utratę wartości na skutek eksploatacji. Amortyzuje się wszystkie środki trwałe z wyjątkiem: - gruntów - dzieł sztuki, eksponatów muzealnych.

Środki trwałe. Okres amortyzacji zależy od: - wydajności technologicznej obiektu - tempa postępu technicznego - obciążenia obiektu pracą – zużycie fizyczne - prawne i inne ograniczenia czasu użytkowania - przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży Amortyzację rozpoczyna się od momentu przyjęcia środka trwałego do używania. Amortyzację kończy się nie później niż z chwilą zrównania odpisów amortyzacyjnych z wartością środka trwałego.

Środki trwałe. Metody amortyzacji. - metody czasowe: liniowa, degresywno liniowa, degresywna - metody naturalne - metody specjalne: jednorazowa, grupowa, sezonowa

Środki trwałe. Metody, okres i stawki amortyzacji tworzą tzw. plan amortyzacji dla każdego środka trwałego. Ewidencja środków trwałych obejmuje: - Karty środków trwałych – zawierają informacje szczegółowe o każdym środku trwałym - Księgę inwentarzową – lista użytkowanych środków trwałych wraz miejscem użytkowania i osobą odpowiedzialną za stan środka trwałego - Tabela amortyzacyjna – naliczenie amortyzacji z podziałem na poszczególne miesiące i lata użytkowania

Środki trwałe. Ulepszenie środka trwałego. Oznacza przebudowę, rozbudowę, modernizację środka trwałego poprawiające jego użyteczność. Poniesione koszty ulepszenia własnego środka trwałego powiększają wartość środka trwałego. Ulepszenie dokonywane w obcym środku trwałym stanowi odrębny obiekt inwentarzowy.

Środki trwałe. Aktualizacja wartości. Środki trwałe mogą również być wyceniane wg wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne. Częstotliwość dokonywania przeszacowań zależy od intensywności zmian wartości godziwej środka trwałego. Jeżeli wystąpią istotne zmiany między wartością godziwą a wartością bilansową należy dokonać przeszacowania.

Środki trwałe w budowie. Składnik rzeczowych aktywów trwałych oznaczający inwestycję w wyniku której powstaje nowy środek trwały lub już istniejący jest ulepszany. Obejmują koszty: (przykładowo) - koszty dokumentacji projektowej, - koszty budowy, nadzoru, odbioru, rozruchu itp.. - wartość maszyn i urządzeń wymagających montażu - modernizacja istniejących środków trwałych - odsetki, prowizje od kredytów i pożyczek spłacanych w trakcie budowy

Zapasy. Do rzeczowych aktywów obrotowych zalicza się: - materiały – przedmioty pracy nabyte w celu zużycia na potrzeby własne - półprodukty i produkty w toku – produkty pracy będące w trakcie procesu produkcyjnego - produkty gotowe – wytworzone lub przetworzone produkty pracy zdatne do sprzedaży - towary – rzeczowe składniki majątku nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym

Zapasy. Wycena i ewidencja „ruchu” zapasów odbywa się: - w rzeczywistych cenach ewidencyjnych - w stałych (planowanych) cenach ewidencyjnych W przypadku cen rzeczywistych wartość rozchodu (wydania) zapasów ustala się wg metod: - FIFO - LIFO - WA - SI

Zapasy. Podstawą ewidencji zapasów są dowody księgowe FaVat, Wz, Pz, Pw, Zw, Mm. Przypadkami szczególnymi w ewidencji są: - dostawy niefakturowane - zapasy w drodze

Środki pieniężne Do aktywów pieniężnych zalicza się: - krajowe środki pieniężne: waluta krajowa, weksle, czeki, akredytywa, polecenie wypłaty - zagraniczne środki pieniężne: waluty obce, weksle, czeki, akredytywa, polecenie wypłaty - odsetki naliczone lecz nieotrzymane od aktywów finansowych utrzymywanych w celach handlowych

Środki pieniężne. Dla potrzeb ewidencyjnych i sprawozdawczych wyróżnia się: - środki pieniężne w kasie - środki pieniężne na rachunkach bankowych o okresie zapadalności do 12 miesięcy - inne środki pieniężne (czeki i weksle obce) - inne aktywa pieniężne (odsetki naliczone) Wycena aktywów pieniężnych prowadzona jest w wartościach nominalnych.

Środki pieniężne Szczególnym rodzajem są środki pieniężne w drodze. Istnienie tej kategorii jest związane z określoną procedurą bankową obrotu środkami pieniężnymi. Inaczej określając są to środki pieniężne o ograniczonym dostępie (ograniczonej możliwości dysponowania). Środki pieniężne znajdują się (dokumentacyjnie): - między kasą a rachunkiem bankowym - między rachunkami bankowymi tego samego podmiotu

Środki pieniężne. Posiadanie walut obcych wiąże się z obowiązkiem ich wyceny: - w ciągu roku – średni kurs NBP z dnia operacji - rozchód waluty – FIFO, LIFO, WA Aktualizacja wartości walut obcych wiąże się z ewidencją różnic kursowych: Dodatnich – wzrost wartości walut Ujemnych – spadek wartości walut