ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

Bolesław Prus ŻYCIE

BOLESŁAW PRUS Urodzony 20 sierpnia 1847 w Hrubieszowie Dom Bolesława Prusa, Hrubieszów

Dzieciństwo Urodzony w Hrubieszowie, jako Aleksander Głowacki szybko został osierocony przez obojga rodziców i oddany pod opiekę babki – Marcjanny Trembińskiej, mieszkającej w Puławach. Po jej śmierci zamieszkał u ciotki – Domiceli Olszewskiej, w Lublinie. Tam też uczęszczał do  Powiatowej Szkoły Realnej (przez 4 lata od roku 1857). Następnie przeprowadził się do Siedlec w 1861r., gdzie opiekował się nim starszy brat – Leon Głowacki.

Późniejsze Dzieciństwo W 1862r. Aleksander wraz ze starszym bratem przeprowadzają się do Kielc, gdzie Prus przerywa naukę i w wieku 16 lat bierze udział w Powstaniu Styczniowym. Zostaje ranny i dostaje się do rosyjskiej niewoli. Ze względu na młody wiek i wstawiennictwo ciotki zostaje wypuszczony i powraca do Lublina. 20 stycznia 1864 roku zostaje aresztowany za udział w powstaniu. Przez cztery miesiące przebywa w więzieniu na Zamku Lubelskim. Sąd pozbawia go szlachectwa i oddaje pod opiekę wuja – Klemensa Olszewskiego, gdyż starszy brat Aleksandra cierpi na nieuleczalną chorobę psychiczną.

Aleksander Głowacki - student Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1866r., z wynikiem celującym Prus chce wyruszyć na studia do Petersburga. Niestety z powodów finansowych nie udaje mu się to. W październiku 1866r. wstępuje do Szkoły Głównej w Warszawie na Wydział Matematyczno – Fizyczny. Na opłacenie studiów zarabia jako guwerner i korepetytor. Trudności materialne sprawiły, że będąc na trzecim roku Aleksander przerywa studia. Przeprowadza się do Puław, gdzie zaczyna naukę na  na Wydziale Leśnym Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa. We wrześniu poprzez popadnięcie w konflikt z jednym z profesorów rosyjskich, powraca do Warszawy. Próbował różnych sposobów zarabiania na życie. Był tłumaczem, fotografikiem, ulicznym mówcą czy ślusarzem. Spróbował też swoich sił jako dziennikarz.

Bolesław Prus TWÓRCZOŚĆ

POCZĄTKI Za debiut prasowy Aleksandra Głowackiego uważa się zamieszczony w 22. numerze czasopisma "Opiekun domowy" z 29 maja 1872 roku artykuł społeczny Nasze grzechy. Tego samego roku został opublikowany jego pierwszy artykuł popularnonaukowy o elektryczności. Na łamach "Opiekuna domowego" w 1872 roku ukazywały się też felietony Głowackiego Listy ze starego obozu, które autor po raz pierwszy podpisał pseudonimem Bolesław Prus. Postanowił podpisywać prawdziwym nazwiskiem jedynie poważne artykuły.

Rozwój kariery Głowacki rozpoczął współpracę z pismami „Mucha” i „Kolce”, w których pisał prześmiewcze szkice społeczne i humoreski. Wszystkie te publikacje podpisywał nazwiskiem Prus. Również w roku 1874 Głowacki związał się z "Kurierem Warszawskim", na łamach którego ukazała się seria siedmiu utworów z cyklu Szkice warszawskie. Były tak publikowane również Kartki z podróży (felietony i reportaże pisane podczas licznych wędrówek reporterskich po kraju) oraz Kronika tygodniowa – to ona przyniosła wówczas Głowackiemu największą popularność.

Kariera a życie prywatne Kariera felietonisty, którą traktował podrzędnie ponieważ miał stałą pracę kasjera w banku, przyniosła mu stabilizację finansową, co pozwoliło mu myśleć o założeniu rodziny.  14 stycznia 1875 roku Aleksander Głowacki, w lubelskim kościele pw. Ducha Świętego wziął ślub z Oktawią Trembińską, daleką kuzynką ze strony matki. Żona zajęła się nim gdy objawy agorafobii* nasilały się. Prus i Oktawia nigdy nie doczekali się potomstwa. Mieli jednak przybranego syna – Emila, który popełnił samobójstwo w wieku 18 lat z powodu nieszczęśliwej miłości. *Agorafobia -  irracjonalny lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni, wyjściem z domu, wejściem do sklepu, tłumem, miejscami publicznymi, samotnym podróżowaniem, wywołany obawą przed napadem paniki i brakiem pomocy

Szczyt kariery W 1876 roku Prus rozpoczął współpracę z czasopismem "Ateneum" (do którego pisał głównie Kroniki miesięczne), natomiast w 1877 z tygodnikiem "Nowiny". W 1882 objął redakcję tej gazety. Na jej łamach zamieścił m.in. kontrowersyjny dokument Szkic programu w warunkach obecnego rozwoju społeczeństwa. W tym samym czasie rozwijała się coraz bardziej jego działalność beletrystyczna. W roku 1879 Prus wkroczył w dojrzały okres swojej twórczości nowelistycznej, który trwał aż do roku 1885. Nigdy nie porzucił jednak dziennikarstwa. W 1881 roku związał się z "Tygodnikiem Ilustrowanym", a w 1887 z "Kurierem Codziennym". Większość jego opowiadań, nowel, a później powieści była po raz pierwszy publikowana na łamach gazet, z którymi współpracował. Gdy prowadzone przez niego pismo „Nowiny” upadło Prusa znowu dotknęły problemy finansowe. Wtedy właśnie poświęcił się pracy nad powieściami. Pisał również dla polskiego pisma w Petersburgu „Kraj”. W 1885 Prus poznał Stanisława Witkiewicza, który był redaktorem czasopisma wędrowiec i to właśnie tam Głowacki opublikował kilka nowel, opowiadań i powieść, w której odnaleźć można wpływy naturalizmu – Placówkę.

DZIEŁA Powieści *Dusze w niewoli (debiut powieściowy Prusa) *Anielka (jako Chybiona powieść w 1880r) *Placówka (wyd. książkowe 1886) *Lalka (wyd. książkowe 1890) *Emancypantki (wyd. książkowe 1894) Faraon (wyd. książkowe 1897) Dzieci (wyd. książkowe 1909) Nowele i opowiadania Pałac i rudera (1875r) Przygoda Stasia (1879r) Powracająca fala (1880r) Michałko (1880r) Antek (1880r) Katarynka (1880r) Nawrócony (1881r) Kamizelka (1882r) On (1882r) Milknące głosy (1883r) Grzechy dzieciństwa (1883r) Na wakacjach (1884r) Omyłka (1884r) Pleśń świata (1884r) Żywy telegraf (1884r) Cienie (1885r) Z legend dawnego Egiptu (1888r) Sen (1890r)

Bolesław Prus PÓŹNIEJSZE LATA

PODRÓŻE W 1882 roku Prus po raz pierwszy wyjechał na wczasy do uzdrowiskowej miejscowości Nałęczów. Od tamtej pory miasteczko to stało się jego ulubionym miejscem wypoczynku, które odwiedzał przez kolejne 30 lat, czyli do swojej śmierci.  Nałęczowa często podróżował do pobliskiej Bochotnicy, gdzie najprawdopodobniej umieścił akcję swojej noweli Antek. 3 września 1892 roku wystąpił w charakterze świadka na ślubie Stefana Żeromskiego z Oktawią Rodkiewiczową. Prus był zaprzyjaźniony z młodą parą, z którą poznał się podczas wyjazdów do Nałęczowa - Oktawia, często towarzysząca Prusowi w spacerach po nałęczowskim parku, miała być rzekomo prototypem Madzi Brzeskiej z „Emancypantek” W roku 1895 Prus odbył swoją jedyną podróż zagraniczną do Niemiec, Szwajcarii i Francji. Pisarz odwiedził m.in. Berlin, Drezno, Karlsbad, Raperswil i Paryż.

BOLESŁAW PRUS – pomnik na ławce w Nałęczowie

Ostatnie lata Pod koniec życia, dzięki ożywionej działalności publicystycznej Prus stał się wielkim autorytetem w oczach opinii publicznej.  Do końca życia pisarz chętnie brał udział w akcjach społecznych i obejmował patronat wielu inicjatyw oraz przedsięwzięć. Został opiekunem sierot z Towarzystwa Dobroczynności, brał udział w spółce zakładającej Seminarium dla Nauczycieli Ludowych w Ursynowie, był prezesem Stowarzyszenia Kursów dla Analfabetów Dorosłych. W swoim testamencie ufundował stypendia dla utalentowanych dzieci pochodzących z ubogich wiejskich rodzin. Księgozbiór zapisał Towarzystwu Biblioteki Publicznej w Warszawie, jego część Oktawia Głowacka przekazała do Biblioteki im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. W ostatnim okresie życia przyjeżdżał na wypoczynek do Milanówka.

ŚMIERĆ Zmarł na atak serca w wieku 64 lat. Jego pogrzeb, który odbył się 22 maja 1912 roku, zgromadził tłumy wielbicieli talentu pisarza i przerodził się w wielką manifestację mieszkańców Warszawy. Prus został pochowany na cmentarzu na Powązkach, gdzie na pomniku, wykonanym przez Stanisława Jackowskiego, znajduje się napis "Serce serc".

GRÓB BOLESŁAWA PRUSA NA CMENTARZU POWĄZKOWSKIM

POMNIK UPAMIĘTNIAJĄCY BOLESŁAWA PRUSA NA KRAKOWSKIM PRZEDMIEŚCIU W WARSZAWIE

Pracę wykonali: Sylwia Szymańska i Maciej Chomżyński kl. IIMG