Krótka sprzedaż Zmiany w Regulaminie KDPW po zatwierdzeniu przez KNF i ich implementacja KDPW Warszawa, 19 maja 2010 r. 1

Rola KDPW w zakresie KS - Ustawa Art. 50 ust. 4 pkt. 4a ustawy O obrocie instrumentami finansowymi nakłada obowiązek określenia w Regulaminie KDPW w zakresie transakcji krótkiej sprzedaży (KS): sposobu i trybu ich rozliczania szczególnych obowiązków uczestników ponoszących odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków wynikających z rozliczeń tych transakcji oraz środków dyscyplinujących, które mogą być podejmowane wobec takich uczestników 2

Regulamin KDPW (1) Podstawowym celem wprowadzanych do Regulaminu KDPW zmian jest ochrona uczestników rynku przed nadmiernym wzrostem ryzyka rozliczeniowego, wyrażającym się poprzez wzrost liczby zawieszeń rozrachunku zawartych na rynku regulowanym transakcji, prowadzący do powstawania niekorzystnych łańcuchów zawieszeń. Wprowadzane zmiany zawarte zostały w §§ 56b, 60a i 60b oraz w Załączniku nr 1 Tabela Opłat do Regulaminu KDPW – ppkt 7.4 i 7.5 Ostateczny zakres przedmiotowy zapisów Regulaminu w odniesieniu do KS, w wyniku uwzględnienia uwag zgłoszonych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w toku uzgodnień prowadzonych od jesieni 2009 r., różni się od prezentowanych w listopadzie ubiegłego roku, co wykazuje poniższa tabela: 3

Regulamin KDPW (2) Sposób i tryb rozliczania transakcji KS zawartych na rynku regulowanym GPW 4 Zasady obowiązujące od 1 lipca 2010Zasady prezentowane w projekcie z listopada 2009 Stosowane są ogólne zasady przyjęte dla transakcji zawartych na rynku regulowanym giełdowym, których rozliczenie zabezpieczone jest funduszem rozliczeniowym Brak zmian w stosunku do projektu

Regulamin KDPW (3) Szczególne obowiązki uczestników ponoszących odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków wynikających z rozliczeń transakcji KS 5 Zasady obowiązujące od 1 lipca 2010Zasady prezentowane w projekcie z listopada 2009 Wzmocnienie obowiązków uczestnika rozliczającego wynikających z § 61 ust. 1 i 2 Regulaminu KDPW, poprzez odniesienie się do transakcji KS i wskazanie, iż jest on zobowiązany podejmować działania zapewniające niezwłoczne pozyskanie papierów wartościowych będących przedmiotem takich transakcji w celu niedopuszczenia do zawieszenia rozrachunku, albo jak najszybszej likwidacji powstałego już takiego zawieszenia. Brak zmian w stosunku do projektu Działania, o których wyżej mowa mogą polegać w szczególności na zwarciu ramowych umów pożyczek… Wskazywano, iż działania takie mają polegać…

Regulamin KDPW (4/1) Działania i środki o charakterze dyscyplinującym, podejmowane w związku z KS 6 Zasady obowiązujące od 1 lipca 2010Zasady prezentowane w projekcie z listopada 2009 Wprowadzenie dwóch limitów zawieszeń rozrachunku transakcji, ustalanych: 1/ na poziomie papieru wartościowego – tzw. limit zawieszeń (dalej LZ), 2/ na poziomie członka GPW i danego papieru wartościowego – tzw. indywidualny limit zawieszeń (dalej ILZ), w tym szczególna jego odmiana: na poziomie członka Giełdy i ogółu papierów wartościowych, uzależniona od liczby przekroczeń ILZ na różnych walorach (dalej LILZ). Przekroczenie któregokolwiek z limitów skutkuje zawieszeniem możliwości zawierania transakcji KS, realizowanym w drodze nie przyjmowania zleceń KS. Brak zmian w stosunku do projektu Brak preferencji dla animatorów rynkuPrzewidywano możliwość odstąpienia od blokowania zleceń KS dla animatorów

Regulamin KDPW (4/2) 7 Zasady obowiązujące od 1 lipca 2010Zasady prezentowane w projekcie z listopada 2009 Regulamin określa wartości dla LZ i ILZ na poziomie maksymalnym, odpowiednio w wysokości: 10% i 5% Regulamin przywołuje Uchwałę wykonawczą, która określi graniczne poziomy LZ i ILZ (zakładano: 10% i 5% jako poziomy minimalne) Regulamin określa warunki przywrócenia możliwości składania zleceń KS wskazując, że Uchwała wykonawcza określi poziom wskaźników, uprawniający do odwieszenia tej możliwości. Regulamin określa dodatkowy warunek dla wskaźnika LILZ: nie przekraczanie dopuszczalnego poziomu ILZ w zakresie żadnego papieru wartościowego w dniu odwieszenia ww. możliwości. Odstąpiono od dodatkowego warunku, dotyczącego rozliczenia wszystkich transakcji biorących udział w wyliczeniu wskaźnika ILZ w dniu przekroczenia. Regulamin odwołuje się do Uchwały wykonawczej, która określi warunki odwieszenia możliwości przyjmowania zleceń KS. Zakładano, iż, poza obniżeniem wskaźników ILZ i LILZ do poziomów określonych ww. Uchwałą, mają być rozliczone wszystkie transakcje biorące udział w wyliczeniu wskaźników limitów, skutkujące ich przekroczeniem i zawieszeniem możliwości zawierania transakcji KS.

Regulamin KDPW (4/3) 8 Zasady obowiązujące od 1 lipca 2010Zasady prezentowane w projekcie z listopada 2009 Wprowadzono do Załącznika nr 1 do Regulaminu – Tabela Opłat KDPW, dodatkowe opłaty specjalne pobierane od uczestników bezpośrednich: - za przekroczenie ILZ w zakresie danego papieru wartościowego – zł, - za niedoprowadzenie do spadku poziomu zawieszeń w zakresie danego papieru wartościowego do poziomu określonego w Uchwale wykonawczej, który przywraca możliwość składania zleceń KS – 500 zł, za każdy dzień utrzymywania wskaźnika powyżej tego poziomu Nie planowano dodatkowych opłat, poza dotychczasową opłatą za spowodowanie zawieszenia rozrachunku.., pobieraną na mocy pkt 7.1 Tabeli Opłat KDPW (rozważano jej podwyższenie)

Metoda wyliczania wskaźników limitujących LZ i ILZ - założenia_(1) Założenia: obliczenia wykonywane będą codziennie na papierach wartościowych dopuszczonych przez Giełdę do KS; w przypadku przekroczenia dopuszczalnych limitów wysyłany będzie na Giełdę komunikat, skutkujący zawieszeniem przyjmowania zleceń KS począwszy od sesji giełdowej rozpoczynającej się w danym dniu, w którym stwierdzono przekroczenie w obliczeniach uwzględnia się wyłącznie dane dla dni, w których rozliczana jest w KDPW sesja giełdowa 9

Metoda wyliczania wskaźników limitujących LZ i ILZ - założenia_(2/1) Oznaczenia użyte w formułach wyliczania wskaźników: W Z (D,X) - suma wolumenów transakcji, których rozrachunek został zawieszony na koniec dnia rozliczeniowego D na papierze o kodzie ISIN X (zawiera wszystkie transakcje, które zostały zawieszone dnia D; zarówno skierowane do rozliczenia w dniu D jak i zawieszone w dniach poprzednich, a nierozliczone do dnia D); W Z (D,X,U) – suma wolumenów transakcji członka Giełdy o kodzie U, których rozrachunek został zawieszony na koniec dnia rozliczeniowego D na papierze o kodzie ISIN X, z powodu braku papierów wartościowych na wskazanym koncie depozytowym (zawiera wszystkie transakcje, które były zawieszone na koniec dnia D; zarówno skierowane do rozliczenia w dniu D jak i zawieszone w dniach poprzednich, a nierozliczone do dnia D); 10

Metoda wyliczania wskaźników limitujących LZ i ILZ – założenia (2/2)_ W ZB (D, X) - suma wolumenów transakcji, których rozrachunek został zawieszony na koniec dnia rozliczeniowego D na papierze o kodzie ISIN X z powodu braku papierów wartościowych na wskazanych kontach depozytowych; W R (D,X) – suma wolumenów transakcji rozliczonych w dniu D na papierze o kodzie ISIN X; W C (D,X) – wskaźnik cząstkowy LZ wyliczony na dzień D na papierze o kodzie ISIN X; W C (D,X,U) – wskaźnik cząstkowy wyliczony na dzień D na papierze o kodzie ISIN X dla członka Giełdy o kodzie U; W LZ (D,X) – wskaźnik LZ wyliczony dla dnia D na papierze o kodzie ISIN X W ILZ (D,X,U) – wskaźnik ILZ wyliczony dla dnia D na papierze o kodzie ISIN X dla członka Giełdy o kodzie U. 11

Metoda wyliczania wskaźnika LZ (1) Wskaźnik LZ obliczany jest dla danego kodu ISIN jako średnia krocząca z trzech dni rozliczeniowych udziału sumy wolumenów zawieszeń spowodowanych niedoborem papierów wartościowych na kontach depozytowych w sumie wolumenów transakcji skierowanych do rozliczenia (transakcje zawieszone i rozliczone). Ustalono, iż od dnia uruchomienia KS w nowej formule wskaźnik LZ wynosić będzie 10%, co oznacza, iż dopuszczalne jest maksymalne zawieszenie na jednym papierze wartościowym w ciągu jednego dnia na poziomie 30% wolumenu transakcji skierowanych do rozliczenia. Przekroczenie tego progu na danym papierze wartościowym (kodzie ISIN) powodować będzie blokadę przyjmowania zleceń KS na tym papierze przez Giełdę. Blokada trwać będzie do dnia, w którym wartość wskaźnika obniży się o co najmniej 0,5 punktu procentowego od wartości granicznej (włącznie z tym dniem), tj. co najmniej do wartości 9,5 %. 12

Metoda wyliczania wskaźnika LZ (2) Krok pierwszy: Obliczanie wskaźnika cząstkowego - W C (D,X) Krok drugi: Obliczanie wskaźnika LZ - W LZ (D,X) 13

Metoda wyliczania wskaźnika ILZ (1) Wskaźnik ILZ obliczany jest dla danego kodu ISIN i danego zawierającego jako średnia krocząca z trzech dni rozliczeniowych udziału sumy wolumenów zawieszeń członka Giełdy spowodowanych niedoborem papierów wartościowych na koncie depozytowym, w sumie wolumenów transakcji skierowanych do rozliczenia (transakcje zawieszone i rozliczone). Ustalono, iż od dnia uruchomienia KS w nowej formule wskaźnik ILZ wynosić będzie 5%, co oznacza, iż dopuszczalne jest maksymalne zawieszenie dla jednego członka Giełdy na danym p.w. w ciągu jednego dnia na poziomie 15% wolumenu transakcji skierowanych do rozliczenia. Przekroczenie tego progu na danym papierze wartościowym (kodzie ISIN) u danego członka Giełdy powodować będzie blokadę przyjmowania przez Giełdę jego zleceń KS na tym papierze. Blokada trwać będzie do dnia w którym wartość wskaźnika obniży się o co najmniej 1 punkt procentowy od wartości granicznej (włącznie z tym dniem), tj. co najmniej do wartości 4%, za wyjątkiem takich blokad, które są częścią blokady generalnej tego członka Giełdy (blokada na wszystkich papierach wartościowych). 14

Metoda wyliczania wskaźnika ILZ (2) Krok pierwszy: Obliczanie wskaźnika cząstkowego - W C (D,X,U) Krok drugi: Obliczanie wskaźnika LZ - W ILZ (D,X,U) 15

Metoda wyliczania wskaźnika LILZ Dla celów wyliczenia tzw. wskaźnika LILZ Uchwała wykonawcza określi minimalną liczbę papierów wartościowych (kodów ISIN), na których przekroczenie wskaźników ILZ przez danego członka Giełdy spowoduje zablokowanie mu możliwości składania zleceń KS w zakresie wszystkich papierów wartościowych. Ustalono, że przekroczenie wskaźnika ILZ na co najmniej trzech papierach wartościowych w danym dniu rozliczeniowym spowoduje taką generalną blokadę. Blokada trwać będzie do dnia w którym wartość wskaźnika ILZ w zakresie papierów wartościowych biorących udział w blokadzie obniży się do poziomu usuwającego blokadę w zakresie tych papierów wartościowych, a ponadto w dniu tym nie występuje dla danego członka Giełdy przekroczenie tego wskaźnika na żadnym innym papierze wartościowym. 16

Metoda wyliczania wskaźników limitujących – dodatkowe informacje Niestandardowa metoda liczenia wskaźników LZ i ILZ Stosowana będzie w przypadku, gdy w danym dniu D na danym papierze wartościowym X rozliczana będzie sesja, na której odnotowano zawieszenie notowań o charakterze nadzorczym (całodzienne zawieszenie notowań lub zawieszenie notowań przez część dnia sesyjnego); w takiej sytuacji w celu uniknięcia zawyżenia wskaźników zawieszeń spowodowanego nagłym obniżeniem się obrotu lub jego brakiem, zmodyfikowano sposób liczenia wskaźników cząstkowych W C (D,X,) i W C (D,X,U). Modyfikacja polega na powiększeniu mianownika o wolumen transakcji rozliczonych w ostatnim dniu rozliczeniowym, w którym nie odnotowano zawieszenia notowań na danym papierze wartościowym. 17

Metoda wyliczania wskaźników limitujących – dodatkowe informacje Warunki przyjęte na dzień uruchomienia KS w nowej formule Liczenie wskaźników rozpoczyna się od pierwszego dnia funkcjonowania KS w nowej formule (data wejścia w życie Regulaminu Giełdy i Regulaminu KDPW) Pierwsze blokady dotyczące KS mogą być dokonane począwszy od czwartego dnia funkcjonowania KS Inne Krajowy Depozyt przesyłać będzie Giełdzie informację o poziomach wskaźników LZ i ILZ wyliczonych dla papierów dopuszczonych do KS oraz innych dodatkowych danych związanych z wyliczaniem wskaźnika cząstkowego z ostatniego dnia wyliczeń (informacja dzienna). 18

Zasady naliczania i pobierania dodatkowych opłat specjalnych (1) Opłata za przekroczenie ILZ (w wys zł) – naliczana będzie odrębnie dla każdego papieru wartościowego, dla którego wystąpiło takie przekroczenie Opłata za niedoprowadzenie do spadku poziomu zawieszeń w zakresie danego papieru wartościowego do poziomu, który przywraca możliwość składania zleceń KS (w wys. 500 zł) – naliczana będzie za każdy rozpoczęty dzień okresu, w którym wskaźnik zawieszeń dla danego papieru wartościowego utrzymywał się powyżej tego poziomu, począwszy od dnia następującego po dniu przekroczenia ILZ W obliczeniach uwzględniane będą tylko dni robocze, w których dokonywane jest rozliczenie transakcji giełdowych 19

Zasady naliczania i pobierania dodatkowych opłat specjalnych (2) Opłaty pobierane będą od uczestników bezpośrednich KDPW posiadających status uczestnika rozliczającego w zakresie transakcji zawartych przez członka Giełdy, który przekroczył ILZ Opłaty będą naliczane i pobierane w okresie miesięcznym Do każdej faktury zawierającej, odrębnie na każdego członka Giełdy, zbiorczą informację o liczbie przekroczeń ILZ oraz liczbie dni utrzymywania się poziomu zawieszeń powyżej poziomu, który przywraca możliwość składania zleceń KS, na żądanie uczestnika generowana będzie informacja analityczna dot. wszystkich przekroczeń ILZ oraz czasu ich trwania, odrębnie dla każdego papieru wartościowego 20

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych ul. Książęca 4, Warszawa 21