SZTUKA FOTOGRAFOWANIA

Kąt Obrazu Kąt obrazu powiązany jest z kątem widzenia obiektywu, a różne kąty obrazu dramatycznie wpływają na sposób w jaki patrzysz przez swój obiektyw.     Kąt widzenia określony jest przez ogniskową obiektywu - im krótsza ogniskowa tym szerszy kąt widzenia i mniejsze powiększenie obrazu. Dłuższa ogniskowa oznacza węższy kąt widzenia i większe powiększenie obrazu.     Przykładowo, obiektyw 50 mm nazywany jest standardowym, gdyż daje kąt widzenia 46°, najbardziej zbliżony do naszego postrzegania rzeczywistości.     Szerokokątne obiektywy obejmują polem widzenia większą powierzchnię i dlatego są ulubionymi obiektywami fotografów krajobrazowych i tych, którzy wykonują zdjęcia w ciasnych pomieszczeniach. Teleobiektywy przybliżają fotografowane sceny zawężając kąt widzenia dając dramatyczne zbliżenia przy wielu rodzajach fotografii.

PERSPEKTYWA Pojęcie perspektywy łatwiej zrozumieć poprzez przykładowe zdjęcia niż tłumaczenia. Jest ona zdeterminowana przez odległość aparatu od obiektu.     Mówiąc w skrócie, perspektywa stanowi związek pomiędzy relatywną wielkością obiektu a głębią obrazu, sposób zintegrowania obiektu z tłem.     Gdy obiekty na przednim planie wydają się znacznie większe niż położone w tle - co występuje przy szerokokątnych obiektywach - mówimy o przerysowanej perspektywie.     Poznanie różnych perspektyw tworzonych przez różne ogniskowe pomoże wybrać odpowiedni obiektyw dla konkretnych efektów zdjęciowych.

JASNOŚĆ OBIEKTYWU Maksymalny otwór względny obiektywu decyduje w jakich warunkach oświetleniowych możesz robić zdjęcia. Jasność obiektywu wskazywana jest przez liczbę przedstawianą w rozmaitych formach: f/8, F8 lub 1:8, i dotyczącą tej samej liczby przysłony. Obiektywy o dużych otworach względnych (małych wartościach przysłony) są jasnymi obiektywami pozwalającymi fotografom stosować krótsze czasy naświetlania w słabym świetle. Zmniejsza to potrzebę użycia statywu i lampy błyskowej, zwiększając kontrolę nad głębią ostrości i dając jaśniejszy obraz widziany w celowniku ułatwiający ustawianie ostrości.      Obiektywy z mniejszymi otworami względnymi (większymi wartościami przy- słony) wymuszają dłuższe czasy naświetlania w świetle zastanym, lecz są mniejsze i lżejsze niż jaśniejsze obiektywy. Nikon proponuje niektóre obiektywy Nikkor o tych samych ogniskowych, lecz różnych otworach względnych dając możliwość wyboru.

GŁĘBIA OSTROŚCI  Termin ten określa obszar zdjęcia - przed i za obiektem - który jest dostatecznie ostry. Możesz zmieniać głębię ostrości zmieniając wartość przysłony. Mniejszy otwór przysłony (większa jej liczba) daje większą głębię ostrości. Oznacza to, iż robiąc zdjęcia przy dużych przysłonach jak f/1.8, tło będzie bardziej rozmyte niż przy małych przysłonach jak f/16 czy f/22, gdzie większość sceny będzie oddana ostro.     Długość ogniskowej jest również ważna, gdyż głębia ostrości zmniejsza się wraz z przyrostem ogniskowej. Dlatego obiektywy szerokokątne oferują znacznie większą głębię ostrości niż teleobiektywy.

POGODA A ZDIĘCIA

DESZCZ Fotografując w deszczu znajdźmy osłonięte miejsce (np. werandę). Posłużmy się parasolem albo luźno opakujmy aparat w przezroczystą torebkę foliową, pozostawiając jedynie otwór na obiektyw, gdyż woda może uszkodzić sprzęt. Uważajmy na krople deszczu, padające na obiektyw lub filtr i regularnie wycierajmy je do sucha.      Aby zatrzymać krople deszczu w locie, wystarczy zastosować czas naświetlania 1/125 lub krótszy. Od 1/60 w dół deszcz wychodzi w postaci rozmazanych smug, tym dłuższych, im dłuższy jest czas naświetlania. Krople deszczu wychodzą najczytelniej fotografowane na ciemnym tle. Jeśli jednak nie jest to możliwe, spróbujmy umieścić na zdjęciu jakiś inny element, który pokazuje, że pada deszcz - na przykład ludzi z parasolami lub krople wpadające do kałuży.

ŚNIEG Śnieg i lód, podobnie jak piaszczyste plaże, wyprowadzają w pole światłomierz: ich jasny walor powoduje niedoświetlenie, gdyż światłomierz - nie zapominajmy - jest wyskalowany dla 18 - procentowej szarości. Najprostszym sposobem kompen - sacji jest dokonywanie pomiaru z szarej tablicy lub takiego elementu sceny, o którym wiemy, że ma walor średni. Jeśli mamy zamiar zrobić dużo zdjęć jednej sceny i ustaliliśmy, jak wielkie niedoświetlenie powoduje światłomierz, możemy odpowiednio nastawić w aparacie automatyczną kompensację ekspozycji. W razie braku takiej funkcji, możemy nastawić wartość ISO inną od rzeczywistej, żeby oszukać światłomierz. Światłomierz podaje np. przysłonę 16 przy czasie 1/250 dla filmu ISO 200. Z pomiaru z szarej tablicy wynika przysłona 11 przy 1/250. Przestawiając w aparacie ISO na 100 w prosty sposób kompensujemy różnicę jednej przysłony.

Przy słonecznej pogodzie wychodźmy na zdjęcia wcześnie rano lub późnym popołudniem. Niskie słońce wydobywa więcej szczegółów i faktury niż słońce w południe. Starajmy się unikać fotografowania ze słońcem tuż za plecami. Światło odbite od śniegu wprost do obiektywu najprawdopodobniej da efekt oślepiająco białej masy pozbawionej szczegółów. Przy silnym mrozie starajmy się trzymać aparat we względnym cieple, aby baterie pracowały prawidłowo. Pamiętajmy, że przy siarczystym mrozie skóra przymarza do metalu, toteż wszystkie powierzchnie, których możemy dotknąć, oklejmy plastrem. (Nie zapominajmy o miejscu, w którym nos styka się z aparatem). Wchodząc do wnętrza w naprawdę mroźne dni uważajmy na skraplającą się parę. Jeszcze na mrozie opakujmy szczelnie aparat w foliową torbę, a po wejściu do ciepłego pomieszczenia poczekajmy aż się ogrzeje, zanim go rozpakujemy.      Poszukujmy szczegółów obrazu, które pokażą, że jest mróz: przycupniętego ptaka, otulającego się piórami, dzieci, którym spod kolorowych skafandrów widać tylko oczy, zamrożony oddech zawieszony w powietrzu między dwiema rozmawiającymi osobami, szron na wąsach.

MGŁA I OPARY Statek zawieszony we mgle, opary, unoszące się z gracją nad stawem z nenufarami - para wodna może się przyczyniać do powstania zdjęć bardzo przemawiających do wyobraźni. Jednak podobnie jak śnieg, mgła i opary mogą oszukać światłomierz i lampę błyskową. Czasami mgła może mieć doskonałą naturalną szarość i być przy tym tak rzadka, że nie wpływa na żadne parametry, a czasami może być prawie biała. Aby mieć pewność dobrej ekspozycji, dokonujmy pomiaru bezpośrednio z fotografowanego obiektu, a jeśli nie możemy podejść tak blisko - z szarej tablicy. Przy gęstej mgle światło flesza odbije się od drobin wody, zazwyczaj nie sięgając fotografowanego przedmiotu, podobnie jak światła samochodu czasami oświetlają tylko mgłę zamiast drogi.      Jeśli mgła jest naprawdę gęsta, zabezpieczmy aparat, opakowując go luźno w przezroczystą torebkę foliową. Uważajmy na rosę, gromadzącą się na obiektywie.       Niech nas nie zniechęca pozornie mdłe światło przy mglistej pogodzie - światło rozproszone jest idealne do pewnego rodzaju nastrojowych zdjęć.

PEJZAŻE

WODOSPADY I STRUMIENIE Jeśli chcemy sfotografować rozpyloną wodę, wyrzucaną w górę u stóp wodospadu, zastosujmy krótki czas naświetlania, który zatrzyma ją w locie. Chcąc jednak pokazać płynący nurt wody w wodospadzie lub strumieniu, ustawmy długi czas naświetlania, rzędu 1/8. Posłużmy się statywem lub inną podporą dla aparatu oraz wężykiem spustowym lub samowyzwalaczem, aby uniknąć wstrząsów; jeśli na zdjęciu mają być ludzie, poprośmy ich, by się nie ruszali.

LASY  W lasach zwykle bywa raczej ciemno, toteż prawdopodobnie będzie nam potrzebny czuły film, chyba że używamy statywu, a w kadrze nic się nie rusza. Fotografując w lesie, szukajmy smug światła, torującego sobie drogę przez korony drzew, a nawet samego słońca, przebijającego przez gałęzie. Uważajmy przy pomiarze światła, gdyż jedno i drugie sprawia, że światłomierz wykazuje skłonność do niedoświetlenia. Poszukajmy jakiegoś centrum uwagi - efektownie oświetlonej paproci, rytmów pni drzew, wąskiej krętej ścieżki lub plamy barwnej kwiatu - która wzmocni wyraz kadru.

PLAŻE  Fotografia plażowa powinna być nośnikiem nastroju - pogodnej beztroski, burzliwej gry żywiołów, samotnej kontemplacji lub zatłoczonego kurortu. Każda plaża ma inny charakter, który ponadto zmienia się zależnie od pogody. Zastanówmy się nad konkretną plażą, z którą mamy do czynienia, i poszukajmy sposobów wydobycia jej odrębności. Co w niej wydaje się interesujące? Czy jest to obramowana palmami połać białego piasku, wyłaniająca się z turkusowej wody, czy też malowniczo ukształtowany skalisty brzeg, smagany falami? Plan ogólny ze szczytu wydmy może być właściwym sposobem pokazania pierwszej z wymienionych plaż. Tę drugą uchwycimy być może najlepiej, fotografując pod słońce wąskokątnym obiektywem fale, rozbijające się o skały.

KONIEC