Ludowe instrumenty muzyczne

Kaszubski instrument ludowy. BURCZYBAS Kaszubski instrument ludowy. Zbudowany z beczki bez dna. Na górny otwór naciągnięta jest skóra zwierzęca , a do niej zamocowana jest wiązka końskiego włosia. Odpowiednie pociąganie rękoma polanego wodą włosia wydaje charakterystyczny odgłos - pomruk basowy.

DRUMLA Jest jednym z najstarszych instrumentów na świecie. Gra się na nim trzymając go w ustach i szarpiąc palcem ruchomy języczek, przy czym najczęściej opiera się nieruchomą część instrumentu na zębach. Czasem trzyma się go bezpośrednio w ustach bez kontaktu z zębami.

SIERCZENKI Ćwiczebny instrument służący do zaprawy w sztuce koźlarskiej, który jednocześnie spełniał rolę instrumentu pasterskiego używanego przez kilkunastoletnich chłopców przy wypasie bydła i gęsi.

LIRA KORBOWA Była instrumentem popularnym w muzyce średniowiecza i renesansu. Znana była także w muzyce ludowej, zwłaszcza jako instrument akompaniujący pieśniarzom i tzw. lirnikom wioskowym.

DUDY W Polsce, w zależności od regionu, są nazywane kozłem, gajdami lub kozą. W powszechnym użyciu jest również nazwa kobza pierwotnie dotycząca innego instrumentu . Dudy są popularnym instrumentem ludowym Podhala, Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, Śląska Cieszyńskiego a przede wszystkim Wielkopolski.

ZŁÓBCOKI Charakterystyczne dla Podhala, występowały do XIX wieku. Nazwa złóbcoki nawiązuje do żłobienia instrumentu z jednego klocka drewna, inni wywodzą ją od łób, czyli kołyski. Miały wypukły, podłużny i wąski korpus rezonansowy rzeźbiony wraz z szyjką z jednego klocka. Posiadały 3 (później 4) struny. Grano na nich smyczkiem o łukowatym kształcie.

DWOJNICE Występowały na Podhalu. Wykonywane były na kilka sposobów: z jednego kawałka drewna z nawierconymi dwoma podłużnymi kanałami, jako łączone z dwóch elementów lub z naturalnie rozgałęzionego drewna. Technika gry polegała głównie na umiejętnym zadęciu w obie piszczałki.

GĘŚLE Stary, prymitywny, ludowy instrument smyczkowy którego kształt i strój zmieniał się zależnie od epoki i terenu. Dźwięki wydobywa się przez szarpanie lub, częściej, pociąganie strun prymitywnym smyczkiem. Do dziś bywają używane m.in. na Podhalu.

KOZIOŁ ŚLUBNY Instrument związany z obrzędem zaślubin i wesela. Grano na nim aż do chwili obiadu weselnego, po którym koźlarz odkładał kozła ślubnego, a brał do rąk białego kozła weselnego.

KOZIOŁ WESELNY Nazwa pochodzi od worka pokrytego białym włosiem i główki kozła zdobiącej przebierkę. Charakteryzuje się on miłą barwą dźwięku. Kozioł był swego czasu instrumentem ogromnie popularnym, będącym nawet symbolem kultury polskiej.

OKARYNA Rodzaj fletu, najczęściej wykonanego z wypalonej gliny albo porcelany. Spotyka się też okaryny plastikowe, szklane, drewniane i metalowe. Okaryna posiada od 4 do 24 otworów, które zamykane palcami grającego kształtują wysokość dźwięku. Z boku instrumentu wystaje część przyustna, służąca do zadęcia, zbudowana jak we flecie podłużnym.

Na mazankach gra się akapella z kozłem ślubnym. MAZANKI Instrument podobny do skrzypiec. Różnica polega na tym, że posiada tylko trzy struny. Na mazankach gra się akapella z kozłem ślubnym.

SIESIEŃKI Zwane niekiedy dudami dla ubogich, dawny ludowy instrument muzyczny, spotykany jeszcze czasami w Wielkopolsce. Rodzaj maleńkich - dud bez „bąka”, o pojedynczym stroiku, ze zbiornikiem sporządzonym z pęcherza zwierzęcego (najczęściej świńskiego).

SUKA Znana była na ziemiach polskich już w średniowieczu, jednak największą popularnością cieszyła się w okresie od XVII do XIX wieku. Do naszych czasów nie przetrwał żaden egzemplarz tego instrumentu.

Anna Mrozińska Materiał zebrała i opracowała: Zespół Szkół Szpitalnych Szczecinie