AKTYWNOŚĆ RUCHOWA NA ŚWIEŻYM POWIETRZU – ZAPOBIEGANIE WADOM POSTAWY

Podstawowe wiadomości dotyczące postawy ciała Trzonem postawy ciała jest kręgosłup, który pełni trzy funkcje: podporową- utrzymanie obciążeń poprzez jego krzywizny fizjologiczne, amortyzacyjną - łagodzi wstrząsy podczas czynności lokomocyjnych, kinetyczną - uzależnioną od ruchomości jego krzywizn. Mięśnie są biologicznymi silnikami, które wykonują pracę mechaniczną. Odpowiadając na pytanie, jakie są przyczyny nieprawidłowej postawy należy stwierdzić różną ichtiologię tych wad: wady wrodzone (wady budowy, zniekształcenia po przebytych  chorobach np. krzywica, gruźlica kostna)  wady nabyte (złe warunki bytowe, nabyte podczas czynności dnia codziennego, siedzący tryb życia)

Jak wygląda prawidłowa, a jak wadliwa postawa ciała? Postawa prawidłowa: głowa ustawiona wprost nad klatką piersiową, biodrami i stopami lub podana nieco ku przodowi, klatka piersiowa wysklepiona ku przodowi, przy zachowaniu swobodnego oddychania, brzuch lekko wciągnięty lub plaski, plecy łagodnie wygięte, przy czym łopatki nie wystają poza linię pośladków, ręce i nogi prawidłowo ukształtowane, stopy wysklepione. Nieprawidłowa postawa: głowa jest wysunięta do przodu lub pochylona w bok, klatka piersiowa płaska, zapadnięta lub zniekształcona, barki wysunięte do przodu, brzuch wypukły, wysunięty do przodu lub zwiotczały, obwisły, plecy zgarbione, zaokrąglone, a miednica posiada zbyt duże nachylenie, co łącznie daje silne wygięcie krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej, stopy płaskie.

Najczęściej występującymi wadami postawy ciała są: plecy okrągłe, plecy wklęsłe, plecy płaskie, boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza), płaskostopie.

Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej: a-plecy okrągłe, b-plecy wklęsłe, c-plecy wklęsło-okrągłe, d-plecy płaskie.

Przeciwdziałanie wadom postawy ograniczenie siedzącego trybu życia, zwiększenie ogólnej aktywności ruchowej, ze szczególnym uwzględnieniem tych form, dzięki którym są wzmacniane mięśnie grzbietu i brzucha, dobór ćwiczeń mających na celu kształtowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa, nauczenie już w dzieciństwie, a następnie wyrobienie nawyku utrzymywania prawidłowej postawy ciała we wszystkich czynnościach dnia codziennego, dostosowanie sprzętów domowych do potrzeb i możliwości fizjologicznych kręgosłupa.

Jednym z głównych czynników zapobiegającym wadom postawy jest ruch. Najpopularniejszą formą aktywności ruchowej są spacery i zabawy ruchowe na świeżym powietrzu. Zaspokajają one u dzieci głód ruchu, dotleniają, hartują a jednocześnie wdrażają do regularnej aktywności ruchowej. Dają dobrą podstawę do szerszej aktywności fizycznej, mającej służyć prawidłowemu rozwojowi fizycznemu dziecka.

Uważa się, że aktywności ruchowe: wzmacniają mięśnie, co jest ważne dla utrzymania prawidłowej postawy i stabilnych stawów wyrabiają lepsze poczucie równowagi doskonalą koordynację ruchów rozwijają giętkość ciała wzmacniają kości (są twardsze), i dlatego rzadziej zdarzają się złamania rozwijają poczucie własnej wartości znoszą nerwowość i depresję   Brak ruchu powoduje : nadwagę pojawienie się wysokiego poziomu cholesterolu we krwi nadciśnienie tętnicze, pojawienie się lub pogłębienie wad postawy.

Ponadto: wycieczki, spacery i zabawy ruchowe: są receptą „na nudę” - dostarczają pomysłów na sposoby spędzania czasu wolnego przyczyniają się do rozwoju: mowy, myślenia, spostrzeżeń, przyczyniają się rozładowania emocji, agresji, napięć fizycznych dzieci organizowane w różnych porach roku hartują organizm wyrabiają nawyki (organizowanie, planowanie, rożnych wyjść z domu w celu poznania najbliższej okolicy, miasta) zachęcają do ćwiczeń fizycznych, które będą kontynuowane w życiu dorosłym

Dziecko w wieku przedszkolnym bardzo szybko rośnie Dziecko w wieku przedszkolnym bardzo szybko rośnie. W tym czasie nie można zaniedbać jego sprawności ruchowych. Jest to bardzo ważne, od tego zależy jego rozwój fizyczny. Przedszkolaki wręcz rwą się do tego, by móc się rozwijać. Wciąż potrzebują ruchu. Niektórzy mówią, że są nadruchliwe. To właśnie wtedy ich ruch staje się coraz bardziej skoordynowany. Nic więc dziwnego, że wiek przedszkolny jest nazywany złotym wiekiem motoryczności dziecka.

Trzylatek może być jeszcze trochę nieporadny dość pewnie biega i wdrapuje się na różne przedmioty, ale trudno mu utrzymać równowagę dopiero uczy się poprawnie skakać i łapać piłkę powinien mieć opanowane ćwiczenia takie jak: stanie przez moment na jednej nodze z otwartymi oczami, przeskoczenie sznurka rozciągniętego 5 cm nad podłożem, pląsanie lub klaskanie zgodnie z rytmem muzyki Czterolatek jest już nieco zwinniejszy większość dzieci w tym wieku coraz pewniej stoi już na jednej nodze i coraz lepiej chwyta piłkę. nie tylko doskonali swoje umiejętności ruchowe, ale także tworzy różne kombinacje sprawnościowe - potrafi np. kopnąć piłkę podczas biegu

Pięciolatek jest już dość sprawny i szybki, choć w tym wieku widać już wyraźnie indywidualne różnice większość pięciolatków biega już szybko i harmonijnie, potrafi dość długo stać na jednej nodze oraz rzucać i łapać piłkę (także w ruchu) umie wbiec do góry po schodach bez trzymania się poręczy potrafi też przejść na palcach do 3 metrów, a także skakać do przodu na prawej lub lewej nodze Sześciolatek radzi sobie z trudniejszymi, wymagającymi większego wysiłku ćwiczeniami dobrze rzuca i łapie piłkę umie stać na jednej nodze mając zamknięte oczy lub zeskoczyć z krzesła na podłogę

Kierowana aktywność fizyczna powinna być dostosowana do możliwości dziecka i odpowiadać jego potrzebom, a wymagania w zależności od zdolności ruchowych, umiejętności, inwencji twórczej i poziomu rozwoju osobowości, aby w przypadku nieudanych prób nie zniechęcać dziecka do dalszych działań. Ruch jest wtedy skuteczny, gdy się go odpowiednio dawkuje, a jego częstotliwość i intensywność jest adekwatna do predyspozycji i możliwości organizmu dziecka na danym etapie rozwoju. Aktywność ruchowa służy m.in. wytworzeniu u dzieci przyzwyczajenia do uprawiania gimnastyki, czynnego wypoczynku, rekreacji, w dorosłym życiu zaś – sportu. Osiągnięcie przez dziecko określonego poziomu sprawności i wydolności fizycznej pozwoli mu w przyszłości lepiej ocenić własną reakcję na wysiłek i odpowiednio dostosować do możliwości organizmu wybrane formy czynnego wypoczynku i rekreacyjne dyscypliny sportu.

Ruch jest naturalną, fizjologiczną potrzebą człowieka występującą w ciągu całego jego życia, a przejawiającą się przez różne formy aktywności. Powoduje on przyrost masy mięśniowej, korzystnie oddziałuje na układ oddechowy, krążenia, kostno - stawowy, pokarmowy. W wieku dziecięcym jest ważnym czynnikiem determinującym wszechstronny rozwój organizmu i kształtującym prawidłową postawę ciała, przyczynia się do wyrabiania podstawowych cech motorycznych, zwłaszcza zwinności, zręczności, gibkości, szybkości, siły oraz umożliwia uczenie się wielu umiejętności ruchowych niezbędnych w dalszym życiu. Właściwie użyty i dozowany ruch, szczególnie na świeżym powietrzu zwiększa odporność fizjologiczną, koryguje zniekształcenia postawy, kształtuje pozytywne nawyki ruchowe.

Aspekt zdrowotny aktywności ruchowej Układ ruchowy wzmocnienie powięzi kostno – stawowych (więzadła, torebki stawowe, przyczepy mięśniowe) wzmocnienie struktury budowy kości i chrząstek stawowych poprawa percepcji ruchów kończyn (poprawa czucia zakresu ruchu) poprawa wytrzymałości poszczególnych partii mięśniowych poprawa siły poszczególnych mięśni szkieletowych poprawa szybkości skurczów poszczególnych mięśni szkieletowych poprawa poziomu cech motorycznych

Układ oddechowy wzmocnienie siły mięśni oddechowych pobudzenie przestrzeni życiowej płuc pobudzenie przestrzeni martwej płuc poprawa wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych poprawa ukrwienia pęcherzyków płucnych Układ krwionośny wzmocnienie sprawności pompy sercowej wzmocnienie prędkości przepływu krwi żylnej i tętniczej pobudzenie układu produkującego poszczególne krwinki w odpowiedzi na większe zapotrzebowanie wysiłkowe organizmu zwiększenie możliwości adaptacyjnych w trakcie i po wzmożonym wysiłku fizycznym (szybki powrót do wartości wyjściowych np. tętno).

Układ nerwowy oraz nerwowo – mięśniowy poprawa szybkości postrzegania poprawa szybkości reakcji na bodźce (np. chwyt lecącej piłki) poprawa poziomu koordynacji wzrokowo – ruchowej (np. właściwe dobranie siły lub kierunku rzutu) przedłużenie czasu właściwej koncentracji skierowanej na wykonanie wyznaczonego zadania.

Sprawdzian prawidłowej sylwetki (dla nauczycieli i rodziców) dziecko ustawione bokiem, sprawdzamy czy nie ma nadmiernego pochylenia głowy do przodu lub zaokrąglonych pleców, czy zbyt wypiętego brzucha w swobodnej pozycji stojącej sprawdzamy linię kręgosłupa w pozycji stojącej sprawdzamy, czy barki są na tej samej wysokości oglądając dziecko od tyłu sprawdzamy, czy łopatki są na jednej wysokości czy w pozycji stojącej biodra są na tej samej wysokości w opadzie sprawdzamy, czy nie ma różnicy w wysokości między prawą, a lewą stroną ciała w leżeniu na brzuchu kolana ugięte sprawdzamy, czy nie ma różnicy w wysokości ustawienia stóp sprawdzamy trójkąty talii sprawdzamy ustawienie nóg i wysklepienie stóp Oprócz w/w obserwacji postawy ciała dokonujemy : pomiaru wzrostu i wagi ciała pomiaru ciśnienia i tętna

Aktywność ruchowa głównie na świeżym powietrzu jest niezbędnym warunkiem prawidłowego rozwoju organizmu dziecka. Opracowanie: Anna Piech