Misją Fundacji jest: - wspierać małżonków w ich wzajemnych relacjach i rodzicielstwie - wspierać dzieci w dojrzewaniu do miłości i odpowiedzialności - wspierać nauczycieli w działaniach wychowawczych i prorodzinnych

Szymon Grzelak Seksualizacja dzieci i młodzieży Odpowiedź rodziców i specjalistów w kontekście profilaktyki zintegrowanej Gdańsk, 23.10.2008

Zadania rozwojowe okresu dojrzewania (E. Erikson) Akceptacja własnej płci i własnego ciała Przyjęcie zdrowego modelu roli płciowej oraz nauka zdrowego stosunku do płci odmiennej Kierowanie własną seksualnością

Raport o Seksualizacji Dziewcząt Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego Marzec 2007 Zurbriggen, E.L. i inni (2007). Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls. Washington, D.C.: APA.

Szymon Grzelak Seksualizacja (06.2007)

seksualizacja ≠ zdrowa seksualność Raport o Seksualizacji Dziewcząt Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego Marzec 2007 seksualizacja ≠ zdrowa seksualność Zurbriggen, E.L. i inni (2007). Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls. Washington, D.C.: APA.

Raport o Seksualizacji Dziewcząt Seksualizacja pojawia się, gdy: Wartość osoby sprowadzana jest do „seksownego” wyglądu lub zachowania Osoba zostaje seksualnie uprzedmiotowiona (widziana jako obiekt użycia seksualnego innych, a nie w pełni swego człowieczeństwa) Seksualność jest tej osobie nieadekwatnie narzucana Zurbriggen, E.L. i inni (2007). Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls. Washington, D.C.: APA.

Raport o Seksualizacji Dziewcząt Obiektem seksualizacji są przede wszystkim dziewczęta, ale ofiarami dziewczęta i chłopcy Seksualizacja jest obecna we wszystkich rodzajach mediów i w niektórych produktach (TV, radio, wideoklipy, piosenki pop, internet, gry komputerowe, czasopisma, reklama, ubrania, zabawki, itp) Z seksualizacją związane są wąskie standardy szczupłości i seksowności Do seksualizacji mogą się przyczyniać rodzice (traktując fizyczną atrakcyjność jako najważniejszy cel dla dziewcząt), nauczyciele (stawiając dziewczęta w seksualizowanej roli dorosłych kobiet), rówieśnicy (przez wymuszanie konformizmu wobec mód na szczupłość i seksowność) i same dziewczęta poprzez zjawisko „samo uprzedmiotowienia” (kupowanie ubrań nadających seksowny wygląd, naśladowanie stylu bycia idoli młodzieżowej pop-kultury)

Zjawisko samouprzedmiotowienia dziewcząt Dziewczęta uczą się traktować siebie jako obiekty służące do oglądania, które poddawane są ocenie opartej na wyglądzie zewnętrznym.

Raport o Seksualizacji Dziewcząt Konsekwencje seksualizacji: A1 badania Poznawcze (pogorszenie sprawności umysłowej, logicznego myślenia, obliczeń matematycznych) Emocjonalne (brak pewności siebie, nieakceptacja własnego ciała, wstyd, lęk, wstręt do siebie) Psychiczne (zaburzenia odżywiania, niska samoocena, depresja) Seksualne (zaburzenia w rozwoju zdrowej seksualności, nierealistyczne lub negatywne oczekiwania wobec sfery seksualnej, brak asertywności) Związane z własną tożsamością (traktowanie wyglądu i fizycznej atrakcyjności jako centralnej wartości u kobiety) Inne (chłopcom utrudnia znalezienie „akceptowalnej” partnerki lub pełne przeżywanie intymnej relacji, starszym kobietom przysparza cierpień w dążenia do ideałów fizycznej atrakcyjności) Wzrost przemocy seksualnej i dziecięcej pornografii

Raport o Seksualizacji Dziewcząt Antidota: Programy edukacji medialnej Kontakt dziecka z mediami w towarzystwie dorosłego (pomoc w interpretacji seksualizujących treści) Oparcie w religii (rozbudzanie wrażliwości etycznej i psychologiczno- duchowa alternatywa wobec wartości propagowanych przez pop-kulturę) Edukacja seksualna wpisująca seksualność w kontekst pozostałych wymiarów człowieczeństwa Działania na rzecz ograniczenia seksualizujących treści w mediach i w produktach

Profilaktyka zintegrowana to nazwa podejścia do profilaktyki dziecięcej i młodzieżowej mająca charakter autorskiej syntezy współczesnej wiedzy profilaktycznej.

Profilaktyka zintegrowana Dwa wymiary integracji: Integracja działań różnych podmiotów oddziaływujących na dzieci i młodzież Integracja różnych dziedzin profilaktyki

Profilaktyka zintegrowana Definicja aktualna (2008) Profilaktyka zintegrowana to taka, która stawia sobie za cel skuteczne zapobieganie możliwie szerokiemu spektrum zachowań ryzykownych i problemów młodzieży (np. nikotyna, alkohol, narkotyki, przemoc, depresja, ciąże nastolatek, HIV/AIDS i inne choroby przenoszone drogą płciową) i korzysta z metodyki dającej największą szansę na osiągnięcie dobrej proporcji nakładów do efektów (cost-effectiveness).

Dlaczego tak? Czynniki ryzyka różnych zachowań ryzykownych młodzieży są podobne Czynniki chroniące są podobne Te same teorie okazują się skuteczne w różnych obszarach profilaktyki Te same strategie i elementy kluczowe są skuteczne w różnych obszarach profilaktyki Diagnozując problemy młodzieży (np. ESPAD) coraz częściej bada się ich szeroki przekrój. Nasilenie problemów jest różne w różnych miastach, szkołach grupach wiekowych i płciowych. Szczegółowe diagnozowanie problemów na dużą skalę nierealne. Zamiast tego można uderzać w całe pęczki problemów

W profilaktyce zintegrowanej dąży się do wzmacniania czynników chroniących młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych i problemowych oraz do osłabiania czynników ryzyka. Szczególne znaczenie przykładane jest do czynników uniwersalnych (np. więzi z ważnymi dorosłymi, religijność).

Wydawnictwo Naukowe Scholar kwiecień 2006

Ważną gałęzią profilaktyki zintegrowanej są działania skierowane do małych dzieci (4-10), ich rodziców i wychowawców. Przykładem takich działań są programy Cukierki, Magiczne Kryształy i Księżniczka Roku oparte o bajki profilaktyczne Agnieszki Grzelak pełniące funkcję „szczepionek” wychowawczych.

Strategia pozytywnych inicjacji Szymon Grzelak Strategia pozytywnych inicjacji (cykl 2007/2008)

Inicjacja = „wtajemniczenie” (łac. initiatio) lub „początek” (łac Inicjacja = „wtajemniczenie” (łac. initiatio) lub „początek” (łac. initium).

Jaka kultura – takie wtajemniczenia Jakie społeczeństwo – takie inicjacje

inicjacja….

ZASADY ROZMÓW Z DZIEĆMI O SEKSUALNOŚCI Rodzic powinien być o 2 kroki przed „resztą świata” w objaśnianiu dziecku spraw seksualności. Mówimy dziecku prawdę. Nie zbywamy, nie wyśmiewamy, nie kpimy. Informację dostosowujemy do wieku dziecka. Młodsze dziecko może potrzebować bardziej wyjaśnień filozoficznych i egzystencjalnych niż fizjologicznych. Używamy słów zrozumiałych dla dziecka. Do rozmów z dzieckiem wykorzystujemy zaistniałe lub specjalnie stworzone sytuacje: wydarzenia rodzinne, obejrzane filmy, itp. Im młodsze dziecko, tym krótszy komunikat.

ZASADY ROZMÓW Z DZIEĆMI O SEKSUALNOŚCI Pytania o treści seksualne traktujemy równie spokojnie, jak pytanie o budowę traktora czy latanie ptaków, pamiętając przy tym, że przy ich okazji trzeba dziecku pokazać sens ludzkiego życia, sens kobiecości i męskości, piękno macierzyństwa. Jeśli czegoś nie wiemy lub nie wiemy jak o tym powiedzieć - nie zmyślamy. Mówimy, że nie wiemy. Informujemy o zagrożeniach w sposób prawdziwy i z troską, ale nie strasząc naginanymi argumentami. Dbamy o to, aby inni ludzie, którzy wychowują Twoje dziecko wzmacniali nasz przekaz, a nie podważali. Dalsza rodzina (imprezy, wesela, komentarze, język), nauczyciele, massmedia.

Archipelag Skarbów Wyspa Skarbów I Wyspa Skarbów II

profilaktyki zintegrowanej Archipelag Skarbów opracowano w 2006 roku w oparciu o koncepcję profilaktyki zintegrowanej we współpracy z PARPA autor: dr Szymon Grzelak współautorzy elementów programu: mgr Grzegorz Paź mgr Barbara Paź dr Marek Babik W latach 2006-2008 25 realizacji = 2500 uczniów 800 rodziców 450 nauczycieli

JA fizyczny emocjonalny intelektualny duchowy społeczny Cele programu: integracja seksualności z całą osobowością kształtowanie postawy wstrzemięźliwości seksualnej kształtowanie postawy szacunku wobec innych ograniczenie korzystania z substancji psychoaktywnych wzrost zaufania do „pozytywnych dorosłych”

młodzież gimnazjalna i ze szkół średnich Adresaci: młodzież gimnazjalna i ze szkół średnich Realizatorzy: 3-4 osobowa wyspecjalizowana ekipa Struktura i metodyka: 8 godzin pracy z młodzieżą (dwa 4-godzinne mityngi dla dużej grupy 60-200 os.) 1,5-godzinne spotkanie dla rodziców 2-godzinne szkolenie rady pedagogicznej

Struktura i metodyka, cd.: Program dla młodzieży zawiera: ćwiczenia aktywizujące mini-wykłady oparte o prezentacje multimedialne elementy dialogu z salą świadectwa zdrowego stylu życia zaproszonych studentów festiwal twórczości Elementy specjalne: nagrody za udział w ćwiczeniach i festiwalu eleganckie zaproszenia rozdawane wszystkim uczestnikom strona internetowa dla młodzieży www.archipelagskarbow.eu Konsultacje elektroniczne dla uczestników Program bazuje na pozytywach, zmienia przekonania normatywne i ukazuje konsekwencje zachowań ryzykownych

Wyniki ankiet bezpośrednich – gimnazja Średnia ocena: 4,75 przydatność pornografia xc narkotyki ślub szacunek alkohol dorosłość

Festiwal twórczości Archipelagu Skarbów Krótki wiersz Piosenka po polsku lub nie Własne tłumaczenie piosenki Zdanie wyrażające ważną dla Ciebie mądrość życiową Miniprezentacja komputerowa (1-3 slajdy) Nowa zasada postępowania z drapieżnikiem wraz z pomysłem jak ją wykorzystać Inne dzieło twórcze – plastyczne, muzyczne lub informatyczne TEMATY: Hierarchia wartości w praktyce Miłość, w której najważniejszy jest niebieski Szacunek do dziewczyn i kobiet STOP Pornografii Oswajanie tygrysów (sił seksualności, złości) Wstrzemięźliwość seksualna z wyboru Znaczenie trzeźwości od alkoholu i narkotyków w miłości

Patronat medialny: grono-net Wiktor Gimnazjalista Gildia.pl Prószyński i S-ka Patronat medialny: grono-net Wiktor Gimnazjalista Gildia.pl

Agnieszka Grzelak ukończyła Akademię Medyczną w Warszawie. „Herbata szczęścia” to magiczna i wciągająca powieść dla młodzieży, bez elementów przemocy. Autorka w bardzo ciekawy sposób pisze o uczuciach oraz podstawowych wartościach takich jak przyjaźń, rodzina czy miłość. KAŻDY NASTOLATEK POWINIEN JĄ PRZECZYTAĆ! Agnieszka Grzelak ukończyła Akademię Medyczną w Warszawie. Jest autorką popularnych bajek profilaktycznych „Cukierki” i „Magiczne kryształy”.

Ewaluacja sumatywna programu Archipelag Skarbów rok szkolny 2007/2008 Ewaluacja sumatywna programu Archipelag Skarbów Instytucje wspierające: MEN PARPA CMPPP Krajowe Centrum ds. AIDS Urzędy miast i gmin województwa mazowieckiego, małopolskiego i warmińsko-mazurskiego

Osoby badane do analizy: GIMNAZJUM klasy II i III N = 922 ŚREDNIE SZKOŁY ZAWODOWE klasy I i II N = 345

Schemat eksperymentalny „2 x 3” grupa eksperymentalna Archipelag p r e t e s t 1 p o s t t e s t 2 p o s t t e s t 2 miesiące 6 miesięcy grupa kontrolna Archipelag

Celowe przerwanie oglądania obrazów lub czytania tekstów erotycznych lub pornograficznych wśród osób, które miały styczność z takimi materiałami Gimnazja i szkoły średnie F1,543= 6,941; p=0,009

Celowe oglądanie obrazów lub czytanie tekstów erotycznych lub pornograficznych EFEKTY PO 6 MIESIĄCACH Gimnazjum (chłopcy) F1,383 = 5,156; p=0,024

Picie napojów alkoholowych (szampan, piwo, wino, wódka) w ciągu ostatnich 30 dni Gimnazja i szkoły średnie (chłopcy) F1,384= 3,982; p<0,05

Picie napojów alkoholowych (szampan, piwo, wino, wódka) w ciągu ostatnich 30 dni EFEKTY PO 6 MIESIĄCACH F1,853 = 4,457; p=0,037 Gimnazjum

Użycie narkotyku (marihuana, haszysz, amfetamina, ecstasy i inne) w ciągu ostatnich 7 dni Gimnazja i szkoły średnie F1,890= 9,196; p<0,005

Użycie narkotyku (marihuana, haszysz, amfetamina, ecstasy i inne) w ciągu ostatnich 6 miesięcy EFEKTY PO 6 MIESIĄCACH Gimnazjum F1,875= 4,815; p=0,028

Myśli samobójcze w ciągu ostatnich 12 miesięcy EFEKTY PO 6 MIESIĄCACH Gimnazjum (dziewczęta) F1,510 = 4,415; p=0,036

Intencja czekania z rozpoczęciem współżycia seksualnego do ślubu F1,1275 =16,04; p<0,001 Gimnazjum

Zależy mi, by czekać z kontaktami seksualnymi do ślubu Gimnazjum

Intencja czekania z rozpoczęciem współżycia seksualnego do osiągnięcia pełnej dorosłości [dojrzałość, samodzielność, zdolność do odpowiedzialności za rodzinę] F1,1275 =22,02; p<0,001 Gimnazjum

Zależy mi, by czekać z kontaktami seksualnymi do pełnej dorosłości Gimnazjum

Współżycie seksualne gimnazjalistów w okresie ostatniego miesiąca F1,837 = 3,626; p=0,057 Gimnazjum

świadome kierowanie sobą żywioł emocji fascynacja zakochanie okazywanie uczuć dystans do własnych uczuć przewidywanie konsekwencji uważne słuchanie, empatia podejmowanie decyzji planowanie wiedza o miłości uznawanie swoich błędów żywioł zmysłów pobudzenie seksualne atrakcyjność fizyczna higiena dbałość o wygląd zdrowie UCZUCIA C I A Ł O TY R O Z U M świadome kierowanie sobą ON ONA W I Ę Z I hierarchia wartości cele życiowe zasady wierność zasadom szacunek dla innych przebaczenie D U C H

KOBIETY BLISKIE I WAŻNE KOLEŻANKI I ZNAJOME KOBIETY Z PORNOGRAFII I Z AGENCJI

Jeśli w sobie masz choć krztę godności nie oglądaj gołych lasek, kobiet w nagości bo pewnie często na necie, na filmach chcesz zobaczyć je a twoje sumienie nie opiera się. Ja Tobie to mówię, z własnego doświadczenia, Tam nie ma nic fajnego do obejrzenia. Jeśli jednak chcesz zobaczyć, nie zabronię wchodzić, Lecz to może tylko Tobie zaszkodzić. Uzależnisz się, chociaż tego nie poczujesz, przez to kawał życia sobie zmarnujesz. Więc Ci dobrze radzę, lepiej słuchaj mnie I od dzisiaj pornografii mów głośno „NIE!!!” uczeń gimnazjum wiejskiego

Prawda o współżyciu seksualnym ON ONA SEKS to nie kontakt dwóch ciał

Prawda o współżyciu seksualnym ON ONA SEKS to wyraz miłości dwóch OSÓB

CZĘSTY ROZWÓJ MIŁOŚCI W ZWIĄZKU: Silne uczucia Seks PROBLEMy

Dlaczego uczucia + seks to zła recepta na rozwój miłości: W MIŁOŚCI WAŻNY JEST WYBÓR WŁAŚCIWEJ OSOBY IM BARDZIEJ WYBÓR JEST TRZEŹWY TYM LEPIEJ

SEKS DAJE POCZUCIE BLISKOŚCI ALE ZAKŁÓCA TRZEŹWY WYBÓR Dlaczego uczucia + seks to zła recepta na rozwój miłości: SEKS DAJE POCZUCIE BLISKOŚCI I SILNEJ WIĘZI ALE ZAKŁÓCA TRZEŹWY WYBÓR

Wiedza, że żadna metoda nie daje 100% pewności, że po współżyciu seksualnym nie dojdzie do nieplanowanej ciąży. F1,1275 = 146,7; p<0,001 Gimnazjum

Wiedza, że żadna metoda nie daje 100% pewności, że po współżyciu seksualnym nie dojdzie do zakażenia wirusem HIV. F1,1275 = 106,6; p<0,001 Gimnazjum

Skuteczność prezerwatyw w ochronie przed zakażeniami przenoszonymi drogą płciową wirus HIV - 80% skuteczności wirus HPV - 70% skuteczności chlamydioza - 60% skuteczności kiła - ograniczona skuteczność opryszczka typ 2 - ograniczona skuteczność rzęsistkowica - ograniczona skuteczność rzeżączka - 90% skuteczności Weller, S, Davis, K. (2004). Condom effectiveness in reducing heterosexual HIV transmission. The Cochrane Library, Issue 3, 2004. Chichester, UK. McKay, A. (2007). The effectiveness of latex condoms for prevention of STI/HIV. The Canadian Journal of Human Sexuality, vol 16 (1-2)

dr Szymon Grzelak, Wiceprezes Zarządu Fundacji: pion_sz@wp.pl www.homohomini.org www.archipelagskarbow.eu