Obyczaje szlacheckie

i sprawowane urzędy oraz płeć. ,, Goście weszli w porządku i stanęli kołem; Podkomorzy najwyższe brał miejsce za stołem; Z wieku mu i z urzędu ten zaszczyt należy.” Jednym z obyczajów szlacheckich było siadanie do stołu według starszeństwa i klasy. Taką kolejność wyznaczał wiek i sprawowane urzędy oraz płeć. Najwyższe miejsce przy stole znajdowało się na wprost wejścia i zajmował je Podkomorzy. Obok niego stał kwestarz ksiądz Robak i Sędzia. Obowiązywała również kolejność maszerujących podczas spaceru. Na początku szły małe dzieci z dozorcą, następnie Sędzia z Podkomorzyną, później kolejno: Podkomorzy z rodziną, panny i młodzież.

Uroczysty obrzęd zaślubin Zaręczyny Tadeusza i Zosi odbywały się na murawie, gdzie miała być potem uczta. Tadeusz i Zosia, choć z możnego rodu, do stołu nie zasiedli, ponieważ częstowali okolicznych włościan. Na uczcie zaręczynowej podawano potrawy tylko polskie, które Wojski kazał przygotować według starej księgi. W czasie tej uroczystej biesiady, jak to było w zwyczaju staropolskim, wznoszono wiwaty na cześć wodzów napoleońskich, przyszłych wyzwolicieli Polski. Obyczaj staropolski nakazywał zaręczać się i żenić przy wiejskiej muzyce.

Grzybobranie Kolejnym ważnym obyczajem było grzybobranie, z którym były związane odmienne ubiory, a konkretniej wkładali oni płócienne opończe, którymi osłaniali z wierzchu kontusze, a na głowy wkładali słomiane kapelusze. Wtedy dopiero szli zbierać grzyby, których w tamtejszych lasach nie brakowało. Najchętniej zbierano koźlarze, borowiki i rydze.

Rozstrzyganie sporów szlachecko-magnackich = zajazdy Nieodłącznym elementem świata szlacheckiego były także zajazdy. Wynikały one z kłótliwości i skłonności do samosądów. Szlachta zbierała wojsko i sama wydawała wyrok. Ważną osobą był Woźny, który zanosił zapowiedź zajazdu i ogłaszał zajęcie ziemi przez organizatora zajazdu.

,,..Niedźwiedź, Mospanie….” Z przywiązania szlachty do ziemi, lasów i przygody wynikało wielkie zamiłowanie do polowań. Trwały one przez cały dzień od wschodu słońca. Polowanie przedstawione w "Panu Tadeuszu" zakończone było koncertem Wojskiego na rogu oraz ucztą, na której podawano bigos. Wojski wspominał także dawne tradycje polowań. Wtedy szlachta polowała tylko na grubego zwierza (dziki, niedźwiedzie). Zwierzynę bez kłów i rogów zostawiano dla służby.

,,. Soplicy Horeszkowie odmówili dziewkę ,,..Soplicy Horeszkowie odmówili dziewkę! Że mnie, Jackowi, czarną podano polewkę..” Podanie czarnej polewki miało na celu odmowę przyjęcia oświadczyn. Czarną polewką został poczęstowany Jacek Soplica, kiedy był zakochany w córce Stolnika - Ewie. Związane to było ze zwyczajem, że o małżeństwie decydowali starsi. W tym przypadku Jacek nie odpowiadał Stolnikowi stanem majątkowym.

Zażywanie tabaki Tabaka odgrywała ważną rolę w życiu Polaków. Była wszędzie tam, gdzie było duże towarzystwo. Zażywano ją podczas opowieści, dla rozrywki. Każdy, kto w danym momencie chciał zażyć tabaki, częstował nią wszystkich, którzy byli w jego pobliżu. Również, gdy ktoś chciał zabrać głos, wykorzystywał do tego tabakę, a konkretnie dzwonił w tabakierkę i to było znaczące dla wszystkich.

,,..Sędzia, choć utrudzony, chociaż w gronie gości, Nie chybił gospodarskiej ważnej powinności…” Kolejnym obyczajem była dbałość o Gospodarstwo. Sędzia mądrze i roztropnie zarządzał swoim majątkiem. Był doskonałym gospodarzem- w jego domu ,, dostatek mieszkał i porządek”, o czym świadczy nie tylko schludność pomieszczeń, lecz przede wszystkim organizacja domu.

Poloneza czas zacząć…. Odchodzącym w przeszłość, a z niezwykłym zapałem kontynuowanym przez brać szlachecką  obyczajem, było tańczenie poloneza. Podczas tańca ważny jest jego porządek, prawidłowa kolejność i dobór par. Panowie proszą panie i popisują się opanowanymi do perfekcji figurami. Podkomorzy wraz z Zosią tańczą w pierwszej parze. Podkomorzy tańczy po mistrzowsku, być może w nadchodzących czasach nie będzie miał godnego następcy.