Może złamać serce i zszargać nerwy.” „ADHD jest prawdziwym zaburzeniem, rzeczywistym problemem, a często poważną przeszkodą. Może złamać serce i zszargać nerwy.” Russell Barkley

ADHD Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder) Karolina Sobol Wydział Lekarski I

Model Barkley’a Deficyt hamowania reakcji Zaburzenie cz. psychicznych Brak samokontroli/ zaburzenie sterowania zachowaniem Objawy ADHD

Objawy Zaburzenia koncentracji Nadruchliwość Nadmierna impulsywność

Na lekcjach Artur często nie słyszy poleceń lub je zapomina Nie kończy zadań - w domu musimy nadrabiać pracę z lekcji Pojawiające się bodźce - hałas- odwracają jego uwagę, pracując szybko się nudzi Zbadaliśmy mu słuch, bo nie reagował na polecania Potrafi wyjść do szkoły bez tornistra i zgubić rower

Zaburzenia koncentracji Niekończenie zadań Krótkie „skupianie się” Niemożność oderwania się od ciekawej czynności Niesłuchanie poleceń Zaburzenie selektywności Zaburzenie trwałości Zaburzenie podzielności Zaburzenie przerzutności Zaburzenie przeszukiwania

Stale manipuluje przy piórze, rozkręca wymienia wkład Wierci się podczas odrabiania lekcji, wygląda przez okno Chodzi po mieszkaniu bez celu i wszystkim mówi, że się nudzi Już w przedszkolu wszędzie go było pełno - inne dzieci słuchały bajki a on turlał się po dywanie

Nadruchliwość Nadmierna ruchliwość, niezwiązana z konkretnym celem, zadaniem - irytująca i dokuczliwa dla otoczenia.

Nadruchliwość Chaotyczne bieganie Chodzenie po meblach Kłopoty z pozostawaniem w miejscu Chaotyczne bieganie Chodzenie po meblach Ciągłe podskakiwanie Niepokój w obrębie miejsca siedzenia Wiercenie się na krześle Obgryzanie paznokci Manipulowanie przedmiotami Rysowanie Nadmierna gadatliwość

Jeśli coś chce musi to być zaraz Wtrąca się do każdej naszej rozmowy Najpierw coś zrobi a potem pomyśli Jeśli coś chce musi to być zaraz Wtrąca się do każdej naszej rozmowy Na stoku zaczęła zjeżdżać zanim instruktor skończył mówić Wpycha się do samochodu przed wszystkimi Na przejściu dla pieszych nie zwraca uwagi na światła i pędzące samochody W autobusie od razu siada - nie patrzy czy nie ma staruszka który chciałby usiąść

Nadmierna impulsywność Działanie bez zastanowienia Nie przewidywanie konsekwencji Słabsze uczenie się na błędach Wykonywanie zadań bez doczytania instrukcji/polecania Kłopoty z czekaniem na swoją kolej Wtrącanie się do rozmowy

Inne objawy Nadwrażliwość Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych Objawy zależne od sytuacji - zaangażowania uwagi mimowolnej

„Osoby z ADHD nie mają za dużo impulsywności, nadruchliwości, żywiołowości, zainteresowania otoczeniem. Mają raczej za mało możliwość hamowania dochodzących do nich bodźców czy nowych pomysłów.”

Diagnoza I sesja Wywiad dot. problemu Wywiad dot. innych problemów psych. Wywiad dot. ch. somatycznych Wywiad rodzinny Wywiad rozwojowy Rozmowa z dzieckiem Badania/konsultacje Iloraz inteligencji Badanie uwagi Badanie - dysleksja B. pediatryczne B. neurologiczne Opinia ze szkoły B. psychiatryczne II sesja Kwestionariusze diagnostyczne Rozpoznanie Plan terapeutyczny na piśmie Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne Metylofenidat - Concerta L. psychostymulujacy ES=0,9-1.0 Działa przez 4-12 h d.n. - kłopoty ze snem, spadek apetytu Atomoksetyna - Strattera Inhibitor wychwytu zwrotnego adrenaliny ES=0,6-0,7 Pełna skuteczność po 4-6 tyg. d.n. - zab. żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy, zmiany nastroju, uszkodzenie wątroby

Leczenie - terapia Trening zastępowania agresji Trening umiejętności społecznych Terapia behawioralno - poznawcza Warsztaty dla rodziców Modyfikacja zachowań w domu i szkole

Cel leczenia Zapobieganie wystąpieniu powikłań Funkcjonowanie dziecka na poziomie rówieśników

Domowa instrukcja ADHD

Obserwuję niepożądana zachowanie Przypominam zasadę/ wydaję polecenie jeszcze raz Dziecko wróciło do czynności Pozytywne wzmocnienie - pochwała Dziecko odmawia wykonania czynności Wyciągnięcie konsekwencji

Koncentracja Skracanie czasu zadań Przerwy Jedna rzecz na raz Listy Krótkie polecenia Przywoływanie uwagi Ciekawe zadania Powtarzanie poleceń Pukanie w stół Usuwanie bodźców Technika pustego biurka Wyłączenie telefonu/tv Zamknięcie okna

Nadpobudliwość - regulacja niespokojnej rzeki

Nadruchliwość Akceptacja pewnych zachowań Sport Pozwolenie na nieuciążliwy ruch

Graficzne przypominajki Przewidywanie niebezpiecznych sytuacji Nadmierna impulsywność Przypominanie zasad Powtarzanie poleceń Graficzne przypominajki Przewidywanie niebezpiecznych sytuacji

Domowa instrukcja ADHD Plany dnia Listy zadań Instrukcje Zeszyt korespondencji z wychowawcą Pozytywne wzmocnienia Akceptacja objawów

„Poczułam – Umysł się rozszczepił – Mózg na dwie części się rozpruł Chciałam je zszyć – nie pasowały Do siebie w żaden sposób Związać następną myśl z poprzednią Usiłowałam – lecz Związek Następstw bezgłośnie się rozmotał Jak Kłębki – na Podłodze” Emily Dickinson (tłum. Stanisław Barańczak)