WARUNKI PRACY I RESPEKTOWANIE PRAW PRACOWNICZYCH KOBIET ZATRUDNIONYCH W SKLEPACH WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH W OBLICZU KRYZYSU EKONOMICZNEGO Magdalena Chustecka

JAK KRYZYS EKONOMICZNY WPŁYWA NA SYTUACJĘ SKLEPÓW WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH Na początek LICZBY: - prognozy wzrostu dla detalicznego handlu spożywczego na 2009 rok – ok. 4% (2008 – 6,4%) - dane dotyczące sieci handlowych należy rozpatrywać oddzielnie. Prognozuje się, że w 2009 roku: Supermarkety – 8% Dyskonty – 9,5%* - zwiększać się będzie udział sklepów wielkoformatowych w branży handlu spożywczwgo – aktualnie to 1/3 rynku * dla porówniania – małe sklepy spożywcze odnotują 4% wzrost

JAK KRYZYS EKONOMICZNY WPŁYWA NA SYTUACJĘ SKLEPÓW WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH Nowy, oszczędny konsument – poszukiwanie tańszych miejsc zakupów lub tańszych produktów, rezygnacja z towarów luksusowych, kupowanie produktów sprzedawanych pod marką sklepów Duży wzrost kosztów wynajmu powierzchni sklepowych – z powodu słabej złotółki ceny czynszu w euro rosną 30% wzrost cen energii elektrycznej Wahania cen żywności (niektóre krajowe produkty tanieją, podczas gdy importowane drożeją)

JAK KRYZYS EKONOMICZNY WPŁYWA NA SYTUACJĘ SKLEPÓW WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH (…) dla niektórych formatów, przede wszystkim dla sklepów dyskontowych, kryzys może oznaczać szansę Handel detaliczny artykułami spożywczymi w Polsce Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata , PMR DYSKONTY* :)) SUPERMARKETY :) HIPERMARKETY : I SIECI DELIKATESÓW :( * W pierwszym półroczu 2009 roku firma odnotowała aż 33% wzrost sprzedaży

WARUNKI PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH W SIECIACH HANDLOWYCH Z relacji zatrudnionych osób wynika, że super- i hipermarkety nieustająco walczą z kryzysem. Poniżej główne konsekwencje strategii antykryzysowych dla pracowników i pracownic sklepów:

WARUNKI PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH W SIECIACH HANDLOWYCH 1. zatrudnianie niewystarczającej liczby osób lub wymóg źle rozumianej efektywności pracownika/ pracownicy - spadek zatrudnienia o około 1/3 (Tesco) - wszyscy robią wszystko" (Tesco, Biedronka) - wymuszone zwolnienia za porozumieniem stron (Tesco) - nacisk na efektywność pracowników – presja psychiczna i ogromny wysiłek fizyczny (Biedronka – wzrost wskaźnika produktywności z 409 jednostek w 2008 roku na 450 jednostek w 2009 roku)

WARUNKI PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH W SIECIACH HANDLOWYCH 2. Wynagrodzenia i inne świadczenia - zbyt małe wynagrodzenia w stosunku do nakładów pracy pracowników/ pracownic (Tesco) - brak nagradzania za efekty pracy w postaci premii czy innych świadczeń (Biedronka) - niekorzysta dla zatrudnionych zmiana zasad przyznawania podwyżek stażowych (Biedronka)

WARUNKI PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH W SIECIACH HANDLOWYCH 3. niesprawny, stary sprzęt oraz problemy z jego sprawną naprawą i serwisowaniem (Tesco) 4. niedostateczne natężenie światła w miejscu pracy jako efekt oszczędności w zużyciu energii elektrycznej (Tesco)

PAKIET ANTYKRYZYSOWY Ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. nr 125, poz. 1035, dalej: pakiet). Przepisy weszły w życie z dniem 22 sierpnia 2009 i wprowadzają dwa typy rozwiązań: - dla przedsiębiorców znajdujących się w przejściowych trudnościach finansowych - dla wszystkich przedsiębiorców

PAKIET ANTYKRYZYSOWY ZMIANY POD HASŁEM UELASTYCZNIENIA CZASU PRACY (Rozdział 2 ustawy): miesięczne okresy rozliczeniowe Gdy firma nie ma zamówień, zatrudnieni mogą pracować krócej – np. trzy dni w tygodniu. Gdy zamówienia się pojawią – dłużej, np. maksymalnie sześć dni w tygodniu. Nie będzie to jednocześnie oznaczać, że osobie pracującej automatycznie należy się płatność za nadgodziny związane z przekroczeniem tygodniowej normy czasu pracy46. Nadgodziny nie będą naliczane w skali tygodnia, ale całorocznie. 2. indywidualny rozkład czasu pracy pracownika/ pracownicy przełożony może wymagać od pracownika przychodzenia do firmy w różnych godzinach

PAKIET ANTYKRYZYSOWY JAKIE WARUNKI MUSI SPEŁNIĆ PRACODAWCA, ABY WPROWADZIĆ ZAPISY RODZIAŁU 2 USTAWY - musi wykazać uzasadnione Przyczyny obiektywne lub technologiczne albo dotyczące organizacji czasu Pracy - musi uzyskać zgodę związków zawodowych (zmiana układu zbiorowego pracy lub porozumienie), a tam, gdzie ich nie ma – przedstawicieli pracowników

PAKIET ANTYKRYZYSOWY Art. 13 ustawy Zmiana czasu trwania umów na czas określony - przedsiębiorców nie obowiązuje ograniczenie liczby takich umów tylko limit okresu zatrudnienia na ich podstawie, który nie może być dłuższy niż 24 miesiące

GŁÓWNE WNIOSKI 1. Sytuacja sieci handlowych (z wyjątkiem delikatesów) jest stabilna. branża odnotowuje stały wzrost 2. Zarządcy sklepów, powołując się na spowolnienie gospodarcze, wprowadzają strategie antykryzysowe, które niekorzystnie odbijają się na warunkach pracy zatrudnionych 3. Zagrożenie – wprowadzanie przez przedsiębiorców dostępnych rozwiązań, powstałych w wyniku przyjęcia pakietu antykryzysowego 4. Szansa – zwiększona aktywność związków zawodowych