Obligacje Zbigniew.kurylek@gmail.com

Obligacje… Według ustawy o obligacjach obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia Z powyższej definicji wynikają dwie ważne dla inwestora kwestie: obligacja jest papierem wartościowym, w przeciwieństwie do długu wynikającego z umowy pożyczki, obligacja jest dokumentem poświadczającym zobowiązanie emitenta z tytułu zaciągniętego długu.

Podstawowe terminy Wartość nominalna – wartość od której nalicza się odsetki i która jest płacona w momencie wykupu obligacji, Cena emisyjna – cena po jakiej obligacje są sprzedawane na rynku pierwotnym, Termin wykupu – moment, w którym obligatariusz otrzymuje od emitenta zwrot pożyczonego kapitału, Kupon (oprocentowanie) – kwota płatności z tytułu odsetek, Kurs obligacji – podawany w procentach wartości nominalnej. Nie obejmuje odsetek, które narosły od ostatniej ich wypłaty, Cena rozliczeniowa obligacji – ostateczna cena, którą płaci się za obligację. Cena obejmuje narosłe odsetki od ostatniej ich wypłaty.

Cena rozliczeniowa obligacji - przykład Mamy obligację o wartości nominalnej 10 000 zł. Oprocentowanie 10 % płatne raz w roku - 10 marca. Obligacją tą obraca się na rynku wtórnym (giełdowym). Kurs obligacji 15 kwietnia wynosi 99,3. Jest to 99,3% wartości nominalnej. Cena rozliczeniowa obligacji = kurs obligacji x wartość nominalna obligacji + odsetki (od ostatniej wypłaty) Rozwiązanie: Cena rozliczeniowa obligacji = 0,993 x 10 000 + 98,63 = 10 028,63 Odsetki = 36/365x1000 = 98,63 Dni pomiędzy 10 marca, a 15 kwietnia = 36

Obligacje, a inne papiery wartościowe lub kredyt W odróżnieniu od udziałowych papierów wartościowych (akcji), obligacje: nie dają obligatariuszowi prawa do majątku emitenta, nie dają wpływu na zarządzanie emitentem, nie dają miejsca w organach statutowych emitenta, w przypadku upadłości, dają pierwszeństwo realizacji roszczeń przed akcjonariuszami, przychody z obligacji są łatwiejsze do prognozowania niż przychody z akcji, zazwyczaj są ustalone w dacie emisji obligacji.

Obligacje, a lokata bankowa Obligacje nieskarbowe Lokata bankowa dług zaciągany przez podmioty gospodarcze lub jednostki samorządu terytorialnego wyższe ryzyko kredytowe potencjalnie wyższa rentowność od inwestycji w lokatę bankową brak gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego możliwość szybkiego wyjścia z inwestycji, zależna od płynności danej obligacji ryzyko zmiany ceny – w zależności od warunków rynkowych zakończenie inwestycji przed datą wykupu może wiązać się z nieodzyskaniem pełnej kwoty zainwestowanego kapitału obligatariusze nie są uprzywilejowani wobec kredytodawców emitenta (poza ściśle określonym przypadkami) Zobowiązanie banku bardzo niskie ryzyko kredytowe niższa, z góry znana rentowność gwarancja Bankowego Funduszy Gwarancyjnego możliwość szybkiego wyjścia z inwestycji – bardzo niskie ryzyko płynności pomijalne lub bardzo niskie ryzyko zmiany ceny uprzywilejowanie wobec innych wierzycieli banku (kredytodawców i obligatariuszy) Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 19.

Obligacje nieskarbowe, a obligacje skarbowe podstawa prawna - Ustawa o obligacjach warunki emisji określone w propozycji nabycia różna płynność, niższa niż obligacji skarbowych różne, zależne między innymi od emitenta, ryzyko kredytowe potencjalnie wyższa rentowność od inwestycji w obligacje skarbowe podstawa prawna – Ustawa o finansach publicznych warunki emisji określone w liście emisyjnym bardzo wysoka płynność bardzo niskie ryzyko kredytowe niższa rentowność od obligacji nieskarbowych Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 19.

Cechy obligacji Przewidywalność Uprzywilejowanie w kolejce do kapitału Przepływy pieniężne wytworzone przez obligacje inwestor może przewidywać dokładniej niż przepływy z inwestycji w akcje (dywidenda, cena akcji) Uprzywilejowanie w kolejce do kapitału Obligatariusz jest wierzycielem emitenta. W przypadku upadłości roszczenia obligatariuszy są zaspokajane przed roszczeniami akcjonariuszy (akcjonariusz jest współwłaścicielem)

Klasyfikacja obligacji Podział ze względu na emitenta Obligacje skarbowe – emitentem jest Skarb Państwa, Obligacje spółdzielcze – emitentami są banki spółdzielcze, Obligacje gminne – emitentem są jednostki samorządu terytorialnego, Obligacje przedsiębiorstw. Podział ze względu na długość okresu do wykupu Obligacje krótkoterminowe – o okresie od daty emisji do daty wykupu nie dłuższym niż jeden rok, Obligacje średnioterminowe – o okresie wykupu od 1 roku do 5 lat, Obligacje długoterminowe – o okresie wykupu powyżej 5 lat.

Klasyfikacja obligacji Podział ze względu na konstrukcję oprocentowania Obligacje o stałym oprocentowaniu, Obligacja o zmiennym oprocentowaniu, Obligacja zerokuponowa (dyskontowa) – nie występuje oprocentowanie, Obligacja indeksowana – oprocentowanie stanowi stopa inflacji Podział ze względu na możliwość wcześniejszego wykupu ( obligacja z wbudowaną opcją): opcja wcześniejszego wykupu obligacji przez emitenta (opcja CALL) – emitent może odkupić obligację przed terminem wykupu. Wbudowanie opcji może zmniejszyć wycenę rynkową i zwiększać ryzyko inwestycji, opcja wcześniejszego wykupu obligacji na żądanie obligatariuszy (opcja PUT) – prawa posiadacz obligacji do zażądania wcześniejszego wykupu obligacji. Opcja zwiększa atrakcyjność obligacji. cena obligacji call < cena zwykłej obligacji < cena obligacji put

Ryzyko inwestowania w obligacje Inwestowanie w instrumenty dłużne, czyli obligacje nieskarbowe jest obarczone następującymi ryzykami: Ryzyko stopy procentowej – zależność pomiędzy rynkowymi stopami procentowymi, a bieżącą ceną rynkową instrumentu dłużnego, Ryzyko reinwestycji – bezpośrednio związane z horyzontem czasowym inwestycji, Ryzyko kredytowe – ryzyko nie wywiązania się emitenta obligacji ze swoich zobowiązań. Przy tym ryzyku należy przeanalizować dwa wskaźniki: Recovery ratio – informuje ile środków odzyska inwestor, gdyby nastąpił brak spłaty obligacji, Default ratio – informuje o prawdopodobieństwie braku spłaty obligacji na podstawie sytuacji ekonomiczno – finansowej emitenta.

Ryzyko inwestowania w obligacje Ryzyko przedterminowego wykupu – prawdopodobieństwo ogłoszenia wcześniejszego wykupu dla obligacji z wbudowaną opcją, Ryzyko inflacji – oznacza prawdopodobieństwo, że w wyniku zmian stopy inflacji nie zostanie uzyskana wyznaczona stopa dochodu w danym horyzoncie czasowym, Ryzyko walutowe – związane z inwestowaniem w instrumenty finansowe w walutach obcych, Ryzyko płynności – odnosi się do możliwości sprzedaży obligacji. Jeśli rynek jest mało płynny oznacza, to że sprzedaż obligacji po cenie rynkowej może być trudna, Ryzyko „ryzyka” – inwestor może pominąć w analizie ryzyka istotne informacje dotyczące instrumentu np. informacja o wbudowanej opcji w obligację.

Rentowność i wycena obligacji Na przychody inwestora składają się: Odsetki, Dyskonto przy zakupie, Zysk kapitałowy realizowany przy sprzedaży obligacji na rynku wtórnym lub jej wykupie w przypadku gdy cena sprzedaży lub cena wykupu jest wyższa od ceny nabycia, Przychód z reinwestowania odsetek. Wartość obligacji jest sumą przyszłych przepływów pieniężnych (Ct), które otrzyma inwestor z tytułu posiadania obligacji. r – stopa dyskontowa Wycena obligacji = zobacz zadania z ćwiczeń!

Wartość, a cena obligacji Wartość wyceny wyższa niż cena rynkowa – oznacza to, że obligacja warta jest więcej niż kosztuje na rynku, proponowany zakup obligacji, Wartość wyceny niższa niż cena rynkowa – obligacja jest warta mniej niż kosztuje na rynku, proponowana sprzedaż obligacji, Wartość wyceny równa wartości rynkowej – obligacja warta tyle ile kosztuje na rynku. Źródło: K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 , s. 14

„Wypukłość obligacji” Zależność między wartością obligacji a stopą procentową. Dotyczy obligacji o stałym oprocentowaniu. W przypadku spadku poziomu stopy procentowej o 1 punkt procentowy, następuje wzrost wartości obligacji o więcej niż 1 punkt procentowy. „Wypukłość obligacji” Źródło: K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 , s. 14

Rynek obligacji w Polsce - Catalyst Struktura rynku obligacji w Polsce GPW RR – Rynek Regulowany GPW GPW ASO – Rynek Alternatywny GPW BS RR – Rynek Regulowany BondSpot BS ASO – Rynek Alternatywny BondSpot Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 3.

Obligacje USA Rentowności obligacji skarbowych i korporacyjnych USA (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

Obligacje krajów grupy G7 Rentowności obligacji państw G7 (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

Obligacje PIIGS Rentowności obligacji państw z grupy PIIGS (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

Rentowność, a rating obligacji Rentowność obligacji ( w dolarach) Rentowność, a rating obligacji Powiązanie rentowności i ratingu w krajach rozwijających się. (Stan na 28.07.2011) Rentowność obligacji (w euro) www.finanse.egospodarka.pl

Literatura K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011 www.finanse.egospodarka.pl