Immunologiczne zapalenia stawów Prof. dr hab. Piotr Silmanowicz Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Immunologiczne zapalenia stawów Prof. dr hab. Piotr Silmanowicz

Immunologiczne zapalenia stawów Charakterystyka: - Mnogie, Często symetryczne, Obrzęki Wypełnienie płynem Zapalenie błony maziowej Destrukcja chrząstki stawowej (erozyjne) Często współistnieją inne choroby ( lupus erythematosus)

Immunologiczne zapalenia stawów: Etiologia: - zaburzenia w odpowiedzi humoralnej i komórkowej - przetrwałe kompleksy immunologiczne - czynnik reumatoidalny ( anti-IgG IgM , ANA Anti Nuclear Antibody ) - III typ nadwrażliwosci Kompleks immunolgiczne w błonie maziowej wiąże komplement co powoduje uszkodzenie tkanki i jest chemotaktyczne dla komórek s segmentowanym jądrem. Neutrofile z wielopostaciowym jądrem fagocytują kompleksy, uwalniają enzymy, powodując dalsze uszkodzenie tkanki. Proces jest kontynuowany dopóki jest napływ antygenów lub zachodzi brak hamowania odpowiedzi przy braku napływu antygenu. Uszkodzona tkanka może wywoływać produkcje dalszych autoprzeciwciał

Immunologiczne zapalenia stawów: Zaburzenia odpowiedzi komórkowej – błona maziowa ulega przerostowi. Jest infiltrowana przez zagregowane limfocyty i aktywowane makrofagi. Limfocyty T przeważają małe „wysepki” komórek B. Makrofagi i komórki błony maziowej uwalniają cytokiny: Il-1, TNFα . Obydwie są odpowiedzialne za rozwój choroby u ludzi. Ich działanie może być hamowane według metod inżynierii genetycznej lub przeciwciałami monoklonalnymi np. przeciwciała anty-TNFα używane w próbach klinicznych u ludzi dawały zmniejszenie obrzęku i bolesności. Użycie antagonistów receptorów IL-1 zwalnia rozwój choroby i erozje chrząstki.

Immunologiczne zapalenia stawów: Wywiad: 50% współistnieje z : - infekcje - nowotwory - biegunki - sztywność poranna - podniesienie ciepłoty - owrzodzenie języka i jamy ustnej - zaniki mięśniowe

Immunologiczne zapalenia stawów: Badanie kliniczne: okresowe podniesienie ciepłoty zajęcie kilku stawów obrzęki „nalanie stawu „ niestabilność Kompleksowe badanie kliniczne

Immunologiczne zapalenia stawów: Rozpoznawanie- 1.Analiza płynu stawowego – 8 stawów Celowe – pobranie ze stawów symetrycznych Ułatwia kontrolę przebiegu leczenia (liczba krwinek) Cechy zależą od zawansowania choroby Ilość płynu zwiększona Lepkość zmniejszona Zmętnienia z reguły obecne Czerwone smużki – czynnik jatrogenny Pobieranie na EDTA – cytologia Badania biochemiczne hematologiczne i moczu

Immunologiczne zapalenia stawów: Przesunięcie obrazu białokrwinkowego w lewo Znaczna anemia Immunocompromised animals will not get IMPA Proteinuria 2. Radiografia – stawy, klatka piersiowa, jama brzuszna Obrzęk, nalanie stawu Osteofity Nadżerki Echocardiografia przy endocarditis Podejrzenie należy potwierdzić Badanie RF – reumatoidalne zapalenie stawów Badanie ANA ( Anti Nuclear Antibody) – toczeń rumieniowaty układowy Miano na Borrelia burdgorferi Pojedynczy test nie przesądza o rozpoznaniu RA !!! Prawidłowa diagnoza pozwala na odpowiednie rokowanie.

Immunologiczne zapalenia stawów: Podział zapaleń : Zapalenia nieerozyjne Idiopatyczne zapalenie wielostawowe psów – najczęściej dotyczy stawu stępowego i nadgarstkowego, uważane za wczesna formę RA. typ I – bez komplikacji (50 %) typ II – jako komplikacja chronicznych infekcji układu oddechowego; wyleczenie choroby głównej rozwiązuje problem stawów. ( 25%) typ III – związany z chorobami przewodu pokarmowego; wyleczenie choroby głównej rozwiązuje problem stawów. (15%). typ IV – charakter nowotworowy (10%).

Immunologiczne zapalenia stawów Systemic lupus erythomatosus – - gorączka , symetryczne polyarthritis, anemia hemolityczna ( żółtaczka), trombocytopenia, leukopenia, zapalenie kłębuszkowe nerek, dermatitis, polymiosistis, pleuritis, meningitis. Kryteria diagnostyczne SLE: Objęcie wielu organów Podniesienie ANA w surowicy Wystepowanie mechanizmów immunopatologicznych Przeciwciała przeciw czerwonym krwinkom, płytkom krwi Immunofluorescencja materiały biopsyjnego Rokowanie niepomyślne jeśli zajęte nerki.

Immunologiczne zapalenia stawów Inne nieerozyjne mnogie -zap.st.polyartritis/meningitis syndrome-komplikacje zwiazane z nieifekcyjnym zapaleniem opon mózgowych, towarzyszy często bolesność odcinka szyjnego, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego jest konieczne, Canine polyartritis/polymiositis – najczęśxciej występuje u spanieli, Lyme disease – borelia burdgoferi przenoszona przez Ixodes ricinus czysto infekcyjne, komponenta autoimmunologiczna, była częstym przedmiotem badań. W obszarach endemicznych 25% psów wykazuje serologiczna odpowiedź na boreliozę. - Rozpoznanie: ekspozycja na kleszcze, gorączka, pozytywne badanie serologiczne i pozytywna odpowiedź na terapię tetracyklinami.

Immunologiczne zapalenia stawów: Polyarteritis nodosa – towarzyszy zapalenie stawów. Gorączka Shar-pei – amyloidoza nerek, obrzęk stawów. Polyarthritis młodych psów rasy Akita – słaba odpowiedź na środki immunomodulacyjne, złe rokowanie. Reakcje idiosynkrazji – reakcja pinczerów na sulfonamidy

Immunologiczne zapalenia stawów: Zapalenia erozyjne ( „artritidy”) – reumatoidalne zapalenie stawów psów, kryteria diagnostyczne: Sztywność kończyn po odpoczynku Bolesność przy poruszaniu się Obrzęk jednego lub wielu stawów przez 3 miesiące Symetryczny obrzęk stawów Guzki podskórne Pozytywne badanie radiologiczne Czynnik reumatoidalny w surowicy Charakterystyczny histopatologiczny obraz błony maziowej Charakterystyczny histopatologiczny obraz guzków 7 z tych kryteriów = CRA ( Canine Reumatoid arthritis )

Immunologiczne zapalenia stawów: Zapalenia erozyjne: Syndrom Felty’ego – RA ze splenomegalia i neutropenią( przeciwciała skierowane przeciwko białym krwinkom). Splenektomia może być pomocna. Poliarthritis greyhoundów Okołookostnowy proliferacyjny poliarthritis

Immunologiczne zapalenia stawów Leczenie poliartritidów: Właściwe rozpoznanie Usuniecie pierwotnej przyczyny Wykluczenie infekcji, nowotworów, odczynów na leki. Prednizolon 2-4 mg/kg /dzień ; redukcja dawki po 3 tygodniach lub utrzymywanie niskich dawek przez dłuższy okres czasu. Środki cytotoksyczne :cyklofosfamid, azathiopiryna, złoto.

Immunologiczne zapalenia stawów: Rokowanie : Pomyślne: idiopatyczne; borelioza; Wątpliwe: polyarteritis nodosa, poliarthritis/meningitis syndrome Ostrożne: RA, Syndrom Felty’ego, Okołookostnowe proliferacyjne poliarthritis, toczeń rumieniowaty układowy, poliarthritis/polimyositis syndrom, gorączka shar-pei.

Dziękuję za uwagę!!!