dr Barbara Przywara bprzywara@wsiz.rzeszow.pl SOCJOLOGIA dr Barbara Przywara bprzywara@wsiz.rzeszow.pl

LITERATURA Szacka. B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008. Sztompka P., Socjologia, Znak, Kraków 2003 Giddens A., Socjologia, PWN, Warszawa 2004

Zaliczenie: test z pytaniami otwartymi WARUNKI ZALICZENIA Zaliczenie: test z pytaniami otwartymi Kontakt brzywara@wsiz.rzeszow.pl

PICIE KAWY Z PERSPEKTYWY SOCJOLOGICZNEJ Wartość symboliczna - rytuał Część współczesnej diety - używka Stosunki gospodarcze – globalizacja Wynik rozwoju społecznego Element stylu życia 2017-04-24

KORZYSTANIE Z INTERNETU Z PERSPEKTYWY SOCJOLOGICZNEJ Przynależność do różnych społeczności wirtualnych Forum kształtowania opinii i postaw Specyficzny rodzaj komunikacji CMC Styl życia 2017-04-24

Różne perspektywy Prawnik: spółka-osoba prawna Socjolog – zachowania osób zarządzających Ekonomista: rynek pracy - podaż i popyt Socjolog: rynek społecznych wykluczeń i przynależności Polityk: „polityka gospodarcza” – zasady, kierunki, reguły działalności gospodarczej Socjolog: „polityka gospodarcza” – osoby czynne zawodowo i pasywne

Socjologia – nauka analizująca interakcje i relacje między ludźmi 2017-04-24

Socjolog jest w [pewnym] sensie szpiegiem Socjolog jest w [pewnym] sensie szpiegiem. Jego zadanie stanowi jak najściślejsze meldowanie o pewnym społecznym terenie. To inni (…) będą musieli decydować, jakich posunięć należy na tym terenie dokonać. [Berger 1997: 15] 2017-04-24

Czy można żyć poza społeczeństwem?

Człowiek staje się człowiekiem poprzez życie w społeczeństwie. Kto żyje poza Polis jest albo zwierzęciem albo bogiem Arystoteles Człowiek staje się człowiekiem poprzez życie w społeczeństwie.

Co to jest socjologia? Socio- (łac.) - społeczeństwo, towarzystwo, wspólnota logos (gr.) - nauka

Co to jest socjologia? SOCJOLOGIA nauka o społeczeństwie, czyli nauka, która bada ludzkie zachowania społeczne, związki między ludźmi i rezultaty działalności społecznej

Odrobina historii Rok urodzenia: 1838 Ojciec socjologii: August Comte Matka: myśl społeczna od III w. przed Chr.

Inne nauki społeczne antropologia ekonomia nauki polityczne psychologia

PRZEDSOCJOLOGICZNA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Początki życia gromadnego – pierwsze pytania natury socjologicznej Rozwój piśmienności – wiedza o świecie w postaci ogólnych systemów filozoficznych Platon; państwo to nie festyn ludowy; Arystoteles; człowiek istota społeczna Oddzielenie porządku ludzkiego od porządku natury 2017-04-24

Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie Wiedza potoczna Artystyczna wrażliwość (np. „socjologiczne” powieści Balzaka, Zoli, Faulknera ) Myśl filozoficzna 2017-04-24

F. Goya: Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 2017-04-24

H. Bosch: Ogród ziemskich rozkoszy 2017-04-24

F. Goya: Pielgrzymka do kościoła San Isidro, 1788 2017-04-24

H. Bosch: Sąd ostateczny 2017-04-24 H. Bosch: Sąd ostateczny

F. Delacroix: Wolność Wiodąca Lud na Barykady - 1830 2017-04-24

Rembrandt: Dziecko w furii, ok. 1635 2017-04-24 Rembrandt: Dziecko w furii, ok. 1635

CECHY MYŚLENIA POTOCZNEGO (PRAKTYCZNO-ŻYCIOWEGO) służy celom doraźnym bywa błędne, zawodne opiera się na pochopnych uogólnieniach bywa szablonowe, stereotypowe bywa zabobonne opiera się często na naukowych pseudoautorytetach pozbawione bywa samokrytycyzmu nie prowadzi do wiedzy teoretycznej nie służy ogólnemu poznaniu świata 2017-04-24

WIEDZA POTOCZNA VERSUS WIEDZA NAUKOWA Socjologiczna wiedza wynikająca z przysłów A. O pewnych rolach społecznych i relacjach między płciami: - Baba bez brzucha jak garnek bez ucha; - Baba skrzy, to chłop drży; - Babi naród zawsze chytry - Kapusty nie przesieka, baby nie przeszczeka - Chłopaki nie płaczą B. O nierównościach i stosunkach społecznych: - Chłop chce szlachcicem, szlachcic chce być królem; - Bieda dokuczy, bieda nauczy; 2017-04-24

- Jak wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one; C. O konformizmie, kontroli społecznej - Jak wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one; - Kruk krukowi oka nie wykole; - Co człowiek, to drugiego sędzia; D. O władzy i porządku społecznym: - Gdy kota nie czują, myszy tańcują; - Bagnetami można wojować, ale trudno rządzić; E. O samospełniającym się proroctwie: - Co ludzie gadają, to wygadają. 2017-04-24

CECHY NAUKOWEGO OBRAZU ŚWIATA Obiektywizm Ścisłość i precyzja Chociaż Platon jest moim przyjacielem, to większa przyjaciółką jest dla mnie prawda. Arystoteles 2017-04-24

SOCJOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA Aby jakaś dziedzina stała się dyscypliną naukową musi spełnić co najmniej trzy warunki: musi posiadać przedmiot swoich dociekań, badań, opisu do badania tego przedmiotu musi wypracować adekwatne, właściwe jej narzędzia i w metodyczny sposób podchodzić do opisu badanych zjawisk – zatem konieczna jest metodologia. 2017-04-24

SOCJOLOGIA JEDNĄ Z NAUK SPOŁECZNYCH Socjologia jest jedną z nauk społecznych, takich jak: historia, antropologia, ekonomia, nauki polityczne, psychologia. 2017-04-24

Praktyczna rola socjologii Edukacyjna i instrumentalna rola w rozwiązywaniu problemów społecznych Rozpoznawanie problemów Proponowane sposoby rozwiązania Pomoc w realizacji Badania opinii społecznej i rynku 2017-04-24

SOCJOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA Nazwę „socjologia” wprowadza w 1838 roku francuski filozof Auguste Comte: socius (łac. zbiorowość, społeczeństwo) + logos (gr. mądrość, wiedza); Narodziny jako dyscypliny nauki: I poł. XIX wieku; pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 r. w Stanach Zjednoczonych na Uniwersytecie Chicago w Europie pierwsza katedra socjologii ustanowiona została we Francji (1895) na Uniwersytecie w Bordeaux (pod kierunkiem Emile Durkheima) W Polsce pierwszy socjologiczny ośrodek uniwersytecki utworzył Florian Znaniecki na Uniwersytecie w Poznaniu w 1920 roku (był on również pierwszym redaktorem „przeglądu Socjologicznego” – pisma ukazującego się do dzisiaj). 2017-04-24

WARUNKI NARODZIN SOCJOLOGII Dwie rewolucje: myśl epoki oświecenia we Francji i rewolucja francuska 1789 roku Spontaniczność procesów społecznych Zmiana ustroju nie likwiduje nierówności społecznych Społeczeństwo jest czymś odrębnym od państwa 2017-04-24

WARUNKI NARODZIN SOCJOLOGII rewolucja przemysłowa zapoczątkowana w końcu XVIII wieku w Wielkiej Brytanii Zmiana trybu i rytmu życia – zegar zamiast słońca Przemieszczanie się ludzi ze wsi do miast – urbanizacja Zanik wspólnot lokalnych sprawujących kontrolę i określających tożsamość jednostki Pojawienie się kwestii socjalnych i patologii społecznych 2017-04-24

INSTYTUCJE 2017-04-24

Jak do tego doszło?? 2017-04-24

Czym są instytucje? Regulują działania ludzkie - dostarczają procedur, za których pomocą postępowanie ludzkie jest modelowane, wymuszane, utrzymywane w takich ramach, jak tego wymaga społeczeństwo. 2017-04-24

Przykłady instytucji prawo klasa edukacja‚ rodzina małżeństwo religia służba wojskowa gospodarka 2017-04-24