WSPÓŁCZESNE WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA KARIERY Dr Andrzej Zbonikowski Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi Narodowe Forum Doradztwa Kariery

Szkolne doradztwo zawodowe – najważniejsze akty prawne Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty system oświaty zapewnia w szczególności przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół zapisy dot. organizacji WSD i zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach powiązanie doradztwa eduk.-zaw. z pomocą p-p, określenie zadań doradcy zawodowego, dopuszczenie możliwości braku doradcy w. w szkole/placówce.

Zakres kompetencji doradcy zawodowego w szkole/placówce Wg rozporządzenia MEN z dn. 30.04.2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej (…) do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności: 1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2) gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;

3) prowadzenie zajęć  związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej; 4) koordynowanie działalności informacyjno ‐doradczej prowadzonej przez szkołę  i placówkę; 5) współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno‐zawodowego; 6) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno ‐ pedagogicznej.

Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kariery zawodowej prowadzą: - nauczyciele, - wychowawcy, - specjaliści (doradca zawodowy). W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce, dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela, wychowawcę grupy wychowawczej lub specjalistę planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego.

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA SPRAWNIE DZIAŁAJĄCY WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA EDUKACYJNO-ZAWODOWEGO - ATUTEM I ELEMENTEM PRESTIŻU NOWOCZESNEJ SZKOŁY

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA DECYZJA EDUKACYJNO-ZAWODOWA JAKO PROCES Nigdy nie należy sprowadzać decyzji edukacyjno-zawodowej do jednorazowego aktu (pokusa praktyki doradcy-eksperta lub informatora). Orientacja szkolna i zawodowa – rozpoczyna się już w dzieciństwie. Paradygmat poradnictwa całożyciowego poradnictwa kariery Proces decyzji edukacyjno-zawodowej obejmuje akty dezintegracyjne i reintegracyjne.

Tzw. diament decyzji zawodowych (za: Hornowska, Paluchowski, 2004) czas wczesne dzieciństwo wiek 18-26 (lub później) mało lub brak wiedzy nt. kariery zawodowej zbieranie informacji nt. siebie i potencjalnej kariery zawodowej początek sortowania informacji weryfikacja informacji ograniczenie listy możliwości; decyzja co do kariery i jej implementacja zamknięty ???

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA UCZEŃ JAKO PODMIOT ODPOWIEDZIALNY ZA DECYZJĘ EDUKACYJNO-ZAWODOWĄ Doradztwo nigdy nie powinno wyręczać młodzieży w podjęciu decyzji zawodowej. Praktyka decydowania za młodzież stanowi naruszenie zasady podmiotowości wyboru. Odróżniaj: Dawanie rad (narzucanie lub sugerowanie decyzji) od poszerzania świadomości decyzyjnej. DORADZTWO – NIE-DORADZTWO

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA 1) Podmiot: nauczyciel/doradca (nauczyciel/doradca – ekspert lub informator) 2)Dwupodmiotowość doradztwa (nauczyciel/doradca - konsultant) 3) Podmiot: uczeń (nauczyciel/doradca – spolegliwy opiekun, leseferysta)

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA SYSTEMOWOŚĆ DZIAŁAŃ W ZAKRESIE DORADZTWA Współpraca: Doradca – Nauczyciel – Rodzic – Uczeń „Wieloprzedmiotowość” Równoległe wykorzystanie doradztwa grupowego i indywidualnego Skorelowanie WSD z programem wychowawczym szkoły, szkolnym programem profilaktyki. Współpr: poszukiwanie elementów wspólnych – wsp. cele

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA KOMPETENCYJNE SPROFILOWANIE DORADZTWA EDUKACYJNO-ZAWODOWEGO Przygotowanie ucznia do samodzielnego planowania własnej kariery Oparcie działań doradczych na metodach aktywnych, wykorzystanie psychoedukacji i metody warsztatowej

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA Ważniejsze kompetencje psychospołeczne rozwijane w ramach nowoczesnego doradztwa kariery: samoświadomość (niesłusznie podkreślana tylko na etapie I klasy gimnazjum), samoocena, samoakceptacja, zdolność właściwej autoprezentacji, zdolności komunikacyjne, asertywność, - zdolność analizy sytuacji decyzyjnej, zdolność przewidywania skutków własnych decyzji, umiejętności twórcze,

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA umiejętność poszukiwania i selekcji informacji, zdolność krytycznej oceny przekazu masowego, umiejętność zarządzania sobą w czasie, umiejętność radzenia sobie z sytuacją trudną, umiejętność poszukiwania wsparcia, proszenia o pomoc.

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA ODEJŚCIE OD ETYKIETUJĄCYCH DIAGNOZ Wykorzystanie „psychozabaw” wyłącznie jako ćwiczeń rozwijających samopoznanie uczniów W celach diagnozy predyspozycji zawodowych - wykorzystywanie profesjonalnych narzędzi diagnostycznych

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA ROZWIJANIE ZAINTERESOWAŃ UCZNIÓW, ROZBUDZANIE PASJI Wycieczka jako relaks (tylko) albo jako relaks i okazja do rozmów, dyskusji, rozbudzania pasji przyrodniczej etc.

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA DOSKONALENIE PRACY DORADCZEJ Z UCZNIAMI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Doskonalenie własne doradców Dzielenie się doświadczeniem Wypracowywanie modeli pracy i dobrych praktyk

WYZWANIA SZKOLNEGO DORADZTWA DORADCA I NAUCZYCIEL JAKO PODMIOTY OSOBOWE W WEWNĄTRZSZKOLNYM SYSTEMIE DORADZTWA Nauczyciel jako osoba dzieląca się swoją wiedzą życiową, pasjonat własnej pracy niepoddający się wypaleniu zawodowemu Potrzeba wsparcia nauczyciela (grupy wsparcia, life-coaching, job-coaching, indywidualne wsparcie psychologiczne w sytuacjach kryzysowych)

NOWOCZESNY MODEL DORADZTWA - podsumowanie Uczeń jako podmiot odpowiedzialny za decyzję Decyzja jako proces Duże zaangażowanie nauczycieli i rodziców Nacisk na kompetencje Nauczyciele jako OSOBY w systemie doradztwa Systemowość i ciągłość działań Wykorzystanie metod aktywizujących

Dziękuję za uwagę.