Systemowe aspekty finansowania ochrony zdrowia w Polsce Łukasz Zalicki Partner EY VI Forum Ochrony Zdrowia Krynica, 8 września 2015

Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, 2020-2060* Obecny system nie pozwala na sfinansowanie zwiększonego popytu na świadczenia zdrowotne Przy założeniu utrzymania obecnego systemu finansowania ochrony zdrowia w Polsce, do 2060 roku luka w finansowaniu potrzeb zdrowotnych ze środków publicznych może sięgnąć 3,1% PKB Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, 2020-2060* * W analizie przyjęto konserwatywne założenie, że obecnie zgłaszane zapotrzebowanie na świadczenia w ochronie zdrowia odpowiada bieżącemu finansowaniu. Dostępne finansowanie oszacowano na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Popyt na podstawie European Commission, The 2015 Ageing Report (scenariusz AWG risk).

Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, 2020-2060* Obecny system nie pozwala na sfinansowanie zwiększonego popytu na świadczenia zdrowotne Przy założeniu utrzymania obecnego systemu finansowania ochrony zdrowia w Polsce, do 2060 roku luka w finansowaniu potrzeb zdrowotnych ze środków publicznych może sięgnąć 3,1% PKB W przypadku stopniowego zwiększenia składki na ubezpieczenie zdrowotne (z 9% w 2015 r. do 11% podstawy wymiaru składki w 2019 r.) lukę w finansowaniu uda się zniwelować wyłącznie w krótkim okresie Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, 2020-2060* 2,21% 3,11% * W analizie przyjęto konserwatywne założenie, że obecnie zgłaszane zapotrzebowanie na świadczenia w ochronie zdrowia odpowiada bieżącemu finansowaniu. Dostępne finansowanie oszacowano na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Popyt na podstawie European Commission, The 2015 Ageing Report (scenariusz AWG risk).

Bezpośrednie koszty medyczne nie obrazują całego ciężaru jaki ponosi polska gospodarka z tytułu chorób Do kosztów generowanych przez choroby, oprócz kosztów opieki medycznej i programów profilaktycznych, należy zaliczyć również koszty pośrednie, a więc koszty utraconej produkcji w gospodarce wynikające z występowania chorób w populacji W przypadku jednostek chorobowych dla których przeprowadzono stosowne analizy, wartość kosztów pośrednich wielokrotnie przewyższa sumę kosztów bezpośrednich. Koszty pośrednie nowotworów złośliwych są ponad 2,5-krotnie wyższe od kosztów bezpośrednich Koszty pośrednie i bezpośrednie wybranych jednostek chorobowych, mln PLN Źródło: Efektywność leczenia onkologicznego – prezentacja EY podczas Europejskiego Kongresu Medycznego, 2015. EY, „Metodyka pomiaru kosztów pośrednich w polskim systemie ochrony zdrowia”, 2013. EY, „Narodowy Program Zwalczania Grypy”, 2013. Fundacja Onkologia 2025, „Skuteczna onkologia tu i teraz. Ewolucja systemu opieki onkologicznej w Polsce 2015-16”, 2015.

Czy możemy mówić o solidaryzmie w finansowaniu systemu ochrony zdrowia „Koszt” dostępu do świadczeń ochrony zdrowia, wyrażony w postaci miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, różni się istotnie w zależności od typu osoby ubezpieczonej Wartość kontrybucji pracowników wynosi 52% łącznych przychodów ze składek NFZ, podczas gdy grupa ta stanowi 37% wszystkich ubezpieczonych Struktura przychodów NFZ ze składek oraz liczba tytułów ubezpieczenia zdrowotnego wg kategorii ubezpieczonych, 2012 Wartość składek Źródło:NFZ, „Struktura przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne za 2012 rok”, 2013.

Czy możemy mówić o solidaryzmie w finansowaniu systemu ochrony zdrowia Wartość miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, przy takim samym dochodzie netto, różni się istotnie w zależności od typu osoby ubezpieczonej Najwyższy koszt ubezpieczenia zdrowotnego ponosi osoba, która musi wykupić je samodzielnie, np. pracująca wyłącznie na podstawie umowy o dzieło Osoby prowadzące gospodarstwo rolne płacą najniższe składki: 1 PLN za każdy hektar przeliczeniowy gruntu rolnego dla gruntów powyżej 6 ha Wartość miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne osoby osiągającej dochód netto 3 000 PLN miesięcznie Źródło: Opracowanie EY, NFZ, KRUS. * Umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego i nie ma możliwości opłacania składki obliczonej od wynagrodzenia ustalonego dla takiej umowy. W celu objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem osoba powinna zawrzeć umowę z NFZ – szacunek prezentuje minimalną wartość składki. ** Uproszczony szacunek: stawka składki wynosi 1 PLN za 1 ha gruntu rolnego na 1 osobę ubezpieczoną; przeciętny miesięczny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wynosił w 2013 r. 239,08 zł.

Jakie są alternatywne sposoby sfinansowania rosnących potrzeb zdrowotnych Polaków? Wprowadzenie DUZ Wzrost wydatków zdrowotnych Lepsze zdrowie Spadek kosztów pośrednich „Odciążenie” publicznej części systemu ochrony zdrowia WZROST PKB Skorzystają na tym: PRZYKŁAD: Wzrost wydatków zdrowotnych w ramach DUZ o 5 mld PLN doprowadzi docelowo do wzrostu PKB o około 0,3% PKB (czyli 4,3 mld PLN w warunkach 2013 roku). Pracujący: 0,8 mld PLN Przedsiębiorcy: 1,8 mld PLN Sektor finansów publicznych: 1,7 mld PLN

Leczenie szpitalne – potencjalny obszar do zwiększania efektywności Polska charakteryzuje się jednym z najwyższych udziałów wydatków na leczenie szpitalne wśród krajów UE, około 1/3 wszystkich wydatków na ochronę zdrowia w 2012 r. przeznaczona została na leczenie szpitalne Na przestrzeni ostatnich 9 lat, udział wydatków na leczenie szpitalne w budżecie NFZ wzrósł – z 44,1% w 2005 r. do 48% w 2014 r. Udział wydatków na leczenie szpitalne w bieżących wydatkach na ochronę zdrowia ogółem*, wybrane kraje**, 2012 Struktura wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia wg rodzaju świadczeń, 2005-2015 (plan) Źródło: Eurostat. *Zawiera zarówno wydatki publiczne jak i prywatne ** Wybór podyktowany dostępnością danych . Źródło: Sprawozdania NFZ.

Przeciętna długość hospitalizacji, dni Leczenie szpitalne – potencjalny obszar do zwiększania efektywności? (2/2) Pomimo wzrostu wartości środków przeznaczanych na leczenie szpitalne w 2012 r. liczba hospitalizacji na 100 tys. mieszkańców pozostaje w Polsce na względnie stabilnym poziomie Wśród krajów regionu Polska cechuje się najkrótszym przeciętnym czasem trwania hospitalizacji. Od 2005 r. wartość ta wykazuje tendencję spadkową Powyższe może cieszyć, o ile nie jest skutkiem tego, że w trybie hospitalizacji realizowane są procedury, które mogłyby zostać z powodzeniem wykonane w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS) Liczba hospitalizacji na 100 tys. mieszkańców, wszystkie jednostki chorobowe za wyjątkiem zewnętrznych przyczyn zachorowań i zgonów Przeciętna długość hospitalizacji, dni Źródło: OECD. Źródło: OECD.

Wciąż jest przed nami wiele wyzwań w obszarze zdrowia publicznego Polacy nie tylko żyją krócej niż przeciętny mieszkaniec Unii Europejskiej, ale również krócej cieszą się dobrym zdrowiem. Różnica w porównaniu ze średnią unijną jest najbardziej widoczna w przypadku mężczyzn W Polsce choroby układu krążenia są znacznie częstszą przyczyną zgonów niż ma to miejsce przeciętnie w Unii. To właśnie ta grupa chorób odpowiada za większość luki pomiędzy umieralnością w Polsce i Unii Europejskiej Oczekiwana dalsza długość trwania życia osoby w wieku 65 lat, 2012 Najczęstsze przyczyny zgonów, standaryzowane wskaźniki umieralności (na 100 tys. mieszkańców) Polska i Unia Europejska, 2012 Źródło: Eurostat. Źródło: Eurostat.

Bodźce wyzwalają zachowania Pytania do dyskusji: Błędne ustalenie bodźców w systemie ochrony zdrowia często jest podstawową przyczyną nieodpowiednich i sprzecznych z intencjami regulatora zachowań poszczególnych podmiotów: Czy chcemy płacić za świadczenie / procedurę czy za ochronę zdrowia? 1 koncepcja „czystej” stawki kapitacyjnej generuje bodźce do poszukiwania pacjentów relatywnie „zdrowych” (np. osoby młode), oraz do „wypychania” procesu leczenia / diagnostyki do AOS POZ Czy zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej nie oznacza w praktyce prawa do równego braku dostępu? 2 dalsze „wypychanie” pacjenta – z ambulatorium do szpitala, np. w celu przeprowadzenia diagnostyki AOS realizowanie w trybie hospitalizacji tych procedur, które w innych systemach ochrony zdrowia realizowane są w trybie ambulatoryjnym – rezultat definicji JGP Leczenie szpitalne

Dziękuję za uwagę!

Zastrzeżenia prawne Informacje zawarte w niniejszej prezentacji nie stanowią w żadnym wypadku świadczenia usług. Mimo iż dołożono należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych tu informacji przez autorów, istnieje ryzyko pojawienia się nieścisłości. EY nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności ani nie gwarantuje poprawności i kompletności informacji zamieszczonych w prezentacji. Ponadto w najszerszym dopuszczonym przez prawo zakresie EY wyłącza jakiekolwiek gwarancje, wyraźne lub dorozumiane, w tym między innymi dorozumiane gwarancje sprzedaży i przydatności do określonego celu. W żadnym wypadku EY, powiązane z EY spółki ani też partnerzy, agenci lub pracownicy EY lub spółek powiązanych z EY nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności wobec czytelnika lub innych osób z tytułu jakiejkolwiek decyzji lub działania podjętego na podstawie informacji znajdujących się w niniejszej prezentacji ani też z tytułu jakichkolwiek pośrednich, szczególnych lub ubocznych strat, nawet w przypadku otrzymania informacji o możliwości ich wystąpienia. © Copyright by EY.